Co roku zwiększa się przyrost zachorowalności na nowotwory skóry. Ma to ścisły związek z częstszymi ekspozycjami na słońce czy korzystaniem z solarium. Ale to nie jedyne przyczyny tej choroby. Złośliwa postać nowotworu skóry, czyli rak skóry dotyka głównie osoby o jasnej karnacji.
W Polsce większość osób cechuje jasny fototyp skóry, ale należy pamiętać, iż nowotwór skóry nie rozwija się od razu w głównej i niebezpiecznej postaci. To często proces dość długotrwały, przebiegający w etapach. Dlatego warto obserwować swoją skórę i kontrolować zmiany przedrakowe.
Każdy niepokojący sygnał wymaga zawsze konsultacji medycznej. Im wcześniej podjęte leczenie, tym mniejsze ryzyko na przerzuty choroby.
Czym są nowotwory skóry?
Nowotwory skóry to zmiany, które mogą pojawić się na każdym obszarze skóry, ale najczęściej występują w miejscach, gdzie skóra jest uszkodzona. Rozwój choroby poprzedzają tak zwane zmiany przedrakowe, które powoli przekształcają się w klasyczną chorobę nowotworową.
Tak naprawdę trudno szczegółowo określić, kiedy zmiana na skórze może przeobrazić się w raka skóry. Dlatego też tak ważna jest obserwacja problemów skórnych przez samego chorego. Niektóre zmiany samoistnie znikają lub nie zawsze przekształcają się w zmiany nowotworowe, a zatem w każdym przypadku niezbędna jest konsultacja medyczna.
Co jest najczęstszą przyczyną powstawania nowotworu skóry? Przede wszystkim nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne. Tak lubiane przez większość ludzi kąpiele słoneczne i wygrzewanie na plaży to jedne z ważniejszych czynników powstawania zmian na skórze.
Bardzo często takie zmiany powstają także u osób, które przez długi czas pracują na świeżym powietrzu, na otwartej przestrzeni. Ale to nie jedyne przyczyny.
Reklama
Przyczyny nowotworów skóry
Do najważniejszych przyczyn należą także:
- narażanie skóry na działanie czynników chemicznych,
- poddawanie skóry podrażnieniom mechanicznym,
- narażanie na działania o charakterze termicznym,
- blizny poparzeniowe,
- nadmierne zrogowacenia,
- róg skórny,
- pergaminowa skóra,
- uwarunkowania genetyczne,
- owrzodzenia w obrębie miejsc zranienia na skórze,
- promieniowanie emitowane przez solarium.
Pewne czynniki zdecydowanie zwiększają ryzyko zachorowania na nowotwór skóry. Do takich należy jasna karnacja. Bardzo często osoby z I fototypem skóry doświadczają takich negatywnych zmian na skórze. Ale nie oznacza to, iż osoby z ciemną karnacją nie chorują na raka skóry. Ten nowotwór może rozwinąć się u każdego, nawet u osób o ciemnej karnacji. Czynnikiem sprzyjającym jest także ukończenie 40 roku życia.
Reklama
Zmiany skórne nowotworowe
Wielu lekarzy twierdzi, iż skóra to zwierciadło ciała człowieka. Zmiany, jakie się na niej pojawiają, bardzo często wiele mówią o rozwijających się stanach chorobowych. Jest to też w wielu przypadkach sygnał o pojawieniu się choroby nowotworowej skóry. Dlatego tak istotne znaczenie ma obserwacja i konsultowanie takich zmian. Skóra zmienia się w trakcie rozwoju nowotworu.
Jakie zmiany skórne pojawiają się w przypadkach chorób nowotworowych? Oto najważniejsze:
● zmiany guzkowe- niekiedy przybierają postać zmian guzkowo-wrzodziejących. Pojawiają się wtedy na skórze pojedyncze zmiany w formie nieregularnego uwypuklenia, często połączone z owrzodzeniem,
● zmiany powierzchowne- swoim wyglądem przypominają łuszczycę i głównie pojawiają się na tułowiu,
● zmiany wrzodziejące- wtych przypadkach nowotwór jest osadzony głęboko w tkankach. Pojawiają się zmiany przypominające wyglądem typowe wrzody, otoczone specyficzną walcowatąobwolutą (brzegiem),
● zmiany bliznowate- są najtrudniejszedo wykrycia i skojarzenia z chorobą nowotworową. Swym wyglądem takie zmiany niewiele różnią się od normalnej skóry. To nieostre odgraniczenie bardzo utrudnia ich diagnostykę. W tym przypadku zmiany nowotworowe są raczej rozległe i płaskie,
● zmiany barwnikowe- charakteryzują się ciemnym wyglądem (barwnikiem) i przypominają płaski lub lekko guzkowaty odczyn.
Reklama
Objawy nowotworu skóry
Zmiany nowotworowe na skórze bardzo często sygnalizują rozwój wielu chorób onkologicznych. Medycyna określa je jako zespoły paranowotworowe, czyli takie, które wyprzedzają rozwój nowotworu. Oznacza to, iż zmiany skórne to nie tylko sygnał o nowotworze skóry, ale też może być to sygnał o nowotworze płuc, nerek, trzustki czy jajników. Co w obrębie skóry jest symptomem nowotworu? Warto poznać kilka przykładów:
- brunatne przebarwienia w okolicach fałd skórnych mogą oznaczać raka żołądka,
- oddzielanie naskórka to częsty sygnał o pojawieniu się raka trzustki lub nowotworu płuc,
- obrzęki rumieniowate w okolicach twarzy mogą świadczyć o nowotworze nosogardzieli lub sutka,
- zagłębienia w obrębie palców to częsty symptom raka płuc lub żołądka,
- zmiany łuszczycowe na całej skórze to niekiedy objawy chłoniaka czy ziarnicy złośliwej,
- przewlekły świąd, który trwa co najmniej 6 tygodni to jeden z pierwszych objawów rozwijającej się choroby nowotworowej.
Nigdy nie wolno bagatelizować żadnej zmiany skórnej. Każda, nawet taka, która nie wywołuje dolegliwości bólowych, powinna być dokładnie zdiagnozowana. Zapalenie skórno-mięśniowe może bowiem świadczyć o chorobie nowotworowej.
Objawy nowotworów skórybardzo często w początkowej fazie choroby nie wzbudzają niepokoju u chorego. Najczęściej są to niewielkie zgrubienia, mylone z dolegliwościami typowo dermatologicznymi.
Jak wygląda rak skóry? Do najważniejszych objawów, które już zdecydowanie świadczą o raku skóry zaliczane są:
- zmiany skórne na twarzy, które powstają bez wyraźnej przyczyny,
- specyficzne „wypryski”, bardzo często przybierające postać owrzodzonych punktów,
- krwawiące guzki,
- stwardnienia na skórze, utrzymujące się przez dłuższy czas,
- guzki charakteryzujące się perłowymi brzegami,
- nadmierne rogowacenie naskórka,
- wyraźnie odgraniczone czerwone zgrubienia na skórze,
- głębokie owrzodzenia z tendencją wzrostową i rozprzestrzeniającą,
- zmiany dysplastyczne skóry o niejednolitym zabarwieniu i specyficznych poszarpanych brzegach,
- niegojące się rany i pokrywające ciągle nowymi strupami,
- mocno rozszerzone naczynia krwionośne na skórze,
- plamy o ciemnym zabarwieniu (fioletowym, ciemnobrązowym czy czerwono-niebieskim),
- plamy rumieniowe, wywołujące odczucie pieczenia i swędzenia.
Nowotwory łagodne skóry charakteryzują się niezbyt dokuczliwymi objawami, pojawiają się powoli i wieloetapowo. Inaczej jest w przypadku nowotworów złośliwych. Te rozwijają się dość szybko, a ich objawy pojawiają się naprawdę w krótkim czasie. Charakteryzuje je dość szybki proces naciekania otaczających tkanek i skłonności do przerzutów, nawet odległych.
Reklama
Rodzaje raka skóry
Nowotwory skóry mogą mieć charakter pierwotny lub wtórny, jako następstwo chorób współtowarzyszących. Zmiany powstają najczęściej w komórkach nabłonka płaskiego lub warstwy podstawnej i mogą być łagodne lub złośliwe.
Najłagodniejszymi zmianami (nowotworami łagodnymi skory) są:
- brodawka łojotokowa, zwana także brodawką starczą, która charakteryzuje się płaską lub szypułowatą powierzchnią, leczona krioterapią lub usuwana chirurgicznie,
- włókniaki, miękkie lub twarde, występujące jako nitkowate zmiany lub twarde okrągłe guzki, niewymagające z reguły leczenia,
- bliznowce, powstające w wyniku urazu, wywodzące się z tkanki łącznej włóknistej,
- tłuszczaki, czyli guzy pochodzące z przerostu tkanki tłuszczowej, miękkie i przesuwalne względem podłoża,
- ziarniniaki naczyniowe, czyli guzki wywodzące się z naczyń, o żywoczerwonej barwie i krwawiących powierzchniach, powstające najczęściej z urazów.
Kolejna grupa to nowotwory złośliwe skóry, które wzrastają dość szybko, powodując przerzuty. W tej grupie znajdują się:
● rak podstawnokomórkowy(BCC)- występuje najczęściej.Powstaje jako następstwo nadmiernej ekspozycji na słońce, ale może też być skutkiem owrzodzenia blizny po oparzeniu lub zranieniu. Bardzo często pojawia się na twarzy, głównie u osób starszych. Przybiera postać małych i twardych guzków o barwie kości słoniowej. Cechuje go niewielka zdolność do przerzutów. Leczenie polega na chirurgicznym wycięciu, krioterapii lub terapii fotodynamicznej,
● rak kolczystokomórkowy (SCC)- charakteryzuje dość szybki wzrost i skłonność do przerzutów z uwagi na pojawianie się tego rodzaju raka na styku błon śluzowych i skóry. Najczęściej pojawia się w okolicach głowy, tułowia, kończyn i narządów płciowych. Zmiany na skórze mają charakter wrzodziejący lub brodawkujący, z tendencjami do nacieków u podstawy. Leczenie polega na chirurgicznym usunięciu i radioterapii, jako leczeniu uzupełniającym,
● czerniak- ten rak skóry to najbardziej złośliwa postać choroby z wczesnymi przerzutami. Występuje najczęściej na błonach śluzowych, siatkówce oka, skórze pleców czy nóg. Czerniaki klasyfikowane są na 4 typy:
⮚ z plamy soczewicowatej – raczej łagodne,
⮚ szerzące się powierzchownie – te rozwijają się powoli,
⮚ guzkowe – charakteryzujące się szybkim przebiegiem,
⮚ na kończynach – głównie pojawiają się w okolicach paznokci,
⮚ bezbarwnikowe – najbardziej złośliwe o bardzo słabych rokowaniach,
● mięsaki- to nowotwory tkanek miękkich, które pojawiają się także na skórze. Ich główną cechą są późne objawy, pojawiające się już w zaawansowanym stadium choroby. Mięsaki charakteryzują się wieloogniskowymi zmianami skórnymi o ciemnym zabarwieniu,
● rak neuroendokrynny skóry (rak z komórek Merkla)- to pierwotny rak skóry o dużym stopniu złośliwości. Wywodzi się z komórek naskórka, głównie z receptorów dotyku. Jest to twardy i gładki guzek, występujący najczęściej w skórze głowy, szyi i kończyn. Nie przysparza dolegliwości bólowych i dlatego w chwili rozpoznania stwierdzane są bardzo szybko przerzuty,
● choroba Bowena- to przedinwazyjna forma raka kolczystokomórkowego. Zmiany na skórze są wyraźnie odgraniczone od zdrowych miejsc, zabarwione na czerwono, niekiedy z powierzchownymi pęknięciami. Ten rodzaj nowotworu skóry pojawia się najczęściej w obrębie tułowia i na skórze kończyn. Z czasem choroba Bowena zmienia się w inwazyjną postać raka kolczystokomórkowego.
Reklama
Jak leczyć raka skóry?
Podstawowym czynnikiem, który przesądza o leczeniunowotworów skóry jest wynik badania obrazowego i histopatologicznego. Głównym sposobem leczenia jest chirurgiczne wycięcie guzaz pewnym marginesem sąsiadujących zdrowych tkanek. To właśnie leczenie operacyjne pozwala na radykalne usunięcie zmian na skórze.
Kolejną formą leczenia jest radioterapia, stosowana u tych osób, które nie mogą być poddane zabiegowi chirurgicznemu. Tą metodą jest głównie leczony rak płaskonabłonkowy i podstawnokomórkowy.
Bezinwazyjną metodą jest natomiast terapia fotodynamiczna, która działa w oparciu o reakcję fototoksyczną. W ten sposób niszczone są komórki nowotworowe bez uszkadzania tkanek zdrowych. W przypadku mniejszych guzków (do 5 mm) stosowany jest laser CO2. Natomiast chorzy z dużymi obszarami skórnymi, zajętymi przez zmiany nowotworowe poddawani są leczeniu powierzchownemu.
Po zakończeniu leczenia każdy pacjent ma zalecane wizyty kontrolne. Ich zadaniem jest monitorowanie stanu zdrowia, ewentualnych nawrotów choroby czy przerzutów. Ogromne znaczenie ma profilaktyka raka skóry. Polega ona przede wszystkim na unikaniu zbyt długiego przebywania na słońcu i stosowaniu kremów ochronnych z wysokimi filtrami.
