Co to jest przetoka zębowa?
Pojęcie przetoki oznacza nieprawidłowe połączenie między narządami lub jamami ciała, a także między nimi a skórą lub błoną śluzową. Istnieje wiele postaci tego schorzenia, obejmować ono może jelita, odbyt i wiele innych organów. Jedną z powszechnie spotykanych odmian, jest przetoka zębowa.
Jest to swego rodzaju patologiczny kanał, najczęściej łączący kość wyrostka zębodołowego z jamą ustną lub zatokami przynosowymi (przetoka wewnętrzna), rzadziej - z powierzchnią skóry (zewnętrzna). W większości przypadków kanał ten stanowi ujście dla różnego rodzaju płynów ustrojowych, zazwyczaj podbarwionych ropną treścią i krwią, zawierających rozległe kolonie chorobotwórczych bakterii. Schorzenie ma charakter nabyty - jest konsekwencją długotrwałego procesu chorobowego lub powikłaniem zabiegu stomatologicznego albo chirurgicznego.
Reklama
Przyczyny przetoki zębowej
Najczęstsze przyczyny przetoki zębowej, to:
- martwica miazgi zęba w wyniku głęboko posuniętych procesów próchniczych;
- zapalenie tkanek okołowierzchołkowych;
- powikłania po zaawansowanym zabiegu stomatologicznym – resekcji zęba lub leczeniu kanałowym;
- złamania żuchwy lub szczęki;
Typowy patomechanizm powstawania przetoki zębowej swój początek bierze w osadzaniu się płytki nazębnej i jej mineralizacji do postaci kamienia, czego efektem jest próchnica. Jeśli jest ona nieleczona i regularnie pogłębia swój zasięg, na przestrzeni kilku miesięcy lub lat dochodzi do martwicy miazgi.
Kanał zębowy staje się polem kolonizacji dla bakterii. W dalszej kolejności infekcja rozszerza swój zasięg na okolicę okołowierzchołkową – dochodzi do zapalenia tkanek tzw. przyzębia. Powstająca przetoka doprowadza do przebicia kości, następnie przechodzi przez miękkie struktury dziąseł, aż w końcu objawia się na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej.
Reklama
Przetoka zębowa po leczeniu kanałowym
Często też pojawia się przetoka zębowa po leczeniu kanałowym lub ekstrakcji zęba. Choć zabiegi te stanowią podstawowe postępowanie terapeutyczne w przypadku przetok powstałych na podłożu chorobowym, same w sobie również stanowią czynnik ryzyka. Wykształcanie się przetok w tym przypadku może mieć związek z błędami popełnionymi w czasie leczenia lub być konsekwencją naturalnych problemów z gojeniem się tkanek przyzębia.
Należy pamiętać, że oba zabiegi, choć bardzo skuteczne i często niezbędne, stanowią daleko idącą interwencję w ustrój. Przetoka zębowa po wyrwaniu zęba lub leczeniu kanałowym stanowi wskazanie do ponownej wizyty u stomatologa.
Reklama
Objawy przetoki zębowej
Objawy przetoki zębowej są dojmujące i bardzo charakterystyczne. Należą do nich przede wszystkim:
- silnie zarysowane wybrzuszenie na powierzchni dziąsła, twarde i nabrzmiałe, a w przypadku perforacji sączące ropą lub krwią;
- silna, nieprzerwana lub pulsująca bolesność zęba, dziąsła, szczęki a nawet całej głowy;
- zwiększona wrażliwość zębów na dotyk, wiatr, ciepło, zimno;
- obrzęk widoczny na powierzchni policzka lub żuchwy;
- nieprzyjemny gorzki posmak;
- przykry zapach z ust;
Reklama
Leczenie przetoki zębowej
Jak leczyć przetokę zębową? Wymaga ona dokładnej diagnostyki, pozwalającej ustalić przebieg kanału, a co za tym idzie – źródło problemu. W tym celu wykonuje się klasyczne prześwietlenie rentgenowskie (RTG) bądź tak zwaną radiowizjografię (RVG), będącą najnowocześniejszą metodą obrazowania zmian w jamie ustnej.
Ponieważ w większości przypadków przyczyną schorzenia jest martwica miazgi i stan zapalny okolicznych tkanek, niezbędne jest leczenie endodontyczne, zwane popularnie kanałowym. Polega ono na oczyszczeniu kanałów zębowych z martwej miazgi, a następnie wypełnieniu ubytku w zębie. Należy jednak liczyć się z tym, że w szczególnie zaawansowanych przypadkach tego typu terapia jest niemożliwa, a jedynym skutecznym rozwiązaniem jest ekstrakcja.
Dodatkowo proces leczenia często wspierany jest farmakologicznie – w związku z bakteryjnym, ropnym charakterem infekcji, pacjent otrzymuje antybiotyki.
Reklama
Przetoka zębowa u dziecka
Problem przetok dotyczy zarówno zębów stałych, jak też mlecznych, zmagają się więc z nim także najmłodsi pacjenci. Przetoka zębowa u dziecka, które ma jeszcze „mleczaki” może być leczona w sposób podobny do opisanego wyżej. Także i w tym przypadku wskazany jest zabieg endodontyczny, nawet jeśli wiele osób podważa jego zasadność w przypadku zębów, które i tak mają wypaść. W grę wchodzi bowiem ryzyko poważnych powikłań, z zakażeniem ogólnoustrojowym włącznie.
Alternatywą jest ekstrakcja, zwłaszcza u dzieci nieco starszych, u których i tak wkrótce dojdzie do utraty uzębienia. W przypadku maluchów zazwyczaj rezygnuje się z antybiotykoterapii, zastępując ją różnego typu płukankami, na przykład wodą utlenioną.
Reklama
Powikłania przetoki zębowej
Częstym powikłaniem przetoki zębowej jest zębopochodne zapalenie zatok przynosowych. Jest ono konsekwencją wytworzenia patologicznego kanału łączącego zęby i dziąsła z pneumatycznymi komorami zlokalizowanymi wokół jamy nosowej.
Efektem tego jest przerost błon śluzowych zatok szczękowych, a następnie powstanie zmian o charakterze polipów. W pierwszej kolejności występują one na wysokości zęba stanowiącego źródło choroby, a następnie obejmują całą zatokę. Z czasem może doprowadzić to do zatkania tzw. kompleksu ujściowo-przejściowego i zaawansowanej infekcji w obrębie wszystkich zatok.
