Nowotwór mózgu – objawy i leczenie. Złośliwy i łagodny

Mózg jest jednym z najważniejszych narządów każdego człowieka. To właśnie on odpowiada za prawidłowy przebieg wszystkich procesów życiowych każdej osoby. Budowa mózgu jest dość skomplikowana, a ochronę wszystkich narządów w głowie zapewnia czaszka. Ta twarda struktura składa się przede wszystkim z kości i w niewielkim stopniu z tkanki chrzęstnej. Jakakolwiek dodatkowa masa tkankowa w mózgu powoduje jego rozrost i brak miejsca w czaszce. Tak właśnie dzieje się z nowotworami mózgu.

Czym jest nowotwór mózgu? 

Czaszka otaczająca mózg ma ograniczone możliwości „pomieszczenia” substancji tkankowej. Jeżeli w mózgu rozwija się guz, to w zasadzie nie ma już dla niego miejsca. Zatem guz zaczyna uciskać tkanki nerwowe. Te objawy są nie tylko nieprzyjemne, ale także bardzo niebezpieczne dla zdrowia. Medycyna nie określiła do tej pory jednoznacznie przyczyn powstania nowotworów mózgu. Za najczęstszą podawany jest kontakt z promieniowaniem jonizującym. Ale jest jeszcze kilka czynników, które mogą przyczyniać się do powstania tego typu nowotworów. 

Oto one:

• wcześniejsze urazy głowy,
• uwarunkowania genetyczne,
• zakażenie wirusem HIV,
• styczność z silnymi substancjami chemicznymi, na przykład w pracy.

Guz mózgu nie tworzy się znikąd ani też nie jest ciałem obcym dla mózgu. W mózgu dochodzi do przekształcenia prawidłowych komórek w komórki niewłaściwe, czyli nowotworowe. Ten proces jest z reguły powolny i żmudny. Na początku pojawia się pojedyncza komórka nowotworowa, która jest początkiem powstawania kolejnych komórek potomnych. A nowotwór mózgu najczęściej tworzy się w ciszy, przez dłuższy czas nie sygnalizując o swojej obecności. Dopiero, gdy jest mu za ciasno w czaszce głowy zaczyna dokuczać i sprawiać ból. 

Nowotwór mózgu może pojawić się jako:

• pierwotny, co oznacza jego samoistne powstanie,
• wtórny jako skutek przerzutów z innych narządów, najczęściej z płuc lub piersi.

Reklama

Objawy nowotworu mózgu

Objawynowotworu mózgu i ich podział zależą głównie od umiejscowienia guza i stopnia jego wzrostu. Guz mózgu powoduje powstawanie ciasnoty śródczaszkowej, a to pociąga wzrost ciśnienia w obrębie czaszki i wywołuje negatywne skutki zdrowotne. 

Pierwszym rodzajem objawów nowotworów mózgu są objawy ogniskowe, inaczej nazywane miejscowymi. Należą do nich:

• zaburzenia osobowości,
• zmiany w zachowaniu (apatia lub euforia),
• silne zaburzenia mowy,
•  napady padaczkowe,
•  problemy w rozróżnianiu i identyfikowaniu dźwięków,
• problemy z czytaniem i pisaniem,
• zaburzenia równowagi,
• pogarszanie jednostronnego widzenia,
• brak koordynacji przy wykonywaniu precyzyjnych ruchów,
• asymetria twarzy,
• zaburzenia połykania,
• zaburzenia hormonalne. 

Objawy miejscowe są uzależnione od położenia nowotworu mózgu. Można postawić tezę, iż to miejsce położenia guza przesądza o dolegliwościach. Oto przykłady, na co wpływa dany rodzaj guza:

• w płacie czołowym najczęściej wywołuje zaburzenia osobowości,
• w płacie ciemieniowym wywołuje zaburzenia mowy,
• w płacie skroniowym to najczęstsza przyczyna napadów padaczkowych,
• w płacie potylicznym wpływa na pogorszenie widzenia,
• móżdżku wywołuje przede wszystkim zaburzenia równowagi,
• nowotwór pnia mózgu jest sprawcą asymetrii twarzy i zaburzeń połykania. 

Nowotwór mózgu wywołuje także objawy ogólne, które pojawiają niezależnie od jego rodzaju. Te objawy są skutkiem wzrostu ciśnienia wewnątrzczaszkowego. Do takich należą:

• silne bóle głowy z tendencją narastającą,
• poranne nudności,
• wymioty,
• utraty przytomności, 
• śpiączka.

U większości osób objawy ogniskowe i miejscowe pojawiają się już w zaawansowanym stadium choroby, która potrafi rozwijać się latami. 

Reklama

Badania na nowotwór mózgu

Pierwszym etapem leczenianowotworu mózgujest prawidłowa diagnoza. Lekarze muszą przede wszystkim zlokalizować położenia guza i ocenić jego stan. 

Służą temu badania obrazowe z zakresu diagnostyki nowotworów ośrodkowego układu nerwowego, którymi są:

• rezonans magnetyczny głowy, 
• tomografia komputerowa głowy z kontrastem,
• angiografia MR lub TK,
• PET, czyli pozytonowa emisyjna tomografia.

Badaniami dodatkowymi (uzupełniającymi) są badania okulistyczne, badanie błędników, badania słuchowe i wzrokowe, neurologiczne czy markery nowotworowe. Po zdiagnozowaniu choroby, specjaliści podejmują decyzje o leczeniu. 

Reklama

Leczenie nowotworu mózgu

W jaki sposób może być leczony nowotwór mózgu? Medycyna przewiduje następujące możliwości:

• obserwacja guza- taka forma jest możliwa tylko w początkowym stadium rozwoju nowotworu, przy naprawdę niewielkich zmianach. Guz jest regularnie obserwowany na badaniach obrazowych i tylko lekarz decyduje o braku lub konieczności zabiegu operacyjnego,
   
• zabieg chirurgiczny, polegający na całkowitym wycięciu guza- niestety usunięcie guza nie zawsze jest możliwe. Niekiedy taki zabieg wiąże się z ogromnym ryzykiem powikłań pooperacyjnych. Całkowite wycięcie guza jest przede wszystkim uzależnione od jego położenia,
   
• częściowa resekcja guza- zabieg ten oznacza częściowe wycięcie guza w celu zmniejszenia ciśnienia śródczaszkowego,
   
• radioterapia- celem radioterapii jest zmniejszenie guza i zahamowanie jego dalszego rozwoju. Bardzo często radioterapia jest leczeniem uzupełniającym po zabiegu chirurgicznym,
   
• chemioterapia- rolą chemioterapii jest zniszczenie chorych komórek w organizmie poprzez zastosowanie leków przeciwnowotworowych (cytostatycznych). Niestety zmiany w mózgu są bardzo często mocno odporne na chemioterapię. Dlatego też ta metoda jest łączona z radioterapią jako leczenia wspomagające,
   
• metoda „gamma knife” czyli nóż gamma- jest to nowoczesna technika radiochirurgiczna, która polega na wysyłaniu kilkuset wiązek promieniowania kobaltowego z różnych stron w jeden precyzyjnie określony punkt. To metoda bezinwazyjna, bez konieczności otwierania czaszki chorego. 

Forma leczenia jest zawsze dobierana indywidualnie do każdego pacjenta, w zależności od stopnia zaawansowania nowotworu mózgu, ogólnego stanu zdrowia pacjenta i analizy ewentualnych chorób współistniejących. 

Reklama

Nowotwór złośliwy mózgu

Nowotwory mózgu mogą mieć charakter łagodny lub złośliwy. 

Te o charakterze łagodnym rosną powoli, nie powodują nacieków na otaczające je tkanki i są dobrze odgraniczone od sąsiadujących. Ich wzrost może się nawet na pewien czas zatrzymać. Przykładem takiego nowotworu są oponiaki, głównie zlokalizowane w okolicy sierpa mózgu, kości klinowej i siodła tureckiego. Takie guzy bardzo często nie dają żadnych objawów, a większość z nich nie powiększa się.

Poważniejszym problemem są nowotwory złośliwe mózgu. Ten rodzaj rozwija się w drodze kolejnych mutacji genetycznych, które powodują zwiększenie liczby komórek nowotworowych. Ich charakterystyczną cechą jest atakowanie otaczających tkanek i duży rozsiew. 

Przykładem mocno złośliwego nowotworu mózgu jest wyściółczak, który bardzo często atakuje młodych ludzi. Jego nazwa pochodzi od gleju wyściółkowego, czyli od tkanki, z której się wywodzi. Jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych jest glejak mózgu. 

Przykładem glejaka może być także skąpodrzewiak. Glejaki bardzo niebezpieczne guzy, a największą złośliwością charakteryzuje się glejak wielopostaciowy. Szybko rośnie, dość agresywnie rozprzestrzenia się na sąsiadujące fragmenty mózgu. Pojawia się przede wszystkim w płacie skroniowym i czołowym. 

Jego głównymi objawami są:

•  stany lękowe,
• stany depresyjne,
• agresja,
• zaburzenie pamięci.

Glejak, w miarę możliwości jest usuwany chirurgicznie. Ale bardzo często nie da się go usunąć w całości czy nawet częściowo z uwagi na położenie. I wtedy stosowana jest radioterapia i chemioterapia. 

Reklama

Glejak - rokowania

Rokowania w przypadku glejaka nie są optymistyczne:

• glejak IV stopnia (wielopostaciowy czy rdzeniak) daje przeżywalność do 12 miesięcy od momenty zdiagnozowania choroby,
• glejak I stopnia (gwiaździak włosianokomórkowy) daje o 17 razy większe szanse niż glejak IV stopnia.

Statystyki podkreślają, iż tylko połowa pacjentów z zdiagnozowanym glejakiem przeżywa pierwszy rok choroby.