Rak płuc: objawy. Jakie są rokowania? Jak przebiega leczenie nowotworu płuc

Rak płuca występuje kilka razy częściej u mężczyzn. Biorąc pod uwagę kilka ostatnich lat, zaobserwowano spadek liczby zachorowań na raka płuc, ale wyłącznie w grupie mężczyzn.

Rodzaje raka płuc

Nowotwór bierze swój początek z nieprawidłowej komórki, która zaczyna dzielić się bez ograniczeń. Co dodatkowo charakteryzuje raka płuca – jest on zdolny do tworzenia przerzutów: do węzłów chłonnych, jak również do tworzenia przerzutów odległych, co świadczy o jego złośliwości.

Wyróżniane są dwa główne typy raka płuca:

• niedrobnokomórkowy,
• drobnokomórkowy.

Powyższy podział stanowi zarówno podział morfologiczny, jak i kliniczny, ponieważ te dwa typy nowotworu różnią się znacząco pod względem przebiegu i leczenia.

 

Reklama

Rak niedrobnokomórkowy płuc

Niedrobnokomórkowy

• płaskonabłonkowy – z reguły zaczyna się rozwijać z komórki ściany oskrzela głównego. Jest to najczęstszy typ raka u mężczyzn i palaczy. Jest stosunkowo łatwy do wykrycia oraz jeśli wykryty wcześnie bywa uleczalny, gdyż wolno przerzutuje,
• gruczołowy – najczęstszy typ raka u kobiet oraz u osób niepalących. Rozwija się poza oskrzelami centralnymi w mniejszych elementach drzewa oskrzelowego (na obrzeżach płuc). Ma tendencję do szerzenia się na sąsiednie tkanki pomiędzy płucem a klatką piersiową, co znacząco utrudnia jego wczesne wykrycie,
• wielkokomórkowy, ma tendencję do występowania na obrzeżach płuc. Najrzadszy z raków niedrobnokomorkowych.

Reklama

Rak drobnokomórkowy płuc

Drobnokomórkowy rak płuc to najbardziej złośliwa forma tego typu nowotworu. Najczęściej lokalizuje się w ścianie głównego oskrzela. Bardzo szybko szerzy się na sąsiednie tkanki najczęściej bez żadnych objawów. Często przerzutuje do kości, mózgu i wątroby. Rzadko wyleczalny, ponieważ diagnozowany późno, najczęściej gdy są już przerzuty do innych narządów.

Wczesne stadium raka płuca bardzo często nie daje żadnych objawów. Symptomy mogące świadczyć o obecności tego nowotworu to na przykład: kaszel, duszność, krwioplucie, świszczący oddech. Leczenie raka płuca obejmuje: chirurgię, chemioterapię i/lub radioterapię.

Reklama

Przyczyny raka płuc

Palenie papierosów jest główną przyczyną (90%) powstawania raka płuc. Dlatego jeśli palisz, rzuć palenie już dzisiaj! U palaczy ryzyko wystąpienia raka jest około 20 razy większe niż w populacji ludzi niepalących. Rzucając palenie po kilkunastu latach to ryzyko znacząco się zmniejsza.

Tak zwane bierne palenie również jest przyczyną powstawania raka płuc, a także może powodować inne choroby układu oddechowego u osób niepalących.

Substancje rakotwórcze zawarte w dymie tytoniowym predysponują komórki ludzkiego organizmu do przekształcenia się w komórki rakowe. A ich rozrost powoduje zaburzenia w funkcjonowaniu płuc. Zależnie od tego gdzie umiejscowiony jest nowotwór powoduje różne zniszczenia. Jeśli znajduje się w świetle oskrzela może blokować jego drożność i prowadzić do jego zatkania. Powoduje to problemy z oddychaniem, duszność. Zaawansowany nowotwór wytwarza wiele czynników przyczyniających się do wyniszczenia organizmu.

1.  Palenie papierosów stanowi główny czynnik ryzyka (90% zachorowań spowodowanych jest paleniem papierosów). Obecnie obserwuje się spadek zachorowalności na raka płuca u mężczyzn, natomiast w grupie kobiet tendencja jest wzrostowa. Może to być związane ze zwiększeniem ilości palących kobiet. Co warto zaznaczyć wśród kobiet panuje moda na tak zwane papierosy „light”, które przyczyniają się do powstawania drobnokomórkowego raka płuca, czyli typu raka, który nie może być zoperowany, jest bardziej złośliwy, szybciej przerzutuje i daje mniejsze szanse na wyleczenie.
2. Czynniki genetyczne.
3. Narażenie na radon.
4. Azbest.
5. Zanieczyszczenia przemysłowe.
6. Metale ciężkie.
7. Promieniowanie jonizujące oraz inne substancje chemiczne.

Wyżej wymienione czynniki maja znacznie mniejsze znaczenie w porównaniu z wpływem dymu tytoniowego jednak mogą dodatkowo nasilać jego szkodliwe działanie. Wczesne stadium raka płuca bardzo często nie daje żadnych objawów.

Reklama

Objawy raka płuc

• kaszel – najczęstszy, ponad połowa chorych zgłasza go jako pierwszy objaw,
• duszność – 30-40% chorych,
• ból w klatce piersiowej – 25-35% chorych,
• krwioplucie – 15-30% chorych,
• świsty,
• nawracające zapalenia płuc – stanowi pierwszy objaw u 15-20% chorych,
• kacheksja, czyli wyniszczenie, utrata masy ciała.

Nowotwór szerząc się na sąsiednie narządy, może wywoływać:

• obrzęk twarzy i szyi,
• ból barku I zespół Hornera,
• miejscowy ból klatki piersiowej,
• ból opłucnowy,
• zaburzenia rytmu serca,
• chrypkę

Symptomy mogące świadczyć o obecności tego nowotworu to na przykład: kaszel, duszność, krwioplucie, świszczący oddech. Leczenie raka płuca obejmuje: chirurgię, chemioterapię i/lub radioterapię.

Reklama

Wczesne objawy raka płuc

Jeśli jesteś palaczem, jesteś w grupie osób szczególnie zagrożonych wystąpieniem nowotworu płuc. Jeśli zauważyłeś u siebie długo utrzymujący się kaszel albo zmianę charakteru kaszlu występującego dotychczas, powinieneś zgłosić się do swojego lekarza rodzinnego po skierowanie do specjalisty chorób płuc (pulmonologa).

Kaszel jest najczęstszym pierwszym objawem raka płuc. Często również towarzyszy mu duszność i ból w klatce piersiowej. Szczególnie alarmującym objawem jest krwioplucie. Jeśli w wykrztuszanej plwocinie zauważasz krew, natychmiast zgłoś się do lekarza.

Reklama

Rak płuc z przerzutami

Rak płuca przerzutuje najczęściej do: kości, centralnego systemu nerwowego oraz do wątroby. Dlatego może wywoływać objawy związane z zajęciem tych narządów:

• kości: bóle kości, złamania patologiczne,
• CSN: bóle głowy, napady drgawek, zaburzenia równowagi,
• wątroby: ból w nadbrzuszu, nudności, utrata masy ciała w stadium schyłkowym żółtaczka.

Rak płuca może również wywołać tzw. zespół paranowotworowy, który jest związany z produkcją hormonów przez komórki rakowe.

Zobacz wideo: Znaczenie odpowiedniego żywienia

Żywienie jest ważne dla osób zdrowych, ale jeszcze ważniejsze dla chorych - mówi dietetyk Ewalina Bancerz-Poźniak.

Rak płuc - diagnostyka

Przedstaw lekarzowi rodzinnemu swoje dolegliwości, podziel się obawami, podkreślając, że nie chcesz ich lekceważyć. Spróbuj zapytać o radę, czy konieczna jest konsultacja specjalistyczna.

Przedyskutuj możliwość wykonania zdjęcia przeglądowego płuc (RTG płuc). Poproś również o pomoc w rzucaniu palenia. Istnieją dziś leki, które mogą być przepisane przez lekarza, i mogą pomóc w rzucaniu palenia. Mimo wszystko konieczna jest jednak silna wola, której żaden lek nie zastąpi.

Po skierowaniu do specjalisty: pulmonolog rozpocznie cykl badań mający na celu wyjaśnienie przyczyny wystąpienia objawów. W przypadku, gdy choroba zostanie zdiagnozowana, dalsze kroki będą uzależnione od stopnia jej zaawansowania. Jeśli zdiagnozowano u Ciebie raka płuca pamiętaj, by zgłaszać się do lekarza w przypadku zaostrzenia objawów istniejących bądź pojawienia się nowych objawów.

Zgłoś się do swojego lekarza na wizytę, gdy zauważysz u siebie:

• szybkie, płytkie oddechy z dusznością i świstami, nawet podczas spoczynku,
• opuchliznę na szyi bądź twarzy.

Skontaktuj się ze swoim lekarzem, by zapytać czy musisz przyjść na wizytę, jeśli wystąpia niepokojące cię objawy takie jak:

• ból w klatce piersiowej który nasila się podczas głębokiego oddychania,
• objawy zapalenia płuc: duszność, kaszel, wysoka gorączka,
• kaszel z wykrztuszaniem plwociny, która zawiera małą ilość krwi,
• kaszel z wykrztuszaniem żółtej lub zielonej wydzieliny przez ponad 2 dni,
• częste wymioty po kaszlu,
• kaszel trwający ponad 4 tygodnie,
• normalny oddech w spoczynku, ale duszność związana z wysiłkiem,
• narastające uczucie wyczerpania, bez szczególnego powodu,
• utrata wagi ciała bez odchudzania.

Rak płuc - kiedy wzywać pogotowie?

Dzwoń na pogotowie (999 lub 112) zawsze jeśli wystąpi:

• uciskający, gniotący ból w klatce piersiowej, który nasila się w czasie wysiłku i nie zależy od oddychania lub inne objawy zawału mięśnia sercowego,
• nagła duszność, problemy z oddychaniem,
• krwioplucie – jeśli w odkrztuszanej plwocinie znajduje się duża ilość krwi,
• wymioty, po których pojawi się uczucie osłabienia, jakby za chwilę miała nastąpić utrata przytomności.

Badanie płuc

Badanie fizykalne:

Badanie wykonywane przez lekarza, wzrokiem słuchem i dotykiem. Na podstawie objawów lekarz rozważa prawdopodobne diagnozy. Szczególnie niepokojące przy diagnozowaniu raka płuca są objawy uporczywego kaszlu, z odpluwaniem krwistej plwociny, ból w klatce piersiowej

Badania dodatkowe:

Są trzy rodzaje badan dodatkowych wykorzystywanych przy diagnozowania raka płuca. Są to badania:

• obrazowe,
• morfologiczne,
• laboratoryjne.

W pierwszej kolejności wykonywane są badania obrazowe, jednak największe i decydujące znaczenie maja badania histopatologiczne – wykrywające komórki raka.

Rak płuc - RTG

RTG klatki piersiowej (badanie obrazowe) to pierwsze w kolejności spośród wykonywanych badan w kierunku raka płuca. Jest szybkie, niedrogie. RTG płuc nie jest jednak badaniem, które pozwoli z całą pewnością zdiagnozować raka płuca, ale daje generalny pogląd na stan zdrowia dróg oddechowych i pozwala na podjecie decyzji co do dalszych kroków diagnostycznych.

Badanie polegające na przechodzeniu przez klatkę piersiową pacjenta promieni rentgenowskich. Wysyłane przez lampę promieniowanie X jest pochłaniane przez tkanki badanego i rzutowane na prostopadłą płaszczyznę z detektorem tych promieni.

Opis badania: Badania nie należy się obawiać, jest bezbolesne i szybkie. Pacjent proszony jest o rozebranie się od pasa w górę. Badanie wykonuje się najczęściej w projekcji tylno-przedniej. To znaczy, że lampa rentgenowska znajduje się za pacjentem, a klisza rentgenowska przed. Podczas badania pacjent stoi przodem do płaszczyzny z kliszą rentgenowską, broda oparta jest o specjalną podpórkę, ręce oparte są na biodrach, ramiona opuszczone, łokcie skierowane do przodu, również oparte o płaszczyznę przed pacjentem. Gdy pacjent jest już ustawiony tak jak należy, technik wychodzi do sąsiedniego pomieszczenia, badanemu poleca wykonać głęboki wdech i wstrzymać oddech. Podczas gdy pacjent pozostaje nieruchomy, następuje naświetlanie klatki piersiowej promieniami rentgenowskimi.

Inne projekcje badania to projekcja boczna oraz skośna. Wówczas pacjent stroną chora zwrócony jest w kierunku lampy rentgenowskiej, a ramiona i broda są uniesione.

Czasem u chorych leżących wykonuje się badanie rentgenowskie tzw. przyłóżkowe – w projekcji przednio-tylnej.

Przed badaniem należy zgłosić: ostatnio wykonywane zdjęcia rentgenowskie oraz w przypadku kobiet – ciążę. U kobiet będących w drugiej połowie cyklu miesiączkowego (po owulacji), u których zaistniała możliwość zapłodnienia, badanie nie powinno być wykonywane.

Rak płuc - tomografia komputerowa

Tomografia komputerowa (TK) klatki piersiowej jest drugim w kolejności badaniem po RTG klatki piersiowej. Nieprawidłowy wynik tomografii nie pozwala jednak na 100% diagnozę raka płuca. Badanie to pozwala na uzyskanie warstwowych zdjęć klatki piersiowej. Podobnie jak RTG wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie. Aby wykonać tego typu obrazy, lampa rentgenowska oraz kaseta z kliszą rentgenowską są w zsynchronizowanym ruchu, podczas gdy pacjent pozostaje nieruchomy.

Opis badania: Tomograf komputerowy składa się ze stołu, na którym układany jest pacjent, obręczy (w której znajduje się lampa rentgenowska oraz detektory promieniowania) oraz konsoli programującej badanie. Wspomniana obręcz jest dużej średnicy i stosunkowo małej szerokości, dlatego osoby obawiające się małych przestrzeni nie powinny się czuć zaniepokojone.

Pacjent proszony jest o rozebranie się od pasa w górę i ułożenie się na stole, który podczas badania będzie przesuwał się w kierunku wnętrza obręczy. Podczas badania pacjent jest instruowany o sposobie zachowania się.

Przed badaniem należy zgłosić: ostatnio wykonywane zdjęcia rentgenowskie oraz w przypadku kobiet – ciążę. U kobiet będących w drugiej połowie cyklu miesiączkowego (po owulacji), u których zaistniała możliwość zapłodnienia, badanie nie powinno być wykonywane. Jeśli wymaga tego badanie pacjentowi podany zostaje kontrast – może być podawany dożylnie lub do jamy ciała.

Rak płuc - rezonans magnetyczny (MRI)

Rezonans magnetyczny to metoda umożliwiająca uzyskanie bardzo dokładnych obrazów, odpowiadających przekrojom przez ciało ludzkie. Badanie jest w zupełności bezpieczne. Pacjent nie jest narażony na żadne szkodliwe dla zdrowia promieniowanie. Urządzenie to można nazwać potężnym magnesem. W badaniu wykorzystuje się silne pole elektromagnetyczne.

Rezonans magnetyczny wizualnie przypomina tomograf komputerowy. Pacjent kładzie się na ruchomym stole, następnie wsuwany jest do cylindrycznego urządzenia w którym odbywa się badanie. Badanie trwa około godziny. Przez cały ten czas należy leżeć nieruchomo. Podczas badania może być bardzo głośno, słyszalne mogą być różne dźwięki, o różnej częstotliwości, nie należy się tego obawiać. Jeśli to wymagane, podczas badania może zostać podany kontrast dożylnie lub do jamy ciała.

Przed badaniem pacjent zostaje poproszony o rozebranie się, najczęściej do bielizny, należy pozbyć się wszystkich elementów metalowych, zdjąć biżuterię, zegarek.

Ze względu na wykorzystanie pola magnetycznego się badania nie można wykonać u osób posiadających wszczepione metalowe implanty wewnątrz ciała – np. stenty wewnątrznaczyniowe, rozrusznik serca, sztuczne zastawki serca, zespolenia wewnątrzszpikowe kości, po wymianach stawu biodrowego, kolanowego, implanty stabilizujące kręgosłup (po operacjach skoliozy). Osoby cierpiące na klaustrofobię powinny zgłosić to przed badaniem, ponieważ wewnątrz cylindra jest dość ciasno.

Przed badaniem pacjent jest proszony o wypełnienie karty, w której zawarte są wyżej wymienione informacje, ale najlepiej poinformować lekarza zlecającego badanie o przechodzonych operacjach lub o obawach związanych z małymi przestrzeniami.

Rak płuc - pozytronowa tomografia emisyjna

Pozytronowa tomografia emisyjna (PET) to metoda badania pozwalająca na bardzo dokładną lokalizację zmiany nowotworowej. Jest to badanie bardzo kosztowne i wciąż mało dostępne.

Podczas badania wykorzystuje się substancje podawane dożylnie, są to tzw. izotopy promieniotwórcze. Substancja podana dożylnie jest rozprowadzana z prądem krwi po całym organizmie, ale najlepiej wychwytywana przez komórki o najszybszym metabolizmie, jakimi są komórki rakowe. Izotopy emitują bardzo małą dawkę promieniowania, która jest wychwytywana przez specjalne detektory, dzięki którym możliwa jest lokalizacja miejsca promieniowania.

Badanie wizualnie bardzo przypomina tomografie komputerową. Pacjent kładzie się na ruchomym stole wsuwanym do wnętrza obręczy, w której znajdują się detektory promieniowania.

Rak płuc - badanie plwociny

Plwocina – to odkrztuszana i odpluwana wydzielina dróg oddechowych.

• badanie całkowicie bezpieczne, nieinwazyjne, bezbolesne,
• plwocina poddawana jest analizie: cytologicznej (ocena ilościowa i jakościowa komórek), mikrobiologicznej (bakteriologicznej) oraz biochemicznej (skład chemiczny).

W przypadku badań w kierunku raka płuca znaczenie ma badanie cytologiczne plwociny, które pozwala wykryć komórki nowotworowe. Nie zawsze jednak to się udaje.

Badanie polega na pobraniu plwociny do specjalnego pojemnika. Przed badaniem należy umyć zęby, ewentualnie wyjąć protezę zębową oraz przepłukać usta. Należy zwrócić uwagę, by pobrana wydzielina nie była śliną, produktem gruczołów ślinowych w jamie ustnej, którą można odpluć bez odkrztuszania.

Rak płuc - badanie płynu z jamy opłucnej

Badanie inwazyjne, może być bolesne. Jamę opłucnej można porównać do worka. w którym znajdują się płuca. Przy niektórych chorobach, np. w przypadku raka płuca, może ona wypełniać się płynem zawierającym komórki nowotworowe. Aby to sprawdzić czasem wykonuje się nakłucie jamy opłucnej.

Podczas badania pacjent siedzi, lekarz wykonujący nakłucie znajduje się za pacjentem i wprowadza igłę w jedną z przestrzeni międzyżebrowych. Możliwe powikłania po zabiegu zdarzają się bardzo rzadko. Może to być np. zakażenie, krwiak, krwotok, porażenie nerwu międzyżebrowego odma opłucnowa.

Bronchoskopia płuc

Bronchoskopia płuc jest to badanie inwazyjne, podczas którego możliwe jest bezpośrednie oglądanie tchawicy i oskrzeli.

Podczas badania do dróg oddechowych pacjenta wprowadzany jest endoskop – rurka zaopatrzona w światłowód, na jej końcu znajduje się źródło światła i kamera. Umożliwia to dokładną obserwację dróg oddechowych i wykrycie ewentualnych nieprawidłowości. Podczas badania możliwe jest również pobranie wycinków, to znaczy małych fragmentów zmienionej tkanki do badania histopatologicznego (w celu oceny komórek).

Podczas bronchoskopii można tez pobrać wydzielinę z dróg oddechowych tzw. popłuczyny oskrzelowo-pęcherzykowe (BAL). Nie jest to badanie przyjemne. Uciążliwe jest ciągłe drażnienie ścian gardła, które powoduje odruch wymiotny, a drażnienie dróg oddechowych wywołuje silny kaszel.

Rak płuc - biopsja przezskórna

Badanie inwazyjne polegające na nakłuciu igłą ściany klatki piersiowej. Wykonywane stosunkowo rzadko. Po zlokalizowaniu zmiany (np. w tomografii), która zlokalizowana jest blisko klatki piersiowej, lub w samej ścianie klatki piersiowej, lekarz może zaproponować biopsję przezskórną zmiany.

Badanie polega na sterylnym nakłuciu ściany klatki piersiowej celem pobrania fragmentu tkanki zmienionej chorobowo. Tak pobrany fragment może być następnie poddany analizie histopatologicznej. Powikłania po badaniu są podobne jak przy badaniu płynu opłucnej.

Rak płuc - wziernikowanie śródpiersia

Mediastinoskopia: wziernikowanie śródpiersia

Badanie inwazyjne, wykonywane jest jako jedno z ostatnich w procesie diagnostycznym raka płuca i jest poprzedzona licznymi badaniami mniej inwazyjnymi.

Jest to metoda badania, która pozwala na oglądanie śródpiersia (przestrzeń klatki piersiowej między płucami) przy użyciu urządzenia zwanego mediastinoskopem.

Stanowi od sztywna rurę zaopatrzoną w źródło światła i system optyczny.

Mediastinoskopia wykonywana jest na sali operacyjnej, pacjent podczas badania jest rozebrany, przykryty sterylnym prześcieradłem, znieczulony ogólnie, to znaczy tak jak w przypadku zabiegu operacyjnego. Lekarz, by wprowadzić mediastinoskop do śródpiersia, wykonuje małe nacięcie na szyi 3-5 cm, następnie wprowadza instrument do śródpiersia bardzo uważając na okoliczne narządy. Badanie to umożliwia pobranie wycinków lub całych węzłów chłonnych ze śródpiersia. Tak pobrane węzły chłonne są następnie poddawane analizie histopatologicznej. Badanie trwa około 40 minut.

Przed badaniem należy zgłosić:

• skłonność do krwawień,
• zaburzenia rytmu serca, wady serca, dusznica bolesna, nadciśnienie, niedociśnienie,
• obecność protez w jamie ustnej,
• przebyte i aktualne choroby, przebyte zabiegi operacyjne oraz posiadane wyniki badań.

Rak płuc - mediastinotomia

Mediastinotomia to zabieg operacyjny, bardziej inwazyjny o znacznie większym zasięgu od mediastinoskopii. Obecnie medycyna dąży do tego by badania były jak najmniej inwazyjne, dlatego mediastinotomia zastępowana jest przez mediastinoskopię.

Mediastinotomia polega na wprowadzeniu narzędzi przez nacięcie ściany klatki piersiowej, dzięki czemu chirurg może własnoręcznie pobrać wycinki.Zabieg wykonywany jest na sali operacyjnej, pacjent podczas badania jest rozebrany, przykryty sterylnym prześcieradłem, znieczulony ogólnie, to znaczy tak jak w przypadku zabiegu operacyjnego. Lekarz wykonuje nacięcie na klatce piersiowej wzdłuż mostka, na wysokości 2-3 żebra, po prawej lub po lewej stronie. następnie delikatnie preparuje sąsiednie tkanki, bardzo uważając na okoliczne narządy. Po uwidocznieniu zmian możliwe jest pobranie wycinków lub całych węzłów chłonnych ze śródpiersia.

Tak pobrane węzły chłonne są następnie poddawane analizie histopatologicznej. Podczas zabiegu mogą pojawić się powikłania w postaci krwotoku, przedostania się powietrza do klatki piersiowej, niecałkowitego rozprężenia się płuca. Czasami konieczne jest otwarcie klatki piersiowej poprzez boczne otwarcie klatki piersiowej lub przecięcie mostka (na środku klatki piersiowej).

Rak płuc - wideotorakoskopia

Wideotorakoskopia to zabieg operacyjny, wykonywany w celu diagnozowania zmian chorobowych w płucach, jamie opłucnej (otaczającej płuca) oraz w przypadku powiększonych węzłów chłonnych.

Droga nacięcia ściany klatki piersiowej w kilku miejscach (najczęściej 3) do jej wnętrza wprowadzany jest układ urządzeń, który jest zaopatrzony w mała kamerę, umożliwiający obejrzenie jej od środka. Podczas badania możliwe jest bezpośrednie oglądanie zmian chorobowych wewnątrz klatki piersiowej oraz pobranie wycinków do badania histopatologicznego, czyli badania, które potwierdzi lub wykluczy obecność nowotworu.

Podczas badania pacjent znajduje się na sali operacyjnej, przez zabiegiem jest znieczulany ogólnie jak do zabiegu operacyjnego. Przeciwskazaniem do wykonania badania jest niewydolność oddechowa, krążeniowa i zaburzenia krzepnięcia krwi. Podczas zabiegu mogą pojawić się powikłania w postaci krwotoku, przedostania się powietrza do klatki piersiowej, niecałkowitego rozprężenia się płuca. Czasami konieczne jest otwarcie klatki piersiowej poprzez torakotomię (boczne otwarcie klatki piersiowej) lub sternotomię – przecięcie mostka (na środku klatki piersiowej). Po badaniu do klatki piersiowej pacjenta wprowadzany jest dren (jeśli to konieczne 2 dreny) czyli plastikowy wężyk.

Umożliwia on odessania powietrza, wydzieliny i resztek krwi, obserwacje ewentualnego krwawienia i zapewnia całkowite rozprężenie się płuca. Pacjent po badaniu pozostaje jakiś czas w szpitalu. Po zabiegu może wystąpić silny ból, w celu jego leczenia do jamy opłucnej lub na oponę twarda od tylu od strony kręgosłupa zostaje wprowadzony cieniutki cewnik przez który podawane są leki przeciwbólowe. Po zabiegu pacjent znajduje się na Oddziale Intensywnej Opieki Medycznej, gdyż niekiedy po operacji następują powikłania np. zaburzenia oddychania i konieczne jest stosowanie sztucznej wentylacji przy pomocy respiratora.

Rak płuc - badania laboratoryjne

Morfologia krwi z rozmazem, badanie ogólne moczu Markery nowotworowe to substancje charakterystyczne dla danego nowotworu, ale ich brak nie wyklucza obecności nowotworu (badanie mało dostępne).

Operacja płuc

Chirurgia:

W zależności od stopnia zaawansowania raka wykonuje się:

• resekcję klinową, usuwany jest zajęty fragment płuca w kształcie klina,
• lobektomię,  usuniecie całego zajętego płata płuca (prawe płuco składa się z 3 płatów; lewe z 2),
• pneumonektomię, usuniecie całego płuca.

Operacja może być przeprowadzona na dwa sposoby:

• zastosowanie wideotorakoskopii – mniej inwazyjna metoda,
• zastosowanie torakotomii, czyli otwarcia klatki piersiowej najczęściej poprzez podłużne nacięcie wzdłuż linii żebra z boku klatki piersiowej.

Czego spodziewać się po operacji?

Po operacji wymagane jest pozostanie w szpitalu na jakiś czas. Na jak długo zależy od:

• funkcji płuc po zabiegu,
• ogólnego stanu zdrowia przez zabiegiem,
• typu operacji, jaka została przeprowadzona.

Ból:

Miejsce nacięcia na klatce piersiowej może być bolesne przez kilka tygodni – do kilku miesięcy po zabiegu.

Dren:

Czyli plastikowy wężyk (lub wężyki). Umożliwia on odessanie powietrza, wydzieliny i resztek krwi, obserwacje ewentualnego krwawienia i zapewnia całkowite rozprężenie się płuca po operacji.

Rehabilitacja oddechowa:

Po operacji stosowane są różne ćwiczenia oddechowe, które mają poprawić funkcję płuc. Operacja pozwala na:

• potwierdzenie lub wykluczenie raka płuca,
• usunięcie raka płuca.

Rak płuc - powikłania po operacji

Chirurgia niesie ze sobą ryzyko powikłań:

• krwotoku,
• infekcji,
• przecieku powietrza z płuca do jamy opłucnej,
• uszkodzenia płuc, serca, naczyń i nerwów znajdujących się w jamie klatki piersiowej,
• bólu,
• ryzyko związane ze znieczuleniem ogólnym.

Rak płuc - radioterapia

To metoda leczenia, w której wykorzystuje się promieniowanie rentgenowskie o wysokiej energii po to, by zniszczyć komórki rakowe. Radioterapię  można podzielić na:

• radioterapia zewnętrzna – źródło promieniowania znajduje się na zewnątrz organizmu pacjenta,
• radioterapia wewnętrzna – tak zwana brachyterapia – w miejsce występowania nowotworu wszczepiany jest materiał, który produkuje promieniowanie (radioizotop).

Efekty radioterapii:

• zmniejszenie masy nowotworu,
• zredukowanie guza blokującego drogi oddechowe,
• zmniejszenie bólu.

Najczęściej wykorzystywana w połączeniu z chirurgią lub chemioterapią.

Radioterapia jest niebolesna. Działania uboczne radioterapii:

• zmęczenie,
• apatia,
• brak apetytu,
• miejscowy odczyn zapalny, obrzęk tkanek, podrażnienie, poparzenie skóry,
• ból i trudności w połykaniu,
• uszkodzenie okolicznych narządów np. serca, przełyku,
• powstawanie nowotworów wtórnych.

Rak płuc - chemioterapia

To metoda leczenia, w której wykorzystuje się bardzo silne leki przeciwnowotworowe, aby zniszczyć komórki rakowe. Chemioterapia jest stosowana głównie w przypadku leczenia drobnokomórkowego raka płuc. Może pomóc kontrolować wzrost i rozprzestrzenianie się tego nowotworu, jednak wyleczenia zdarzają się rzadko.

Chemioterapia może być również stosowana w bardzo zaawansowanych przypadkach raka niedrobnokomórkowego. Stanowi leczenie ogólnoustrojowe, leki mogą być przyjmowane zarówno doustnie, jak i dożylnie, w zależności od preparatu i wyboru terapii. Często stosowana łącznie z chirurgią. Chemioterapia może być podawana zarówno przed, jak i po operacji.

Rak płuc - skutki uboczne chemioterapii

1. Ostre:

• wymioty,
• nudności,
• odczyny uczuleniowe,

2. Wczesne (4-6 tygodni):

• zmniejszenie liczby białych i czerwonych krwinek,
• zapalenie błon śluzowych,
• wypadanie włosów,

3. Opóźnione:

• zwłóknienie płuc,
• uszkodzenie nerek, serca, nerwów obwodowych,

       4. Odległe:

• zniszczenie czynności gonad,
• wtórne nowotwory.

Rak płuc - leczenie paliatywne

Paliatywne metody leczenia:

To metody mające na celu zmniejszenie dolegliwych objawów

1. Leczenie bólu – pomocy można szukać w Klinikach Leczenia Bólu.

2. Toracenteza – usuwanie nadmiaru płynu poprzez nakłucie jamy opłucnej. Zalegająca, duża objętość płynu może powodować ból i trudności w oddychaniu.

3. Pleurodeza – zapobiega gromadzeniu się płynu wokół płuc w jamie opłucnej. Procedura polega na wstrzyknięciu do jamy opłucnej substancji wywołującej zapalenie. które gojąc się. powoduje zrośnięcie się blaszek jamy opłucnej razem, dzięki czemu płyn już nie będzie miał przestrzeni, w której mógłby się gromadzić.

Rak płuc - rokowania

Jakie są efekty leczenia?

Chirurgia:

I stopień zaawansowania raka – rak ograniczony do płuca,

II i III stopień zaawansowania raka – rak ograniczony do klatki piersiowej,

IV stopień zaawansowania raka – rak rozprzestrzenił się poza klatkę piersiową.

 

Rak płuca w stadium IIIB i IV określa się jako nieoperacyjny.

Radioterapia:

Pomimo że radioterapia stosowana po operacji raka niedrobnokomórkowego w stadium II i III może zmniejszyć ryzyko nawrotu nowotworu w klatce piersiowej, ale długoterminowe przeżycie nie ulega przedłużeniu, gdyż nowotwór mógł rozprzestrzenić się na inne organy.

Chemioterapia jest stosowana głównie w przypadku leczenia drobnokomórkowego raka płuc. Może pomóc kontrolować wzrost i rozprzestrzenianie się tego nowotworu, jednak wyleczenia zdarzają się rzadko.

1. Nie palić/rzucić palenie.
2. Unikać narażenia na szkodliwe substancje: radon, azbest, zanieczyszczenia przemysłowe, metale ciężkie, promieniowanie jonizujące.

Rak płuc - ważne wsparcie

Dla osoby dotkniętej chorobą nowotworową bardzo ważne jest wsparcie bliskich osób, rodziny, przyjaciół. Warto też wspomnieć o różnych organizacjach, w których można otrzymać specjalistyczną pomoc psychologiczną oraz spotkać osoby z podobnymi problemami. Na terenie Polski istnieją różne fundacje, stowarzyszenia dla osób chorych onkologicznie. Organizowane są kursy oraz grupy wsparcia zarówno dla chorych, jak też i dla ich rodzin mające na celu ułatwienie radzenia sobie z tą ciężką chorobą.