Rak migdałka podniebiennego jest najczęstszym nowotworem złośliwym części ustnej gardła. Stanowi 46% raków w tej okolicy.
Ze względu na skąpoobjawowy początek choroby, bywa ona zwykle wykrywana w postaci zaawansowanej, z przerzutami. W tym stadium raka nawet połączenie metod chirurgicznych z radio- lub chemioterapią ma ograniczoną skuteczność.
Migdałki znajdują się w jamie ustno-gardłowej (części ustnej gardła) między łukami podniebiennymi. Zbudowane są z tkanki chłonnej pokrytej nabłonkiem.
Dzięki zdolności do produkcji limfocytów, ichch funkcją jest udział w reakcjach odpornościowych organizmu. Jest to szczególnie istotne, gdyż migdałki są miejscem pierwszego kontaktu z drobnoustrojami, które dostają się wraz z pokarmem i wdychanym powietrzem.
Dzieje się tak, ponieważ gardło jest elementem wspólnym drogi oddechowej i pokarmowej.
Przyczyny raka migdałka podniebiennego
Nie są znane czynniki ryzyka i w związku z tym brak skutecznej profilaktyki raka. Niektóre źródła wskazują, iż rak migdałka wśród rasy białej występuje znacznie rzadziej niż u Azjatów.
Gdy migdałek wystawiony jest na działąnie substancji toksycznych, dochodzi do złuszczania nabłonka płaskiego. Im szybciej się złuszcza, w tym większym tempie dochodzi do namnażania komórek. To oraz szkodliwe substancje zwiększa ryzyko mutacji, a co za tym idzie - transformacji nowotworowej. Dlatego też za główne czynniki ryzyka uznaje się:
- nadużywanie alkoholu,
- palenie papierosów,
- wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV).
Choroba częściej dotyka mężczyzn niż kobiety, zwłaszcza po 50. roku życia. Duże ryzyko zachorowania na raka migdałka występuje również u ludzi zmuszonych wdychać toksyczne substancje - np. w pracy.
Reklama
Objawy raka migdałka podniebiennego
Główne objawy choroby to:
- uczucie drapania, pieczenie, obecności ciała obcego w gardle;
- trudności w połykaniu;
- ból towarzyszący połykaniu i promieniujący do ucha;
- znacznie powiększenie migdałka zwykle z owrzodzeniami na jego powierzchni;
- obecność guza na szyi;
- powiększone węzły chłonne będące manifestacją przerzutu raka - w tym stadium do lekarza zgłasza się co drugi pacjent;
- ubytek masy ciała - związany zarówno z samą chorobą nowotworową, jak i z niechęcią do przyjmowania pokarmu z powodu trudności w połykaniu i mocnego bólu;
- szczękościsk, krwawienie – pojawiają się w znacznym stopniu zaawansowania raka.
Pacjenci zwykle zgłaszają się w znacznym stopniu zaawansowania raka. Cechy budzące podejrzenie nowotworu złośliwego to:
- asymetria migdałków,
- powiększenie migdałka z owrzodzeniem,
- widoczny guz na szyi lub stwierdzenie powiększonych węzłów chłonnych.
Reklama
Badania i leczenie raka migdałka podniebiennego
Do postawienia diagnozy, poza badaniem fizykalnym i wywiadem lekarskim, konieczne jest przeprowadzenie badania histopatologicznego wycinka migdałka lub całego migdałka usuniętego podczas zabiegu.
Nie należy lekceważyć wczesnych objawów choroby tj. uczucia zawadzania, drapania, ciała obcego w gardle. W większości przypadków będzie ono skutkiem np. przewlekłego zapalenia zatok przynosowych, a innym razem może być pierwszym objawem rozwijającego się nowotworu. Trudności w połykaniu i ból są sygnałem do pilnej wizyty u lekarza.
Główną metoda leczenia raka migdałka podniebiennego jest tonsilektomia (usunięcie migdałka) z usunięciem łuków podniebiennych, a niekiedy także nasady języka. W razie przerzutów do węzłów chłonnych dokonuje się usunięcia układu chłonnego szyi najczęściej z następowym napromienianiem (radioterapią).
Reklama
Rokowania przy raku migdałka podniebiennego
Jedynie leczenie chirurgiczne daje szanse pełnego powrotu do zdrowia. W przypadkach guzów nieoperacyjnych lub jeśli pacjent nie wyraża zgody na operacje stosuje się radio- i chemioterapię. Skuteczność leczenia wynosi ok. 30-40%, a jeśli stwierdzono przerzuty do węzłów chłonnych odsetek ten maleje o połowę. Dane te pochodzą z obserwacji 5-letniego przeżycia pacjentów.
Rak migdałka podniebiennego ma zdolność do szybkiego naciekania okolicznych tkanek:
- łuków podniebiennych,
- podniebienia miękkiego,
- nasady języka.
Szerzenie się raka poza obręb migdałka znacznie pogarsza rokowanie.
Reklama
Rak migdałka podniebiennego - najczęściej zadawane pytania
Czy każda asymetria migdałków wskazuje na raka?
U niektórych osób stwierdza się asymetryczne migdałki podniebienne. Może to być skutkiem powtarzających się ostrych zapaleń migdałków lub zapalenia przewlekłego. Niepokój powinno budzić powiększenie migdałka, który wcześniej był prawidłowej wielkości. Dodatkowo obecność owrzodzenia może wskazywać na chorobę nowotworową.
Samo powiększenie bezpośrednio po anginie może być wynikiem tworzącego się ropnia okołomigdałkowego. Powiększenie migdałka z owrzodzeniem występuje też w anginie Plauta-Vincenta. Choroba ma łagodny przebieg i występuje u źle odżywionych osób nieprzestrzegających higieny jamy ustnej.
Czy usunięcie migdałka może zwiększyć ryzyko infekcji?
Migdałki są elementem układu chłonnego i odgrywają rolę w mechanizmach obronnych organizmu przed drobnoustrojami. Dlatego ich usunięcia nigdy nie dokonuje się, jeśli nie ma ściśle określonych wskazań do tonsilektomii. Jednym z takich wskazań jest rak lub znacznego stopnia podejrzenie raka migdałka. W tym przypadku w grę wchodzi życie człowieka. Pacjent po zabiegu nie traci całej tkanki chłonnej gardła – pozostaje:
- migdałek gardłowy, językowy,
- parzyste migdałki trąbkowe,
- pasma boczne.
