Jak wygląda przepuklina pępkowa u niemowlaka?
Przepuklina pępkowa u niemowlaka jest wadą, w wyniku której zawartość jamy brzusznej wydostaje się na zewnątrz poprzez otwarty, niewłaściwie wykształcony pierścień pępka. Zachowana zostaje przy tym ciągłość skóry, w środkowej części brzuszka powstaje więc swego rodzaju balon o średnicy 1-5 centymetrów, szczelnie wypełniony wnętrznościami.
Najczęściej poza naturalne anatomiczne ograniczenia, przedostają się fragmenty jelita, w skrajnych przypadkach do worka przepuklinowego może jednak trafić nawet wątroba dziecka. Przepuklina pępkowa u niemowlaka jest wadą wrodzoną, powstającą już w pierwszym trymestrze ciąży. Nazywana jest „prawdziwą” i jako taką należy ją wyraźnie różnicować z przepukliną okołopępkową, która wytwarza się w wyniku osłabienia tkanek znajdujących się w centralnej części brzucha, zazwyczaj u osób dorosłych, np. u kobiet w ciąży czy pacjentów otyłych.
Prawdziwa przepuklina statystycznie występuje stosunkowo rzadko (1-3 na 10 000 żywych urodzeń; dane: A. Pawlak, E. Bartelmus, Przepuklina pępkowa niemowląt) i w 95 procentach przypadków zanika samoistnie przed ukończeniem trzeciego roku życia. Proces ten można dodatkowo przyspieszyć stosując właściwe postępowanie fizjo- i kinezyterapeutyczne. Jeśli jednak problem utrzymuje się u dziecka po ukończeniu 3-4 lat, może stanowić wskazanie do interwencji chirurgicznej.
Reklama
Jak powstaje przepuklina pępkowa u niemowląt?
Pierścień pępkowy rozwija się w czwartym tygodniu życia płodowego. Na przestrzeni kolejnego miesiąca przez otwór ten wydostają się jelita, które przez kilka tygodniu rozwijać się będą poza jamą brzuszną. Na tym etapie jest to stan całkowicie naturalny i powszechny. Tego typu wczesna przepuklina nazywana jest fizjologiczną i może występować do 10 tygodnia ciąży. Jeśli do tego czasu jelita nie wrócą w całości do jamy brzusznej płodu i nie ulokują się na jej tylnej ścianie, pozostała przepuklina nabiera charakteru patologicznego.
Choć jest to wada wrodzona, przepuklina pępkowa u niemowląt nie zawsze jest widoczna w momencie przyjścia dziecka na świat. W niektórych sytuacjach do jej unaocznienia dochodzi w późniejszych tygodniach a nawet miesiącach życia. Zazwyczaj jelita zostają wypchnięte do worka przepuklinowego na skutek zwiększenia ciśnienia w jamie brzusznej, na przykład podczas kaszlu lub kichania. Innymi rodzajami przepuklin są między innymi przepuklina pachwinowa czy przepuklina mosznowa.
Reklama
Czynniki ryzyka wystąpienia przepukliny pępkowej u dziecka
Przepuklina pępkowa u dziecka z większym prawdopodobieństwem może wystąpić u dzieci, które przyszły na świat przed czasem lub mają bardzo niską masę urodzeniową.
Inne czynniki zwiększające ryzyko, to:
- rasa czarna;
- niedoczynność tarczycy;
- trisomia 13 i inne anomalie chromosomalne;
- zespół Hurler i inne mukopolisacharydozy;
- zespół Beckwitha-Wiedemanna;
- zespół Williamsa;
Reklama
Czy przepuklina pępkowa u noworodka jest groźna?
Przepuklina pępkowa u noworodka nie jest stanem zagrażającym życiu, nie mniej przedostawanie się fragmentów wnętrzności do worka usytuowanego poza naturalnym obrysem ciała stanowi znaczny dyskomfort dla malucha i jest też źródłem zaniepokojenia dla jego rodziców.
Wyjątkiem są groźne powikłania, a należą do nich przede wszystkim:
- uwięźnięcie przepukliny – pod pojęciem tym kryje się niemożność odprowadzenia jelit do jamy brzusznej wskutek zacieśnienia tzw. wrót. Sytuacja ta stanowi podstawę do podjęcia natychmiastowej interwencji chirurgicznej. W zablokowanych jelitach w ciągu kilku do kilkunastu godzin może dojść do zmian martwiczych, a w dalszej perspektywie do niezwykle groźnego zapalenia otrzewnej;
- zaczepienie jelita w niewłaściwej pozycji wewnątrz przepukliny;
- przebicie powłok skórnych okrywających worek przepuklinowy i wydostanie się jelit na zewnątrz.
Reklama
Jak leczyć przepuklinę pępkową u niemowlaka?
Przepuklina pępkowa niemowlaka w większości przypadków, w związku ze spodziewanym cofnięciem się, nie wymaga leczenia chirurgicznego. W odróżnieniu od innych przepuklin, w tym przypadku ryzyko potencjalnie śmiertelnego uwięźnięcia jest minimalne. Rodzicom zaleca się przede wszystkim obserwację, w przypadku zaś, gdy problem nie ustępuje lub wręcz narasta, wdrożyć można działania rehabilitacyjne metodą neurorozwojową NDT-Bobath.
Choć została ona stworzona w innym celu, przynosi bardzo dobre rezultaty u maluchów z przepukliną. W czasie sesji, przy okazji ćwiczeń stymulujących malucha do osiągania kolejnych kamieni milowych rozwoju psychoruchowego, fizjoterapeuta dba też o wzmocnienie mięśni brzucha. Efektem tego zazwyczaj jest szybsze zasklepienie się pierścienia przepuklinowego.
Reklama
Plastry na przepuklinę pępkową dla niemowląt
Drugą zalecaną procedurą jest taping kinezjologiczny, czyli plastrowanie. Plastry na przepuklinę pępkową u niemowląt nakleja pielęgniarka, po uprzednim ściśnięciu skóry wokół pępka. Po zwolnieniu uścisku ciało napina się, naprężają się też plastry, odciągając skórę od tkanki mięśniowej.
W ten sposób poprawia się ukrwienie i przepływ płynów ustrojowych w zewnętrznych warstwach ciała, a także usprawniona zostaje praca mięśni i powięzi. Należy w tym miejscu jednak podkreślić, że zdaniem wielu specjalistów plastrowanie przepukliny pępkowej u niemowląt jest działaniem nieefektywnym, o znikomych bądź nieudowodnionych efektach terapeutycznych.
Reklama
Domowe sposoby na przepuklinę pępkową u niemowlaka
Profilaktycznie można też stosować domowe sposoby na przepuklinę pępkową u niemowlaka.
Należą do nich takie działania, jak:
- ograniczanie aktywności dziecka prowadzących zwiększenia ciśnienia w jamie brzusznej, takich jak długotrwały płacz. W tym celu należy regularnie dbać o dobrostan malucha, zapewniając właściwe przewijanie, karmienie i pielęgnację. Przyjmowane przez dziecko pokarmy nie powinny powodować wzdęć;
- wykonywanie codziennych ćwiczeń (po odebraniu instrukcji od fizjoterapeuty lub lekarza), wzmacniających mięśnie brzucha, adekwatnych do poziomu rozwoju dziecka.
