Co to jest zapalenie wyrostka robaczkowego?
Zanim wyjaśnimy co to jest zapalenie wyrostka robaczkowego, zaczniemy od tego, czym jest i jaka jest rola wyrostka w naszym organizmie. Dzięki temu łatwiej będzie zrozumieć, jakie są przyczyny zapalenia tego narządu.
Wyrostek to jeden z kilku szczątkowych narządów odchodzących od kątnicy (ślepo kończącego się odcinka jelita grubego, tuż przy połączeniu z jelitem cienkim). Swoim wyglądem przypomina dżdżownicę, stąd nazwa ,,robaczkowy". Jest wąski, obły i może mieć nawet 20 cm długości.
Wyrostek najczęściej swobodnie zwisa w obrębie prawego dołu biodrowego w kierunku miednicy mniejszej. Najczęściej, ponieważ zdarza się, że wyrostek znajduje się w innych lokalizacjach. Z kolei u kobiety ciężarnej przemieszcza się ku górze.
Wyrostek robaczkowy można porównać do cienkiej rury o średnicy około 10 mm. To przede wszystkim magazyn dobrych bakterii, które biorą udział w walce z infekcjami. Jednak może być też przyczyną wielu chorób, np. zapalenia wyrostka lub potocznie - zapalenia ślepej kiszki.
Do zapalenia dochodzi z powodu niedrożności tego narządu. W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 zapalenie wyrostka robaczkowego ma kod K35, natomiast w aktualnej klasyfikacji ICD-11 ostre zapalenie wyrostka robaczkowego oznacza się kodem - DB10.0.
Pacjent powinien mieć jednak świadomość, że ma ogromny wpływa na wystąpienie lub uniknięcie zapalenia wyrostka. Ryzyko zachorowania przynajmniej raz w ciągu całego życia może wynosić powyżej kilkunastu procent. Najczęściej to udręka osób w grupie wiekowej 5-20 lat. Wszystkiemu winna jest przede wszystkim zła dieta.
Niestety, zapalenie wyrostka robaczkowego może zaskoczyć w pracy, na wakacjach, a nawet podczas pobytu w szpitalu. Ważne jest to, że nieleczone dolegliwości prowadzą do zapalenia otrzewnej, które jest stanem zagrożenia życia.
Przyczyny zapalenia wyrostka robaczkowego
Gdy odczuwamy ból w okolicach prawej części brzucha, może boleć właśnie wyrostek robaczkowy. Przyczyny tego bólu, zdaniem części lekarzy, to najczęściej po prostu zła dieta, w której jest za mało błonnika.
Ryzyko, że zachorujemy, zwiększa się też po bakteryjnej lub wirusowej infekcji przewodu pokarmowego. To mogą być przyczyny zapalenia zarówno u dorosłych, jak i dzieci.
Najczęściej mówi się jednak o przytkaniu wyrostka jako przyczynie jego zapalenia. Wyrostek robaczkowy to niewielki narząd, dlatego łatwo może do tego dojść. Przyczyną zamknięcia światła wyrostka, a w konsekwencji zapalenia wyrostka, mogą być:
- obrzęk grudek chłonnych,
- grudka kału lub ciało obce (np. pestki, pasożyty ludzkie).
Z powodu niedrożności wyrostka produkowany śluz nie może wydostać się poza narząd. To z kolei prowadzi do powiększania się wyrostka, dokładnie tak, jak balonu po napełnieniu wodą.
W rozdętym wyrostku może dojść do martwicy, a nawet do jego pęknięcia. Konsekwencje tego to zapalenie wokół wyrostka oraz ropień.
Reklama
Objawy zapalenia wyrostka robaczkowego
Mimo że wyrostek nie jest tak bardzo istotnym narządem w naszym organizmie, zlekceważenie zapalenia może skończyć się poważnymi konsekwencjami, a nawet śmiercią.
Gdy boli wyrostek robaczkowy, objawy mogą być różne. Istnieje sześć typowych objawów zapalenia wyrostka robaczkowego u dorosłych i dzieci. Zaczyna się niewinnie - od złego samopoczucia, któremu towarzyszą bóle.
Objawy zapalenia wyrostka robaczkowego:
- nudności, wymioty, mniejszy apetyt,
- ból trudny do zlokalizowania, stopniowo odczuwany po prawej stronie, w okolicy biodra,
- stan podgorączkowy lub gorączka,
- zatrzymanie gazów i problemy z wypróżnianiem się.
W pierwszej fazie zapalenia ból brzucha jest trudny do zlokalizowania. Im dłużej zwlekamy z reakcją, tym bardziej ból zaczyna być odczuwalny w prawej dolnej części brzucha.
Gdy zapalenie nasila się, ból daje się zlokalizować i jest bardziej dokuczliwy. Dołączają do niego nudności, mniejszy apetyt oraz stan podgorączkowy.
Ile trwają objawy zapalenia wyrostka robaczkowego? Niestety, mogą trwać nawet kilka godzin, zanim pacjent sięgnie po pomoc specjalisty.
Zapalenie wyrostka objawia się tak samo u dorosłych, jak i dzieci. W przypadku najmłodszych pacjentów trudniej o diagnozę ze względu na to, że dzieci mogą mieć problem z określeniem bólu i jego lokalizacji. Niepokojącymi symptomami mogą być chroniczne bóle brzucha, problemy z oddawaniem stolca.
Jeżeli ból utrzymuje się dłużej niż 4 godziny, trzeba wezwać pogotowie. Istotne, by nie podawać środków przeczyszczających, gdy podczas bólu jest problem z wypróżnianiem. Może to bowiem doprowadzić do pęknięcia wyrostka.
Reklama
Nietypowe objawy zapalenia wyrostka robaczkowego
Należy podkreślić, że tylko około połowy pacjentów odczuwa charakterystyczne objawy dla tej choroby. U niektórych chorych przebieg i objawy zapalenia wyrostka mogą być nietypowe, np. u kobiet w ciąży albo starszych osób, a to zdecydowanie utrudnia diagnozę.
Jakie mogą być objawy nietypowe? Są to, np.:
- wzdęcia,
- uczucie niestrawności,
- ból z lewej strony,
- parcie na pęcherz.
Reklama
Rodzaje zapalenia wyrostka robaczkowego
Zapalenie wyrostka może mieć różne rodzaje. Lekarze dzielą to schorzenie na 4 typy:
- ostre zapalenie wyrostka robaczkowego,
- ropowicze zapalenie,
- zgorzelinowe zapalenie,
- pęknięcie wyrostka.
Nie istnieje natomiast jednostka chorobowa jak przewlekłe zapalenie wyrostka. Trudno jest zweryfikować takie zapalenie ze względu na to, że jedyną skuteczną metodą leczenia po wystąpieniu objawów jest usunięcie narządu.
Reklama
Zapalenie wyrostka robaczkowego u dzieci
Wyrostek u dziecka także może boleć. Objawy zapalenia u dzieci to przede wszystkim:
- ból,
- nudności,
- gorączka,
- wzdęcie brzucha.
Należy jednak pamiętać, że rzadko ta choroba występuje u dzieci poniżej 2. roku życia. Częściej zapalenie wyrostka dotyczy dzieci starszych, u których ma zazwyczaj nietypowy przebieg.
Reklama
Zapalenie wyrostka robaczkowego w ciąży
Zapalenie wyrostka w ciąży może objawiać się inaczej. Na początku kobiety mogą odczuwać silne osłabienie, brak apetytu i ból w dole brzucha.
Z właśnie z tego powodu trudno u ciężarnej potwierdzić zapalenie, bo objawy są interpretowane jako dolegliwości ciążowe.
Leczenie zapalenia wyrostka robaczkowego w ciąży polega na usunięciu narządu przez chirurga.
Reklama
Badania potwierdzające zapalenie wyrostka robaczkowego
Chorobę można rozpoznać na podstawie wywiadu lekarskiego i USG jamy brzusznej. Także badanie krwi wykaże zapalenie wyrostka.
Jednak to nie pacjent, a lekarz decyduje o badaniach na wyrostek. Podczas takiej wizyty trzeba przygotować się na pytania o:
- lokalizację bólu, jego charakter i kolejność pojawiania się,
- obecność wzdęć czy swobodę wypróżnień,
- występowanie nudności, wymiotów, biegunki,
- czy występuje gorączka, stan podgorączkowy,
- czy są problemy z oddawaniem moczu.
Kobiety usłyszą także pytanie o datę ostatniej miesiączki i możliwość ciąży. Po wstępnym wywiadzie lekarz przystąpi do badania m.in. brzucha. Może wykonać także badanie przez odbyt, które pozwala zlokalizować ból.
W diagnozie zapalenia wyrostka wykorzystuje się również badanie krwi. Morfologia może wykazać podwyższoną liczbę białych ciałek krwi oraz białka CRP, które wskazuje na obecność stanu zapalnego.
W celu zdiagnozowania zapalenia wyrostka robaczkowego, wykonuje się też badania moczu, by potwierdzić infekcję, a u kobiet wykluczyć ciążę.
Tylko w wyjątkowych przypadkach lekarz zleca badania obrazowe, jak ultrasonografię lub tomografię.
Leczenie zapalenia wyrostka robaczkowego
W zapaleniu wyrostka leczenie zachowawcze pomaga tylko w nielicznych przypadkach. Pacjentowi podaje się wtedy antybiotyk. Skuteczny jest jedynie zabieg chirurgiczny i szybkie usunięcie wyrostka robaczkowego. Nawet podczas leczenia zachowawczego, zabieg jest tylko odłożony w czasie.
Podczas operacji usuwa się zmieniony zapalnie narząd i fragmenty objęte stanem zapalnym w jamie brzusznej. Są dwie metody takiej interwencji:
- klasyczna,
- laparoskopowa.
W leczeniu zapalenia wyrostka robaczkowego najczęściej stosowana jest klasyczna operacja. Chirurg otwiera powłoki jamy brzusznej po prawej stronie i tą drogą usuwa zmieniony wyrostek. W tym przypadku pacjent musi się liczyć z większą blizną w miejscu nacięcia.
Alternatywą jest bardziej oszczędzający zabieg laparoskopowy. Lekarz wykonuje tylko kilka małych nacięć, przez które wprowadza narzędzia z kamerą. To dzięki niej ma stały podgląd wykonywanych ruchów.
Po zabiegu pacjent krócej przebywa w szpitalu, ma mniejsze blizny i może szybciej wrócić do normalnego trybu życia.
O tym, jaki zabieg zostanie przeprowadzony - klasyczny czy laparoskopowy - decyduje chirurg w zależności od stopnia zaawansowania choroby, ale też swoich możliwości i możliwości ośrodka.
