Kiedy stwierdza się powiększoną tarczycę?
Tarczyca to nieduży gruczoł, umiejscowiony w przednio-dolnej części szyi. Fizjologicznie nie powinno go być widać, ani czuć. Prawidłowy gruczoł tarczycowy u kobiet powinien osiągać rozmiar nieprzekraczający 18-20 ml, a u mężczyzn - do 25 ml. Jeśli chodzi o wagę tarczycy, to właściwą masą u dorosłej osoby jest taka, która znajduje się w przedziale między 15 a 30 g.
Powiększona tarczyca u pań będzie wówczas, gdy jej obszar wykroczy poza 20 ml, a u panów - kiedy będzie większy niż 25 ml. U dzieci, w zależności od wieku i płci, normy wyglądają odmiennie.
Naturalnie powiększony gruczoł tarczycy może pojawić się w czasie ciąży. Gruczoł ten może też inaczej wyglądać w różnych fazach cyklu miesiączkowego.
Powiększenie tarczycy stwierdza się podczas badania obrazowego (najczęściej jest to USG tarczycy). Na mierzenie objętości tarczycy jest odpowiedni schemat, dzięki któremu dodaje się objętość obu płatów tarczycy pomijając wymiary cieśni i płata piramidowego.
Diagnostyk podkłada otrzymane dane pod właściwy wzór i w ten sposób ustala czy z gruczołem dzieje się coś nietypowego.
Reklama
Objawy powiększonej tarczycy
Kiedy można mówić, że jest powiększona tarczyca? Objawy takiego stanu, który sam w sobie nie stanowi choroby, a symptom, wymagający dalszej diagnostyki, nie muszą występować. Bardzo często oprócz powiększenia się tarczycy (wola tarczycowego) nie dzieje się nic więcej.
Jak wygląda powiększona tarczyca? To powiększenie się obwodu szyi, niekiedy - widoczna asymetria, czasem powiększone węzły chłonne w obszarze szyi. Zdarza się, że powiększony jest jedynie lewy bądź prawy płat. Zwykle proces powiększania się wola tarczycowego jest rozciągnięty w czasie i trwa nawet kilka lat.
Powiększone wole tarczycy może dawać także takie oznaki jak np.:
- chrypka,
- uczucie duszności,
- trudność z przełykaniem,
- ból w okolicy szyi,
- dyskomfort w obszarze gardła i szyi,
- powiększone węzły chłonne (jedno- lub obustronnie).
Z kolei jeśli dodatkowo pojawią się takie symptomy jak nerwowość, chudnięcie, nadpotliwość i kołatanie serca, może to świadczyć o kłopotach hormonalnych wynikających z niewłaściwej pracy tarczycy.
Spadek energii, nastroju, tycie, problemy z miesiączką, włosami i koncentracją w połączeniu z powiększoną tarczycą mogą natomiast wskazywać na chorobę Hashimoto.
Reklama
Przyczyny powiększonej tarczycy
Kiedy zostanie stwierdzony powiększony płat tarczycy i co oznacza taka sytuacja? Bardzo często powiększeniu gruczołu nie towarzyszą inne objawy, sama zmiana powierzchni tarczycy nie jest bolesna, ocenia się ją jako łagodną, a dodatkowo nie występują zaburzenia hormonalne.
Jednak zawsze właściwym zachowaniem jest udanie się na wizytę lekarską, by wyjaśnić powód takiego stanu. Lekarzem specjalizującym się w chorobach tarczycy jest endokrynolog.
Co jeszcze może powodować okoliczność, jaką jest powiększona tarczyca? Przyczyny mogą być różne, jednak zwykle wymienia się następujące:
- niedobór jodu - to zwykle dlatego jest powiększona tarczyca u dzieci i nastolatków,
- uwarunkowania genetyczne,
- choroba Hashimoto (inaczej przewlekłe zapalenie tarczycy lub przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy, charakteryzuje się powiększonym wolem, które nie boli, nawet podczas naciskania),
- choroba Gravesa-Basedowa (to schorzenie autoimmunologiczne, zmierzające do nadczynności tarczycy),
- guzy tarczycy (łagodne i złośliwe – którym oprócz powiększenia się tarczycy, towarzyszy nie rzadko powiększenie węzłów chłonnych szyjnych),
- nadprodukcja hormonów przez przysadkę mózgową.
Ponadto, jak już wcześniej nadmieniono, powiększona tarczyca w ciąży nie stanowi zaburzenia, a ma związek z produkcją dużej liczby gonadotropiny kosmówkowej przez komórki cyto- i syncytiotrofoblastu, które powodują rozrost tarczycy.
Reklama
Typy powiększenia tarczycy
Wole to powiększenie tarczycy ponad normę. Biorąc pod uwagę jej czynność, dokonuje się podziału wola na:
- obojętne (taki stan nie wywołuje zmian w gospodarce hormonalnej),
- nadczynne (w tych okolicznościach wydzielanie hormonów tarczycy ma charakter wzmożony),
- niedoczynne (w tym przypadku ma miejsce niedobór hormonów).
Inny podział powiększającej się tarczycy opiera się na budowie tego gruczołu. Wyróżnia się tutaj wole:
- miąższowe (dochodzi tu do wzrostu miąższu tarczycowego),
- guzkowe (obserwuje się guzki tarczycy),
- miąższowo-guzkowe (powiększa się objętość miąższu ale także są wyczuwalne guzki).
Jak sprawdzić, czy tarczyca jest powiększona? Aby stwierdzić, że występuje wole i jakiego rodzaju to zmiana, należy wykonać diagnostykę opartą o badanie fizykalne, wywiad z pacjentem, badanie obrazowe (na USG szyi będzie widoczna powiększona tarczyca).
Zdjęcia z ultrasonografu wskażą, w jakich miejscach się lokalizują i jaki rozmiar mają ewentualne guzki. W razie potrzeby, jeśli zachodzi podejrzenie zmian złośliwych w tarczycy, pacjenta kieruje się na biopsję aspiracyjną cienkoigłową i pobiera się materiał do analizy mikroskopowej.
Jeśli tarczyca jest faktycznie powiększona, a wyniki badań krwi są dobre, świadczyć może to o wolu obojętnym, gdyż nie wpływa on na funkcjonowanie tarczycy.
Reklama
Jak leczyć powiększoną tarczycę?
Co robić kiedy zostanie rozpoznana powiększona tarczyca? Leczenie ustala się dopiero po wyjaśnieniu przyczyny pojawienia się wola.
Po wykluczeniu nowotworu często pozostawia się pacjenta do obserwacji, co oznacza, że raz na kilka/kilkanaście miesięcy musi się on pokazać u endokrynologa z wynikami zleconych przez lekarza badań. Jeśli nie pojawiają się dodatkowe objawy, wole nie utrudnia normalnego funkcjonowania, a wyniki analiz pozostają dobre, zazwyczaj nie są potrzebne nawet leki.
Jeśli za powiększającą się tarczycą stoi niedobór jodu, zaleca się suplementację tego pierwiastka, przede wszystkim w drodze naturalnej, czyli spożywając produkty spożywcze i wodę z jodem (jod jest dodawany m.in. do soli kuchennej).
Jeżeli powiększenie tarczycy ma związek z nadczynnością tarczycy, zwykle wprowadza się terapię farmakologiczną.
Lekarze czasem decydują się na postępowanie operacyjne. Wskazaniem do operacji jest m.in. bardzo duże wole, które przeszkadza w oddychaniu czy przełykaniu, bądź też jest zlokalizowane za mostkiem lub w śródpiersiu, zostanie stwierdzony rak tarczycy, guzkowe wole nadczynne albo też symptomy wracają pomimo stosowania leczenia zachowawczego.
