Zobacz nasz test inhalatorów:
Czym są polipy w zatokach?
Polipy w zatokach są miękkimi naroślami, powstałymi w wyniku rozrostu błon śluzowych wyściełających komory pneumatyczne usytuowane w przedniej części twarzoczaszki. Najczęściej wrastają w rejonie kompleksu ujściowo-przewodowego, a więc w miejscu połączenia zatok z jamą nosową.
Guzki te nie mają charakteru nowotworowego, uważane są natomiast za końcowe stadium procesu zapalnego w obrębie zatok przynosowych. Tym samym nie są traktowane w kategoriach oddzielnej jednostki chorobowej, lecz zazwyczaj stanowią atrybut jednego z podtypów choroby, jaką jest przewlekłe zapalenie zatok.
Należy jednak pamiętać, że polipy tworzyć się mogą także w przebiegu innych schorzeń, w tym na przykład mukowiscydozy, potencjalnie śmiertelnej choroby dziedzicznej, której istotą jest mutacja w genie kodującym jedno z białek.
Na podstawie badań endoskopowych szacuje się, że częstotliwość występowania polipów nosa wynosi dla ogółu populacji w różnych rejonach świata 0,5 do nawet 4,5 procent (dane: I. Gromek, A. Krzeski, Przewlekłe zapalenie zatok nosowych z polipami nosa).
Faktyczna skala zjawiska może być jednak nawet 5-krotnie wyższa, a to ze względu na bezobjawowy charakter większości przypadków.
Reklama
Przyczyny powstawania polipów w zatokach
Jakie są przyczyny powstawania polipów w zatokach? Nie zostały one do dziś wyjaśnione w sposób bezsprzeczny. Na gruncie dotychczasowych ustaleń przyjmuje się jednak, że problem ten prawdopodobnie jest konsekwencją takich mechanizmów, jak:
- upośledzenie funkcji komórek nabłonka w wyniku zakażeń bakteryjnych lub wirusowych, a także działania czynników alergicznych, toksycznych lub mechanicznych. Wśród istotnych procesów zachodzących wówczas w jamie nosowej i zatokach wymienić można m.in.:
- zwiększone wytwarzanie cytokin prozapalnych w nabłonku,
- nadmierne gromadzenie się włókien kolagenowych,
- niepełną regenerację uszkodzonych w czasie infekcji tkanek i związane z tym zaburzenie funkcji kanałów jonowych
- eozynofilowe zapalenie błony śluzowej, wywoływane prawdopodobnie przez tzw. enterotoksyny bakteryjne, znajdujące się w wydzielinie śluzowej i powodujące silne reakcje immunologiczne.
Reklama
Czynniki ryzyka występowania polipów w zatokach
Obliczono, że średni wiek pojawienia się tego typu dolegliwości to 42 lata (dane: badanie EPSOS 2005, za Gromek, A. Krzeski, Przewlekłe zapalenie zatok nosowych z polipami nosa). Polip w zatoce częściej występuje u mężczyzn (1,68 zachorowań na 1000 osób rocznie w przedziale wiekowym 50-59 lat) niż u kobiet (wskaźnik 0,82/1000).
Oprócz wieku i płci, do czynników ryzyka zalicza się też obciążenia genetyczne (występowanie polipów u innych członków rodziny), a także różnego typu schorzenia. Obok wzmiankowanego zapalenia zatok oraz mukowiscydozy, wymienić należy m.in. rozwijającą się na podłożu alergicznym astmę oraz zespół Churga i Strauss, czyli eozynofilowe ziarniniakowe zapalenie naczyń.
Reklama
Objawy polipów w zatokach
Objawy polipów w zatokach często są mało charakterystyczne lub w ogóle niezauważalne, dlatego tak znaczny odsetek pacjentów o nich nie wie lub dowiaduje się przypadkiem w czasie rutynowych badań.
Jeśli jakiekolwiek symptomy występują, to należy zaliczyć do nich między innymi:
- uczucie niedrożności nosa,
- upośledzenie zmysłu węchu,
- spływanie jałowej lub ropnej treści po tylnej ścianie gardła,
- katar, łzawienie, kaszel wynikający z podrażnienia śluzówki,
- uciskający, ćmiący ból głowy, zwłaszcza w przedniej części twarzoczaszki.
Warto zauważyć, że objawy te są identyczne z symptomami klasycznego zapalenia zatok i trudno jest przypisać je wyłącznie wystąpieniu polipów.
Reklama
Leczenie polipów zatokach
Tak, jak ciężko jest rozdzielić objawy, tak też tożsame z terapią zapalenia zatok jest leczenie polipów, przynajmniej na początkowym etapie. Podstawowym działaniem jest farmakoterapia z użyciem silnych leków przeciwzapalnych, należących do grupy glikokortykosteroidów, zwłaszcza w przypadku polipów tzw. eozynofilowych.
W pierwszej kolejności środki te podawane są donosowo w postaci kropli lub aerozolu. Wobec nieskuteczności terapii miejscowej, zaleca się doustne podanie sterydów, w szczególności u pacjentów chorych na astmę. Jeśli polipy występują w przebiegu bakteryjnego zapalenia zatok, albo mają charakter neutrofilowy, wskazane jest też krótkotrwałe leczenie antybiotykiem – lekiem pierwszego wyboru jest amoksycylina, czyli półsyntetyczna penicylina.
Reklama
Usuwanie polipów w zatokach
Efekty leczenia farmakologicznego nie zawsze są satysfakcjonujące, nie zawsze też są trwałe. Guzki mogą odrastać w krótkim czasie po odstawieniu leków. W takich sytuacjach zaleca się usuwanie polipów w zatokach metodami zabiegowymi.
Starszą techniką jest tzw. polipektomia, która polega na usunięciu polipa za pomocą specjalnej pętli i kleszczy. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym i wymaga 1-dniowej hospitalizacji. Współcześnie jednak częściej polipy usuwa się metodą endoskopową (FESS 0d ang. Functional Endoscopic Sinus Surgery). Jest ona zalecana w szczególności w przypadku polipów mnogich oraz dużych. Zabieg także odbywa się w trybie jednodniowym.
Reklama
Naturalne leczenie polipów w zatokach
Naturalne leczenie polipów w zatokach nie przynosi szczególnych rezultatów – tego typu domowe metody stosować warto jedynie w szerszym kontekście, a więc głównie w celu łagodzenia stanów zapalnych zatok.
Zalecane są między innymi:
- płukanie zatok z użyciem roztworów soli fizjologicznej lub morskiej;
- inhalacje parą wodną;
- stosowanie suplementów diety zawierających witaminę C, cynk oraz składniki ziołowe;
- używanie dostępnych bez recepty niesteroidowych leków przeciwzapalnych, pamiętając jednakże o skutkach ubocznych ich przyjmowania i zachowując w związku z tym daleko posuniętą wstrzemięźliwość.
