Czym jest owrzodzenie rogówki?
Owrzodzenie rogówki to stan zapalny przedniej błony oka, który charakteryzuje się występowaniem na jej powierzchni ran. Do uszkodzenia nabłonka dochodzi na skutek toczącego się procesu zapalnego. Dla niewtajemniczonych, rogówka jest przezroczystą, zewnętrzną błoną oka, która pełni wiele funkcji. Począwszy od ochrony narządu wzroku przed uszkodzeniami, poprzez skupianie i załamywanie promieni świetlnych, na umożliwieniu ostrego widzenia kończąc. Rogówka jest także jedną z najbardziej unerwionych części ludzkiego ciała. Szacuje się, że jest nawet 400 razy bardziej unerwiona od skóry. Ma także skomplikowaną budowę.
Składa się bowiem z sześciu warstw:
- nabłonka przedniego rogówki,
- blaszki granicznej przedniej (błona Bowmana),
- istoty właściwej rogówki,
- warstwy Duy,
- blaszki granicznej tylnej (błony Descemeta),
- nabłonka tylnego rogówki.
W okulistyce stany zapalne rogówki oka dzieli się na wrzodziejące i niewrzodziejące. Owrzodzenie rogówki skutkuje przerwaniem ciągłości nabłonka, a niekiedy także uszkodzeniem znajdujących się pod nim tkanek.
Reklama
Przyczyny owrzodzenia rogówki oka
Zarówno wrzodziejące, jak i niewrzodziejące stany zapalne rogówki mają podobną etiologię.
Wśród przyczyn zapalenia rogówki wymienia się:
- infekcje wirusowe, bakteryjne, grzybicze oraz pasożytnicze,
- urazy fizyczne, chemiczne oraz termiczne,
- niewłaściwe noszenie soczewek kontaktowych,
- choroby ogólnoustrojowe, zwłaszcza autoimmunologiczne,
- powikłania po zabiegach okulistycznych i neurochirurgicznych.
To, czy stan zapalny rogówki oka będzie miał postać wrzodziejącą czy niewrzodziejącą, zależy głównie od stopnia nasilenia procesu zapalnego oraz zastosowanego leczenia. Zwykle zapalenie rogówki najpierw przybiera postać niewrzodziejącą, a następnie na skutek nadkażenia bakteryjnego tworzą się owrzodzenia. Wyjątkiem są wrzodziejące zapalenia rogówki powstałe na skutek chorób ogólnoustrojowych, które przebiegają w sposób bardziej agresywny.
Obwodowe wrzodziejące zapalenie rogówki (PUK) zwykle dotyka pacjentów z takimi chorobami autoimmunologicznymi jak:
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- ziarniniak Wegenera,
- toczeń rumieniowaty układowy,
- nawracające zapalenie wielochrząstkowe,
- guzkowe zapalenie tętnic,
- mikroskopowe zapalenie wielonaczyniowe,
- zespół Churga-Strauss.
Reklama
Objawy owrzodzenia rogówki
Wrzód zlokalizowany na rogówce generalnie nie różni od pozostałych owrzodzeń, jakie występują na skórze czy błonach śluzowych. Owrzodzenie rogówki jest trudno gojącą się i głęboką raną, prowadzącą do przerwania ciągłości nabłonka oraz uszkodzenia leżących głębiej tkanek. Zazwyczaj obejmuje ono istotę właściwą rogówki i blaszkę graniczną przednią. W badaniu okulistycznym za pomocą lampy szczelinowej widać zagłębienie w istocie właściwej rogówki otoczone pierścieniem nacieku zapalnego.
Owrzodzeniu rogówki towarzyszą zwykle takie objawy, jak:
- ból,
- zaczerwienienie oka,
- pogorszenie widzenia,
- brak przejrzystości rogówki,
- wyciek wydzieliny z oka,
- światłowstręt,
- obrzęk spojówki.
Wrzód rogówki ma tendencję do powiększania się i pogłębiania. W skrajnych przypadkach może dojść nawet do perforacji rogówki. Taka agresywna forma wrzodziejącego stanu zapalnego może skutkować trwałą utratą wzroku.
Reklama
Leczenie owrzodzenia rogówki
Jak leczyć owrzodzenie rogówki? Jest ono uzależnione od przyczyny powstawania wrzodziejących ran. Obwodowe wrzodziejące zapalenie rogówki wymaga holistycznego podejścia. Terapia powinna być efektem wzajemnej współpracy okulisty oraz lekarza zajmującego się leczeniem choroby ogólnoustrojowej (najczęściej reumatologa).
Zwykle pacjenci są poddawani leczeniu immunosupresyjnemu. Zastosowanie znajdują następujące preparaty:
- Kortykosteroidy
- Metotreksat
- Mykofenolat
- Azatiopryna
- Cyklofosfamid.
Ponadto stosuje się miejscowe antybiotyki, których celem jest zapobieganie wtórnym nadkażeniom oraz środki przeciwbólowe i nawilżające oko.
W przypadku owrzodzenia rogówki, będącego powikłaniem infekcji, pacjent będzie wymagał innego postępowania terapeutycznego. Przykładowo w leczeniuneurotroficznego zapalenia rogówki, które prowadzi nie tylko do uszkodzenia włókien unerwiających czuciowo rogówkę, ale także owrzodzeń rogówki, stosuje się krople sterydowe, miejscowe antybiotyki, terapeutyczne soczewki. W przypadku perforacji rogówki niezbędny jest jak najszybszy przeszczep rogówki.
Warto jednak podkreślić, że wymienione metody terapeutyczne cechują się niską skutecznością. Obecnie prowadzone są badania kliniczne nad innowacyjnym lekiem, który ma skutecznie leczyć neurotroficzne zapalenie rogówki.
Reklama
Ile trwa leczenie owrzodzenia rogówki?
Wielu pacjentów zastanawia się, ile trwa leczenie owrzodzenia rogówki. Warto podkreślić, że czas trwania terapii jest trudny do przewidzenia. Zależy bowiem od wielu czynników, począwszy od przyczyny powstania, poprzez stopień nasilenia objawów, na momencie wdrożenia leczenia kończąc.
Leczenie wrzodziejącego zapalenia rogówki będzie trwało zdecydowanie dłużej niż infekcyjnego bez owrzodzeń. Przyjmuje się, że średni czas gojenia się to kilka tygodni. Jednak wygojone owrzodzenie pozostawi po sobie bliznę, która może ograniczać ostrość widzenia. W przypadku dużej blizny rozważa się leczenie chirurgiczne.
