Co to jest przewlekłe zapalenie oskrzeli?
Przewlekłe zapalenie oskrzeli to rodzaj długotrwałej infekcji dróg oddechowych. To stan permanentny, który trwa minimum dwa lata.
Dokładna definicja przewlekłego nieżytu oskrzeli określa tę chorobę jako stan zapalny błony śluzowej oskrzeli, występujący przez większą część dni, co najmniej 3 miesiące w roku. Dodatkowo objawy choroby powtarzają się przez co najmniej 2 lata z rzędu.
Schorzenie to może prowadzić do przewlekłej obturacyjnej choroby płuc i jest uznawane za jeden z pierwszych symptomów POChP.
W zależności od przyczyn i rodzaju przewlekłego zapalenia oskrzeli w klasyfikacji ICD-10 można go znaleźć pod różnymi oznaczeniami. W grupie chorób układu oddechowego (rozdział X) przykładowo znajdziemy przewlekłe zapalenie oskrzeli proste i śluzowo-ropne posiada numer (z oznaczeniem J41), nieokreślone przewlekłe zapalenie oskrzeli (J42), czy przewlekłe zapalenie oskrzeli dychawiczne (J43).
W ICD-11 z kolei PZO widnieje w grupie CA20.1p pod nazwą Chronic bronchitis i m.in. tam dzieli się na różne rodzaje.
Porównując przewlekłe zapalenie oskrzeli z ostrym zapaleniem oskrzeli, ten drugi stan jest definiowany jako zapalenie błony śluzowej oskrzeli, w przebiegu którego chory najczęściej zmaga się z wysiękiem śluzowym lub ropnym w świetle oskrzeli.
Schorzenie jest męczące, ale ma dobre rokowania i przechodzi dość szybko po wprowadzeniu właściwego leczenia.
Reklama
Kogo dotyczy przewlekłe zapalenie oskrzeli?
Zgodnie z wiedzą podaną przez naukowców Timothy E. Albertsona, Samuela Louie, Adrew L. Chan w artykule „Rozpoznanie i leczenie zaostrzeń przewlekłej obturacyjnej choroby płuc i przewlekłego zapalenia oskrzeli u chorych w podeszłym wieku”, przewlekłe zapalenie oskrzeli jest rozpoznawane u około 85 procent osób zmagających się z ciężką przewlekłą obturacyjną chorobą płuc.
Według badaczy wiek ma bardzo duży wpływ na zachorowalność, stąd na przewlekłe zapalenie oskrzeli zapadają przede wszystkim dorośli w podeszłym wieku.
Wpływ na to mają m.in. takie czynniki jak niedożywienie, zmniejszenie funkcji ochronnych dróg oddechowych, osłabienie funkcjonowania mięśni oddechowych, a także słabsza odporność płuc.
Przewlekły stan zapalny oskrzeli rozpoznaje się u palaczy (zarówno czynnych, jak i biernych), a także u osób które mają częsty kontakt z zanieczyszczeniami środowiska, szkodliwymi oparami, środkami chemicznymi, itp.
Z kolei u dzieci za przewlekłe zapalenie oskrzeli odpowiadają najczęściej nawracające infekcje wirusowe dróg oddechowych.
Jak wspomnieliśmy powyżej, przewlekłe zapalenie oskrzeli może być spowodowane przez bierne palenie, zatem dziecko stale narażane na takie warunki bytowe, znajduje się w grupie ryzyka tego schorzenia.
U niemowląt zapalenie oskrzeli stanowi niebezpieczeństwo niemożności zaczerpnięcia powietrza, a więc duszności i problemów z oddychaniem. Dlatego należy, jak najszybciej skonsultować się z lekarzem i wprowadzić właściwe leczenie.
Reklama
Przyczyny przewlekłego zapalenia oskrzeli
Przyczyny przewlekłego zapalenia oskrzeli to przede wszystkim palenie tytoniu (jeszcze raz podkreślmy, że schorzenie może nie tylko powstać u palacza, ale też u osób często przebywających w otoczeniu osób palących), zanieczyszczenia środowiskowe (kurz, pył, opary ze środków chemicznych, itp.), ale także niedobory pokarmowe (zwłaszcza niewystarczająca podaż białka).
Z kolei najczęstszym powodem pojawienia się przewlekłego spastycznego zapalenia oskrzeli (określanego też jako obturacyjne) są infekcje wirusowe, które w konsekwencji wywołują zapalenie oskrzeli i oskrzelików, objawiające się m.in. istotnym obrzękiem błony śluzowej.
Nie tylko wirusy, ale także bakterie (głównie atypowe) mogą doprowadzić do przewlekłego zapalenia oskrzeli, jednak są to stosunkowo rzadkie sytuacje.
Takie chroniczne zapalenie oskrzeli może być również skutkiem schorzeń genetycznych, polegających na dysfunkcji rzęsek oraz wadliwie rozwiniętych części dróg oddechowych, np. tchawicy, oskrzeli oraz płuc.
Istnieje również przewlekłe eozynofilowe zapalenie oskrzeli, za które odpowiada eozynofilia rozpoznawana w drogach oddechowych, czyli zwiększona liczba we krwi granulocytów kwasochłonnych (eozynofili - rodzaj białych krwinek będących elementem układu odpornościowego). Taki stan może prowadzić m.in do nadmiernego kaszlu i duszności.
W związku z charakterystyką kaszlu występującego przy przewlekłym zapaleniu oskrzeli, można je również podzielić na:
- śluzowe (w tym przypadku ma miejsce odkrztuszanie białawej plwociny);
- ropne (plwocina jest żółta lub zielonkawa).
Zdecydowanie cięższy przebieg może mieć przewlekłe zapalenie oskrzeli współwystępujące z alergią lub/oraz astmą.
Warto jeszcze nadmienić, że przewlekłe zapalenie oskrzeli może przejść w zapalenie płuc, a różnorodne przyczyny mogą prowadzić do nieokreślonego przewlekłego zapalenia płuc. Dlatego, jak najszybciej należy niwelować objawy chorobowe, nawet przy wydawałoby się niewinnym zapaleniu oskrzeli.
Reklama
Objawy przewlekłego zapalenia oskrzeli
Objawy przewlekłego zapalenia oskrzeli to przede wszystkim chroniczny, długo utrzymujący się kaszel z towarzyszącym odpluwaniem wydzieliny śluzowej, śluzowo-ropnej lub ropnej, zwłaszcza po przebudzeniu.
U dorosłych typowymi objawami są też duszność, problemy z oddychaniem, męczliwość (początkowo jest ona zauważalna podczas aktywności, czy wysiłku fizycznego, potem – także w stanie spoczynku), a także senność.
Od częstego, permanentnego kaszlu, spowodowanego przewlekłym zapaleniem oskrzeli, może pojawić się ból oraz uczucie ucisku w klatce piersiowej. Nierzadkim symptomem jest także częsta zapadalność na infekcje.
Czy przy przewlekłym zapaleniu oskrzeli występuje krwioplucie? Raczej nie, zwykle przypisuje się je takim schorzeniom, jak np. zapalenie płuc, rozstrzenie oskrzeli, gruźlica oraz rak płuca.
Zarówno przewlekłe zapalenie oskrzeli (PZO), jak i astma mogą mieć bardzo zbliżone oznaki. Trzeba zaznaczyć, że astma może doprowadzić do poważniejszego przebiegu PZO.
Jak zdążyliśmy już wspomnieć, przewlekły nieżyt oskrzeli może doprowadzić do przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), czyli uciążliwej choroby charakteryzującej się trwałym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe i wzmożoną reakcją na zanieczyszczenia powietrza, czy gazy, w tym głównie dym tytoniowym.
Ile trwa leczenie przewlekłego zapalenia oskrzeli? Terapia może trwać wiele lat, najczęściej niestety, do końca życia. W tej chorobie rokowania nie są pomyślne, gdyż zazwyczaj nie dochodzi do całkowitego wyleczenia.
Reklama
Rozpoznanie przewlekłego zapalenia oskrzeli
Każdy przedłużający się kaszel warto zdiagnozować u lekarza. Rozpoznania przewlekłego zapalenia oskrzeli specjalista dokonuje na podstawie oznak występujących u pacjenta, m.in. takich jak:
- świsty i furczenia słyszalne w okolicy płuc,
- głośny odgłos opukowy,
- duszności (m.in. na postawie drżenia skrzydełek nosa),
- obrzęki,
- sinice,
- pałeczkowate palce.
Schorzenie mogą też potwierdzić objawy zgłaszane przez chorego, takie jak chroniczny kaszel, utrzymujący się przez większą część tygodnia, przez co najmniej 3 miesiące (przy czym zdarzenie to występuje od co najmniej 2 lat), trudności z oddychaniem, duszność oraz szybsze męczenie się.
Poza tym diagnozę potwierdzają właściwe w przypadku przewlekłego zapalenia oskrzeli badania, wśród, których wymienić można przede wszystkim:
- spirometrię (czyli pomiar pojemności życiowej płuc),
- morfologię uwzględniającą gospodarkę kwasowo-zasadową,
- wymianę gazów w organizmie, tzw. gazometrię.
Niekiedy medyk zleca wykonanie RTG, by różnicować chorobę z zapaleniem płuc.
Reklama
Jak leczyć przewlekłe zapalenie oskrzeli?
Leczenie przewlekłego zapalenia oskrzeli bazuje przede wszystkim na wyeliminowaniu czynnika sprawczego, czyli najczęściej wymaga rzucenia palenia, bądź też zmiany pracy, miejsca zamieszkania, itp., jeśli wiążą się one z narażeniem na kurz, smog, niebezpieczne opary, itd.
Czym leczyć przewlekłe zapalenie oskrzeli pod względem farmaceutycznym? Lekarze najczęściej kierują w stronę leków na przewlekłe zapalenie oskrzeli, takich jak środki:
- mukolityczne (o działaniu wykrztuśnym),
- rozrzedzające oskrzela (np. cholinolityki, teofilina, sterydy wziewne).
Występują one głównie w postaci tabletek, preparatów wziewnych, a także syropów. Kuracja tego schorzenia zakłada też stosowanie inhalacji, które mają nawilżyć i rozszerzyć drogi oddechowe.
Doraźne na przewlekłe zapalenie oskrzeli o cechach nadkażenia bakteryjnego przepisuje się antybiotyki.
Ponadto terapia przewlekłego zapalenia oskrzeli zakłada stosowanie fizjoterapii (m.in. tlenoterapii) i rehabilitacji (np. polegającej na ćwiczeniach oddechowych, drenażu ułożeniowym, oklepywaniu, czy treningu ogólnousprawniającym). Niekiedy konieczne okazuje się odessanie śluzu.
Czy przewlekłe zapalenie oskrzeli jest wyleczalne? Choroba wiąże się z niekorzystnym rokowaniem. W miarę jej postępowania dochodzą kolejne powikłania, np. rozedma płuc, czy problemy kardiologiczne).
Jakość życia chorego stopniowo się pogarsza, a schorzenie często powoduje wcześniejszy zgon. Niestety, przewlekłego zapalenia oskrzeli nie można do końca wyleczyć lekami. Farmaceutyki działają głównie objawowo.
Dlatego tak ważne jest szybkie reagowanie na niepokojące symptomy, wizyta u lekarza i wprowadzenie zaleceń specjalisty.
Reklama
Naturalne leczenie przewlekłego zapalenia oskrzeli
Za naturalne leczenie przewlekłego zapalenia oskrzeli można uznać odstawienie nikotyny, albo wyeliminowanie innej substancji czy czynnika, które zazwyczaj wywołują schorzenie.
Zmiana trybu życia powinna spowodować spowolnienie postępów choroby. Zalecana jest umiarkowana aktywność fizyczna.
Wśród domowych sposobów na przewlekłe zapalenie oskrzeli wymienia się m.in. aplikowanie solanek, które w swoim składzie zawierają aniony (np. jodki, bromki, krzemiany) i kationy (wapń, magnez, potas, sód).
Ważny jest też odpoczynek, nawilżanie i nawadnianie chorego oraz regularne wietrzenie pomieszczeń, w których przebywa.
Z ziół na przewlekłe zapalenie oskrzeli przeciwbakteryjnie i wykrztuśnie działają m.in. takie rośliny jak żywokost, lukrecja, wymiotnica lekarska, dziewanna, tymianek, anyż, sosna, mięta, czy eukaliptus. Niektórzy pacjenci pomocniczo stosują też kit pszczeli.
Kluczowy element pozafarmaceutycznego leczenia przewlekłego zapalenia oskrzeli stanowi dieta. Jadłospis chorego powinien opierać się m.in na:
- warzywach i owocach,
- produktach bogatych w kwasy omega-3 (np. tłuste ryby, siemię), czy magnez (np. orzechy, kasza)
- naturalnych antybiotykach (czyli np. na czosnku, imbirze).
Składniki pokarmowe powinny być świeże i nieprzetworzone. Powyższe metody powinno się skonsultować z lekarzem.
Powikłania przewlekłego zapalenia oskrzeli
Powikłania przewlekłego zapalenia oskrzeli obejmują zaostrzenie objawów chorobowych, wśród których wylicza się m.in.:
- ropną wydzielinę z oskrzeli,
- nasilony, przewlekły kaszel,
- zwiększoną duszność,
- obrzęki (np. powodujące prawokomorową niewydolność serca),
- rozedmę płuc,
- gorączkę.
Zaawanasowane stadium choroby prowadzi do spadku masy ciała, wyniszczenia ustroju i zaniku mięśni. Takie stany wymagają wprowadzenia szczególnych działań, z opieką ambulatoryjną, albo nawet szpitalną włącznie.
Nieleczone przewlekłe zapalenie oskrzeli spowoduje, że symptomy chorobowe szybko staną się bardzo dokuczliwe. Może wówczas dojść do sinicy, ciężkiej duszności, zatrzymania oddechu, zaburzonej świadomości, a nawet zgonu.
