Co to jest nużeniec?
Nużeniec jest pajęczakiem należącym do rzędu roztoczy (Acari) z rodzaju Desmodex. Ma robakowaty kształt z charakterystyczną, wydłużoną tylną częścią idiosomy (część ciała z odnóżami). Nużeńce posiadają 4 pary odnóży, które są pięcioczłonowe, krótkie, wysunięte w stronę gnatosomy (części ciała obejmującej narządy gębowe) oraz zakończone pazurkami.
Roztocza z rodzaju Desmodexosiągają długość 0,3 – 0,4 mm. Są barwy białej lub żółtej. Występują głównie w mieszkach włosowych i gruczołach łojowych ludzi i zwierząt. Żywią się sebum, limfą, osoczem krwi i komórkami nabłonka.
Cykl życiowy roztoczy trwa zazwyczaj od 14 do 18 dni. Składa się z pięciu etapów rozwoju - od jaja, poprzez larwę, protonimfę i nimfę do postaci dorosłej. W wilgotnym środowisku dorosły osobnik może przetrwać trzy tygodnie, natomiast w suchym zazwyczaj umiera w ciągu 36 godzin.
Reklama
Nużyca
Nużyca, inaczej demodekoza, to choroba skóry wywołana zakażeniem nużeńcami. Częstość zachorowań wzrasta wraz z wiekiem. Szacuje się, że w grupie wiekowej 19-40 lat pasożyt występuje u 40- 50 proc. osób, natomiast wśród osób, które ukończyły 41 lat, odsetek rośnie do nawet 80 proc. Demodekoza rzadko dotyczy dzieci, co zdaniem naukowców ma związek z niewielką aktywnością gruczołów łojowych Zeissa oraz tarczkowych Meiboma. Z badań wynika, że nużeniec częściej występuje u osób z obniżoną odpornością.
Nużycą można się zarazić poprzez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną lub przedmiotami, których używała – m.in. poprzez pościel, ręczniki czy kosmetyki. Do infekcji może dojść niemal wszędzie, ale wśród miejsc, w których ryzyko infekcji jest szczególnie wysokie wymienia się salony kosmetyczne oraz fryzjerskie.
Reklama
Nużeniec ludzki – gdzie pasożytuje?
Nużeniec jest nazywany roztoczem kosmopolitycznym – występuje u ludzi oraz wszystkich gatunków zwierząt. Wykazuje bardzo dużą specyficzność gatunkową. Do każdego gatunku zwierzęcia można przypisać odrębny gatunek nużeńca.
U człowieka występują dwa gatunki:
- nużeniec ludzki - Demodex folliculorum
- nużeniec krótki - Demodex brevis.
Nużeniec ludzki bytuje w mieszkach włosowych, zaś krótki w gruczołach łojowych. Co warto podkreślić, człowiek nie może się zarazić nużeńcami pasożytującymi na zwierzętach.
Roztocza z rodzaju Demodexżywią się komórkami naskórka oraz składnikami łoju, dlatego występują w tych miejscach na skórze, gdzie jest najwięcej gruczołów łojowych - głównie na policzkach, czole, brodzie oraz na powiekach.
Reklama
Objawy nużeńca
W jaki sposób objawia się nużyca? Pomimo częstego występowania demodekozy, objawy schorzenia występują bardzo rzadko. Zazwyczaj manifestują się u osób z obniżoną odpornością. Co warto podkreślić, obraz kliniczny nużycy nie jest charakterystyczny.
Skórna postać zazwyczaj przejawia się:
- przebarwieniami,
- wykwitami rumieniowo-grudkowo--krostkowymi,
- łuszczeniem się naskórka.
Rozwijają się także stany zapalne mieszków włosowych. Podobnie zmiany obserwuje się w przebiegu trądziku różowatego. Co więcej, obie dermatozy często ze sobą współwystępują. Z badań przeprowadzonych przez Hamideh Moravvej wynika, że u niespełna 40 proc. pacjentów z trądzikiem różowatym obserwuje się obecność nużeńców.
Natomiast w przebiegu nużycy oka obserwuje się zaczerwienienie powiek i spojówek, świąd, pieczenie i łzawienie oczu. Ponadto występują jęczmienie oraz gradówki. Dochodzi także do przerzedzenia brwi i rzęs. Nużyca oka często współwystępuje z tzw. zespołem suchego oka. Na skutek zakażenia nużeńcem może rozwinąć się przewlekłe przednie zapalenie brzegów powiek.
Reklama
Leczenie nużeńca
Co warto podkreślić, rzadkość występowania objawów demodekozy sprawia, że nie opracowano jednolitych standardów leczenia.W leczeniu nużycy skórnej i ocznej wykorzystywane są takie preparaty, jak:
- maść siarkowa,
- olej kamforowy,
- olejek z drzewa herbacianego,
- krotamiton,
- metronidazol,
- iwermektyna,
- tlenek rtęci,
- inhibitory esterazy cholinowej,
- sulfacetamid,
- sterydy,
- antybiotyki,
- leki przeciwgrzybicze.
Ważne jest także zachowanie właściwej higieny skóry. W przebiegu nużycy oka pacjentkom zaleca się rezygnację z wykonywania makijażu w czasie leczenia.
