Co to jest stan przedzawałowy?
Serce człowieka zaopatrywane jest w tlen i potrzebne do prawidłowego funkcjonowania wartości odżywcze dzięki tętnicom sercowym doprowadzającym do niego krew. Coraz więcej osób boryka się jednak z problemami kardiologicznymi polegającymi na zwężaniu się światła tych tętnic.
Najczęstszą dolegliwością tego rodzaju jest choroba wieńcowa zwana też chorobą niedokrwienną serca. Polega ona na tym, że zaopatrujące mięsień sercowy w krew naczynia ulegają zwężeniu na skutek odkładających się na ich ścianach wewnętrznych złogów.
Złogi te to w głównej mierze cholesterol i inne tłuszcze pochodzące z niewłaściwej diety.
Nieleczona choroba wieńcowa postępuje, przepływ krwi w tętnicach staje się coraz mniejszy, aż dochodzi do częściowego niedotlenienia mięśnia sercowego. Wówczas mówi się o dławicy piersiowej lub - powszechniej - o stanie przedzawałowym.
Kiedy pacjent rozpozna u siebie jego objawy i niezwłocznie zgłosi się do lekarza, do zawału serca może w ogóle nie dojść. Najważniejsze jest natychmiastowej podjęcie leczenia oraz zmiana trybu życia, który doprowadził do postępu choroby.
Stan przedzawałowy a nerwica
Należy zwrócić uwagę przede wszystkim na okoliczności, w których pojawiają się dolegliwości. Podobne objawy do stanu przedzawałowego towarzyszą nerwicy atakom paniki. Ból występują po silnych przeżyciach lub w ich trakcie i mija wtedy zazwyczaj po około 10 minutach. Nie należy go jednak ignorować. Wszelkie dolegliwości powinny być skonsultowane z lekarzem w celu ustalenia przyczyny ich wystąpienia.
Stan przedzawałowy a zawał
Stan przedzawałowy wywołany jest niedokrwieniem serca, które może minąć i jest odwracalne. Nie stanowi bezpośredniego zagrożenia życia w przeciwieństwie do zawału. Przyczyny również mogą nieznacznie się różnić. Objawy są natomiast niezwykle podobne i jedynie lekarz może jednoznacznie stwierdzić, czy doszło do zawału.
Reklama
Przyczyny stanu przedzawałowego
Problemy kardiologiczne takie jak choroba wieńcowa, stan przedzawałowy czy zawał serca dotyczą coraz większej liczby ludzi na świecie. Dlaczego tak się dzieje? Otóż przyczyniają się do tego przede wszystkim zła dieta oraz siedzący tryb życia.
Posiłki o wysokiej zawartości tłuszczów zwierzęcych oraz cukrów powodują powstawanie złogów odkładających się na wewnętrznych ścianach naczyń krwionośnych (tzw. blaszek miażdżycowych).
Złogi powodują obniżenie przepływu krwi i tym samym zmniejszenie ilości dostarczanych do serca wartości odżywczych oraz tlenu.
Przyczyny powstawania złogów, a tym samym późniejszego stanu przedzawałowego to przede wszystkim:
- wysoki poziom cholesterolu w organizmie,
- nadwaga lub otyłość,
- choroba cukrzycowa,
- spożywanie dużych ilości cukru,
- stosowanie diety bogatej w tłuszcze zwierzęce,
- spożywanie dużych ilości alkoholu,
- palenie papierosów,
- przewlekły stres,
- mała aktywność fizyczna,
- niewłaściwa higiena snu,
- uwarunkowania genetyczne (przypadki choroby wieńcowej w bliskiej rodzinie).
Do zwężenia tętnic mogą doprowadzić też niektóre choroby niemiażdżycowe:
- choroby reumatyczne (w tym reumatoidalne zapalenie stawów),
- toczeń rumieniowaty,
- guzkowe zapalenie tętnic,
- sepsa,
- kiła,
- tętniaki tętnic wieńcowych,
- ucisk tętnic zewnętrzny (np. przez umiejscowiony obok guz).
Reklama
Objawy stanu przedzawałowego. Jak go rozpoznać?
Dławica piersiowa pozostawiona bez interwencji medycznej w wielu przypadkach prowadzi do zawału serca, który (w zależności od rozległości) może być bardzo groźny. , Aby móc w porę odpowiednio zareagować, warto wiedzieć, jak objawia się i wygląda stan przedzawałowy,
Pierwsze symptomy stanu przedzawałowego serca najczęściej pojawiają podczas wysiłku fizycznego. Najbardziej charakterystyczny jest silny ból w klatce piersiowej. Ma on charakter piekący i uciskający, często promieniuje do barku, pleców, a nawet żuchwy.
Ból przedzawałowy u kobiet umiejscawia się często w nadbrzuszu. Z tego względu bywa niekiedy mylony przez pacjentki z bólem żołądka, co w niektórych przypadkach prowadzi do jego początkowego zignorowania.
Jak rozpoznać stan przedzawałowy inaczej niż po bólu zamostkowym? Inne ważne symptomy to:
- problemy ze swobodnym oddychaniem, w tym duszności,
- bladość skóry,
- wzmożona potliwość,
- zaburzenia tętna,
- uczucie kołatania serca,
- zawroty głowy,
- mdłości, a czasem wymioty.
Jakie ciśnienie towarzyszy stanowi przedzawałowemu? Mogą wystąpić zaburzenia, tj. jego nagły wzrost lub spadek, ale zdarza się też, że pozostaje ono prawidłowe mimo niedotlenienia serca.
U kobiet stan przedzawałowy może objawiać się nietypowo. Często zdarza się, że towarzyszy im ból szczęki, pleców bądź nadbrzusza.
Ile natomiast może trwać stan przedzawałowy? Zazwyczaj jest to od kilku minut do aż kilkunastu godzin przed samym zawałem. Niektóre oznaki stanu przedzawałowego, jak np. duszności i zmęczenie pojawić się mogę jednak nawet miesiąc wcześniej.
Reklama
Diagnostyka stanu przedzawałowego
Co robić, kiedy pacjent podejrzewa u siebie stan przedzawałowy? Zaobserwowanie objawów jest podstawą do natychmiastowego wezwania pomocy medycznej, ponieważ nigdy nie wiadomo, ile będą się one utrzymywać.
Zdarza się, że dławica piersiowa utrzymuje się długo, niekiedy jednak w ciągu godzin, a nawet minut prowadzi do zawału mięśnia sercowego, a wówczas czas jest niezwykle istotny.
Dlatego tak ważne jest szybkie wykonanie badania serca. Z reguły, przy podejrzeniu dławicy piersiowej w pierwszej kolejności wykonuje się badanie EKG. Należy jednak pamiętać, że badanie to nie zawsze wykrywa stan przedzawałowy (zapis EKG u ok. 30% pacjentów ze stanem przedzawałowym jest prawidłowy).
Jakie jeszcze badania można wykonać, by wykryć stan przedzawałowy? Niekiedy oznacza się też stężenie troponiny w sercu. Jest ona częścią komórek mięśniowych. W normalnych warunkach nie występuje w krwi, dlatego jeśli się pojawi, można mówić o uszkodzeniu mięśnia sercowego.
Domowe sposoby na stan przedzawałowy nie istnieją. Pomoc najbliższych przed pojawieniem się opieki medycznej powinna sprowadzać się do uspokajania chorego, zapewnienia mu wygodnej pozycji, ułatwienia swobodnego oddychania (np. przez poluzowanie odzieży).
Reklama
Leczenie stanu przedzawałowego
Pacjenci ze stanem przedzawałowym są leczeni w warunkach szpitalnych, ponieważ muszą być na bieżąco monitorowani. Najczęściej podaje się im leki zawierające kwas acetylosalicylowy, który ma działanie przeciwzakrzepowe oraz inhibitory na nadciśnienie tętnicze.
Ile dni spędza się w szpitalu? Zazwyczaj jedynie kilka, do tygodnia, gdy lekarze będą mogli potwierdzić ustabilizowanie stanu pacjenta.
Po opuszczeniu szpitala konieczne jest podjęcie dalszego leczenia i eliminowanie przyczyn dławicy, np. poprzez zmianę diety i trybu życia. Aby ograniczyć możliwość zawału po stanie przedzawałowym należy ograniczyć spożywanie:
- tłuszczów zwierzęcych,
- czerwonego mięsa,
- słodyczy.
Niezwykle ważne jest także przerwanie złych nawyków, tj. palenie papierosów i picie alkoholu.Stan przedzawałowy w młodym wieku
Problemy sercowe, w tym stan przedzawałowy dotyczyły kiedyś osób starszych, częściej pojawiał się on u mężczyzn niż u kobiet.
Współczesny tryb życia większości ludzi sprawia, że coraz młodsi pacjenci skarżą się na dolegliwości kardiologiczne. Dławica piersiowa w dzisiejszych czasach zdarza się coraz częściej nawet u dwudziestolatków.
Przyczynami stanu przedzawałowego w młodym wieku, poza małą aktywnością fizyczną i złą dietą, mogą być:
- nadczynność tarczycy,
- zaburzenia gospodarki lipidowej organizmu,
- choroba Kawasaki - ostra choroba zapalna małych i średnich naczyń krwionośnych.
Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia niedotlenienia serca, warto już od najmłodszych lat wpajać dzieciom, jak ważna jest dla zdrowia aktywność fizyczna i odpowiednie zasady odżywiania.
Rodzice powinni też kontrolować masę ciała dziecka, by nie dopuścić do otyłości znacząco podwyższającej prawdopodobieństwo wystąpienia choroby układu krążenia.
