Rana kłuta – kiedy jest niebezpieczna i jak udzielić pierwszej pomocy?

Reklama

Czym jest i jak powstaje rana kłuta?

Rana kłuta powstaje w wyniku skaleczenia skóry ostro zakończonym, długim, wąskim narzędziem. Do urazu może dojść, np. w trakcie pracy. Pracownik poprzez przypadkowe nadepnięcie, może zrobić sobie w stopie ranę kłutą po gwoździu. Mniej dramatycznym przypadkiem jest ukłucie się igłą w palec podczas szycia – to również jest rana kłuta. Podobnie za ranę kłutą uważa się wkłucie powstałe w wyniku pobierania krwi do diagnostyki.

Zgodnie z definicją rana kłuta może powstać również na skutek ataku innej osoby. Konkretny poszkodowany może też samodzielnie zadać sobie takie obrażenia. Zazwyczaj rany zadane obcą ręką pojawiają się w wyniku przebicia warstw odzieży. Z kolei, gdy ktoś sam postanawia zrobić sobie krzywdę, z reguły odsłania ubranie.

Jak wygląda rana kłuta? Z reguły jest to taki rodzaj urazu, który na zewnątrz nie pozostawia rozleglejszych zmian. Natomiast może drążyć do środka, powodując tam głębsze uszkodzenia oraz obfite krwawienia.

W klasyfikacji ICD 10 rana kłuta pojawia się przy kilku pozycjach. Można odnaleźć ją pod numeracją:

• T01.9 jako liczne, nieokreślone rany otwarte;;
• T14.1  jako otwarta rana nieokreślonej okolicy ciała.

Z kolei w klasyfikacji ICD-11 ranę kłutą można znaleźć pod oznaczeniem: NA81.Z i ND31.

Warto również zwrócić uwagę na kształt, jaki może mieć rana kłuta. Niektóre są bardziej osełkowate, czyli przypominające w kształcie soczewkę albo wrzeciono. Natomiast inne mogą przypominać ogon jaskółki. Warto zwrócić uwagę na charakterystykę takiej rany kłutej – wyróżnia się ona kształtem litery V. Tzw. ogon jaskółki powstaje w wyniku obracania narzędzia podczas jego wyjmowania. Przyczyną może być też podwójne pchnięcie przedmiotu.

Pierwsza pomoc przy ranie kłutej

Oczywiście, nie każda rana kłuta wymaga pomocy specjalisty. Drobne urazy, np. zadane igłą, mogą zostać samodzielnie zdezynfekowane w domu. Takie ukłucie nie wymaga również zakładania opatrunku. Po dezynfekcji skóry ranka po igle szybko się zregeneruje.

Natomiast hospitalizacji wymaga rana kłuta klatki piersiowej – postępowanie powinno uwzględniać wszystkie najważniejsze zasady klasycznej pierwszej pomocy. Osoba opatrująca ranę najpierw powinna założyć rękawiczki. Dopiero wtedy może przejść do udzielania pomocy.

Z reguły takie rany są niewielkie, ale prawdziwe zagrożenie może stanowić ich głębokość. W przypadku rany kłutej udzielanie pierwszej pomocy powinno ograniczyć się do zabezpieczenia rany jałowym opatrunkiem. Wszelkie próby wyjęcia ciała obcego mogą tylko pogorszyć sytuację – Twoja rana może mocno krwawić, a dodatkowo przedmiot może wbić się jeszcze głębiej.

Zanieczyszczenia, które znajdują się wewnątrz mogą być trudne do dezynfekcji, ale warto to zrobić. Musisz mieć świadomość, że ranie kłutej może towarzyszyć nagłe zatrzymanie krążenia. Pamiętaj, że podjęcie działań RKO, reanimacji jest obowiązkowe zawsze, nawet, gdy poszkodowany ma ranę kłutą serca.

Jeżeli rana kłuta znajduje się na kończynach dolnych lub górnych, unieś je powyżej serca. 

Pierwsza pomoc przy ranie kłutej klatki piersiowej polega również na wezwaniu karetki czy przewiezieniu poszkodowanego do szpitala. Rany kłute bardzo często są ranami dotyczącymi wielu narządów – tzn., że rana kłuta wątroby może występować razem z raną kłutą np. nerki.

Postępowanie w przypadku tego typu rany w brzuchu powinna być dopasowane w taki sposób, by uwzględniać potrzeby innych narządów.

Reklama

Opatrywanie rany kłutej

Głównymi zadaniami opatrunku rany kłutej jest zatamowanie krwawienia, a także ochrona przed zakażeniem i stabilizacja rany.

To, jak uraz zostanie opatrzony zależy przede wszystkim od jego rozległości i stanu poszkodowanego. Miejsce rany należy obłożyć jałową gazą.

Nie należy stosować w tym przypadku waty czy lignin, ponieważ takie materiały często przyklejają się do rany, co nie jest komfortowe i bezpieczne.

W przypadku, gdy rana jest niewielka, wystarczy przemyć ją środkiem dezynfekującym i założyć opatrunek w postaci plasterka. Do większych ran, np. rany kłutej klatki piersiowej należy zastosować bandaże stabilizujące.

Można też zastosować opatrunek zastawkowy w przypadku rany kłutej klatki piersiowej. Ten typ jest polecany przez służby ratunkowe. Kawałkiem szczelnego materiału, np. folią zakrywa się ranę z trzech stron i przytwierdza ten materiał plastrem do ciała. Czwartą stronę pozostawia się wolną, ponieważ pełni funkcję zaworu.

Zdaniem mgr Barbary Kwintal, autorki poradnika “Pierwsza pomoc. Rany kłute i postrzałowe – jak pomóc poszkodowanemu?”, wydanego przez Polskie Towarzystwo Pielęgniarstwa Ratunkowego, gdy krwawienie jest zbyt duże, można około 10-15 cm nad raną założyć opatrunek uciskowy. Choć ta kwestia wzbudza kontrowersje, to zdaniem specjalistki może być czynnością ratującą życie.

Reklama

Leczenie rany kłutej

Pojawienie się drobnej rany kłutej dłoni, np. ukłucie igłą, nie wymaga leczenia u lekarza. Wówczas można sięgnąć po domowe sposoby, polegające na oczyszczeniu rany i nałożeniu opatrunku.

Większe rany kłute powinny być zawsze konsultowane z lekarzem. Jeżeli zastanawiasz się, jak wyleczyć nogę przebitą gwoździem, udaj się do specjalisty, np. chirurga albo na SOR.

Domowe sposoby leczenia mogą doprowadzić do tego, że rana nie zostanie odpowiednio oczyszczona i wda się zakażenie, które może wymagać nawet amputacji.

Z kolei leczenie ran przewlekłych to proces bardziej skomplikowany. Wówczas taka rana nie podlega fizjologicznemu gojeniu się. Często pełne wygojenie nie jest możliwe z uwagi np. na stan zdrowia. 

Reklama

Gojenie rany kłutej

Czas gojenia rany kłutej jest zależny od wielkości uszkodzenia. Zazwyczaj jednak trwa od kilku dni do nawet kilku miesięcy. Gdy nie pojawiają się komplikacje, już po około 4 dniach od wystąpienia rany kłutej, powstaje ziarnina.

Proces zabliźniania zwykle zaczyna się między 6 a 10 dniem od zranienia.

Początek treści sponsorowanej

W przypadku nieestetycznych blizn pooparzeniowych, powypadkowych czy pooperacyjnych warto sięgnąć po lek w formie żelu dostępny w aptekach. Preparat, zawiera substancje czynne, takie jak heparyna, allantoina i wyciąg z cebuli. Współdziałanie tych składników w szczególności reguluje syntezę kolagenu, będącego głównym białkiem tkanki łącznej, co pozytywnie wpływa na wygląd i sposób gojenia uszkodzonej skóry. Jeśli chcesz pozbyć się blizny kliknij tutaj.

Niegojące się rany mogą świadczyć o złej kondycji organizmu, przewlekłej chorobie, braku odpowiednich substancji odżywczych, a także nieodpowiedniego oczyszczenia rany. Rany płytkie z reguły nie pozostawiają blizn, z kolei te głębokie tak.

W czasie gojenia może pojawić się swędzenie, to naturalna reakcja skóry. Z kolei warto skonsultować swoją ranę kłutą z lekarzem, jeżeli wystąpi opuchlizna.

Reklama

Rana kłuta brzucha

Ten typ rany powstaje w wyniku wypadku – np. nabicia się na widły czy pręty lub ataku, np. nożem czy szpadą. Rana kłuta brzucha jeżeli jest drobna i powierzchowna raczej nie powinna być niebezpieczna.

Znacznie groźniejsza jest głęboka rana, która może uszkodzić narządy wewnętrzne. Nigdy więc nie powinno się jej lekceważyć. Ranę brzucha należy zdezynfekować i opatrzyć. Nie należy z niej wyjmować wbitych ciał obcych, bo może to doprowadzić do krwotoku, uszkodzenia tkanek wewnętrznych, a nawet śmierci.

Reklama

Rana kłuta klatki piersiowej

Jak piszą Damian Hudziak, Henryk Koziołek, Radosław Gocoł, Jacek Gawrychowski, Marek Jasiński w artykule “Rana kłuta klatki piersiowej…”, opublikowanym na łamach pisma “Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska”, rany kłute klatki piersiowej to najczęściej konsekwencja usiłowania zabójstwa lub próby samobójczej.

Dochodzi do nich zwykle przy użyciu ostrego narzędzia, np. noża. Takie rany kłute – jak wskazują autorzy – obarczone są wysokim ryzykiem śmiertelności, wahającym się między 12-64 proc.

Tego typu uszkodzenie stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia poszkodowanego. W przypadku rany kłutej płuca może dojść do odmy otwartej. Taką ranę trzeba bezwzględnie opatrzyć stosując opatrunek wentylowy, czyli trójstronny, który już omówiliśmy w tym artykule. W ten sposób możesz uratować komuś życie.

Czynnikiem, który ma wpływ na przeżycie poszkodowanych z raną kłutą serca jest czas, w jakim pacjent otrzyma pomoc. Zdaniem wskazanych powyżej naukowców, największe szanse na przeżycie mają osoby, które trafiają do szpitala do 30 minut po urazie.

Wskazują oni także na przypadki, gdy pacjent otrzymał pomoc po 13 godzinach i udało mu się przeżyć. Tu sukces zależał od tego, że narzędzie przez ten czas pozostało w ranie.

Rana kłuta pozostałych części ciała

Inne części ciała również mogą być miejscem, gdzie powstaną rany kłute. Wymienić można takie rany kłute:

• w stopie – np. w wyniku postawienia stopy na gwoździu;
• dłoni – podczas pracy np. w branży budowlanej czy stolarskiej może dojść do tego typu wypadków;
• palca – mogą to być drobne rany, np. wynikające z używania igły w trakcie szycia, lub głębokie urazy;
• oka – efekt wypadku lub celowego działania osoby trzeciej, może wiązać się nawet z utratą wzroku oraz gałki ocznej;
• kolana – np. w wyniku upadku czy nabicia się na ostre narzędzie;
• ręki – powstała tak jak powyższe lub np. będąca efektem pobierania krwi.

W wyniku poważniejszych ran kłutych może dojść do uszkodzenia narządów wewnętrznych, krwotoku, a nawet śmierci.

Powikłania rany kłutej

Jak każda rana, również rana kłuta, może pozostawiać powikłania. Do najczęstszych skutków zaliczyć można:

• zakażenie,
• obrzęk,
• wystąpienie blizny,
• ból.

Aby zapobiegać powikłaniom, należy stosować podstawy pierwszej pomocy oraz odpowiednią dezynfekcję rany. W celu zmniejszenia blizn, warto od początku stosować maści oraz odpowiednie plastry.

Odszkodowanie przy ranie kłutej

Po odszkodowanie z ZUS-u możesz udać się w przypadku, gdy rana kłuta powstała w trakcie wykonywania pracy lub w drodze z pracy albo do pracy. Odszkodowanie jest wyceniane na podstawie tego, do jak dużego procentowo stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu doszło.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych określa 1 proc. stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu na kwotę wynoszącą 20 procent przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku w Polsce.

Jak najbardziej miejsce rany kłutej na ciele ma znaczenie. Inaczej może zostać wyceniona i inne będzie odszkodowanie za ranę kłutą dłoni, a inne za np. ranę kłutą klatki piersiowej.

Każdy rodzaj uszkodzenia ciała wiąże się przecież z innymi konsekwencjami zdrowotnymi, w tym również możliwością podjęcia pracy.