Czym jest stłuczenie i jak powstaje?
Stłuczenie jest rodzajem uszkodzenia ciała, czyli typem obrażenia, które powstają wskutek tępego urazu. Zazwyczaj dochodzi do niego w kontakcie z ciężkim narzędziem, które prowadzi do uszkodzenia powierzchni skóry oraz tkanek i narządów leżących pod nią.
W klasyfikacji ICD-10 wyszczególniono wiele typów stłuczenia. Są to m.in. stłuczenie:
- gałki ocznej i tkanek oczodołu - S05.1;
- powieki i okolicy oczodołowej - S00.1;
- gardła - S10.0;
- piersi - S20.0;
- klatki piersiowej - S20.2;
- dolnej części grzbietu i miednicy - S30.0;
- ściany brzucha - S30.1;
- narządów płciowych zewnętrznych - S30.2;
- barku i ramienia - S40.0;
- łokcia - S50.0;
- palca ręki bez uszkodzenia paznokcia - S60.0;
- palca ręki z uszkodzeniem paznokcia - S60.1;
- biodra - S70.0;
- uda - S70.1.
Jak widać, już samo wylistowanie oznaczeń dostępnych w klasyfikacji ICD-10 unaocznia fakt, że stłuczeniu ulec może praktycznie każda część ciała. Podobnie sprawa wygląda w porządku ICD 11.
Reklama
Objawy stłuczenia
Po czym możesz poznać, że doszło do stłuczenia? Otóż stłuczenie powoduje:
- opuchliznę,
- krwiaki,
- siniaki,
- obrzęki.
Tej dolegliwości bardzo często towarzyszy też ból, który jest ostry, kłujący i skupiony w jednym punkcie. Ponadto, w stłuczonym miejscu pojawia się uczucie ciepła. Staje się też ono wrażliwe na dotyk.
Jak długo bolą stłuczenia? Zwykle ból trwa kilka dni. W procesie regeneracji zmienia się też kolor siniaka.
Jeżeli borykasz się z dolegliwościami bólowymi, warto przyspieszyć proces zdrowienia sięgając po preparaty na stłuczenia i obrzęki. Działają one przeciwbólowo, ale też sprawiają, że stłuczenie szybciej się goi.
W zależności od tego, która część ciała uległa takiemu urazowi można dokładniej przyjrzeć się objawom stłuczenia:
- palca u nóg - to zestawienie zaczynamy od palca u stopy, ponieważ najprawdopodobniej każdy z nas doświadczył tego typu urazu. Wystarczy nieopatrznie trącić lub kopnąć nogą o stół, krzesło, drzwi czy listwę przypodłogową, by poczuć chwilowy ból. W zależności od siły uderzenia, dolegliwości mogą być mniejsze lub większe. Niekiedy takie uderzenie może skończyć się złamanym palcem lub krwiakiem, co znacznie utrudnia poruszanie się;
- palca (u ręki) -w takiej sytuacji robi się on siny i bolesny. Ważne, by potrafić odróżnić stłuczenie od wybicia palca, kiedy to w ogóle nie można nim poruszać;
- łokcia - do stłuczenia dochodzi na wskutek wypadku lub uderzenia. Objawy stłuczenia to: ograniczony zakres ruchu, bolesność, wrażliwość na dotyk czy zniekształcenie stawu;
- żeber - charakteryzujące się bólem podczas oddychania, zwykle w trakcie wdechu;
- nadgarstka - stłuczenie tego miejsca może skutkować wylewem podskórnym, ale też problem z poruszaniem nadgarstkiem, siniakami czy trudnością w wykonywaniu podstawowych czynności;
- mózgu - dochodzi do niego w konsekwencji zamkniętego urazu głowy. Ojawami stłuczenia mózgu są bóle głowy, pojawiające się zaburzenia mowy i koordynacji ruchowej czy widzenia, a także tzw. objaw Babińskiego;
- wątroby - niewielki uraz nie wywołuje krwotoku, jednakże większy może do niego doprowadzić;
- kości ogonowej - stłuczenie tego miejsca powoduje ból nasilający się w trakcie siedzenia i chodzenia;
- kręgosłupa- w zależności od odcinka, na którym doszło do urazu, mogą pojawić się bóle, trudności w wykonywaniem ruchu, osłabienie mięśni i siniaki.
Warto zwrócić też uwagę, czym charakteryzuje się stłuczenie nerki. Jego podstawowe objawy to: ból nerki, krwinkomocz lub krwiomocz. Aby jednak być pewnym, że powodem tego jest uraz, trzeba wykonać ultrasonografię lub urografię.
Reklama
Stłuczenia różnych części ciała
Wiele stłuczeń ciała daje zupełnie niegroźne objawy, które mijają po kilku dniach. Jednakże nawet uderzenie w taką część ciała, której uszkodzenie z reguły nie stanowi zagrożenia życia, może być bardzo bolesne, a Ty możesz długo dochodzić do siebie.
Do mniej niebezpiecznych urazów zaliczyć można stłuczenia:
- stopy, w tym stłuczenia śródstopia,
- kostki,
- ręki,
- nogi,
- nadgarstka.
Z kolei ogromnym zagrożeniem są stłuczenia pnia mózgu, które mogą doprowadzić nawet do zaburzeń neurologicznych, np. mowy.
Należy także uważać na stłuczenia mięśni w okolicy kręgosłupa, kości ogonowej, a także klatki piersiowej. Klatka piersiowa to miejsce, gdzie znajduje się wiele ważnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu narządów.
Stłuczenia twarzy to nie tylko defekt kosmetyczny, ale zagrożenie dla prawidłowego oddychania. Mogą też wiązać się z utratą zębów, a nawet uszkodzeniem kości czaszki.
Reklama
Ile boli stłuczenie?
Doznałeś urazu i zastanawiasz się, jak długo boli stłuczenie? Nie ma jednej odpowiedzi na to pytanie. Ból po stłuczeniu uzależniony jest od:
- możliwości regeneracyjnych Twojego ciała,
- siły uderzenia,
- części ciała, która uległa stłuczeniu,
- rozległości urazu,
- podjęcia (lub nie) działań związanych z pierwszą pomocą – jeżeli tuż po stłuczeniu otrzymałeś pomoc, może ono mniej boleć niż uraz, który został pozostawiony sam sobie.
Stłuczony mięsień może dać o sobie znać dopiero kilka dni po urazie. Taki odwleczony w czasie ból nie jest niczym nowym. Zasadniczo mniejsze stłuczenie powinno zniknąć po kilku dniach, natomiast większe, np. żeber, może towarzyszyć Ci nawet kilkanaście tygodni.
Reklama
Jak długo schodzi opuchlizna po stłuczeniu?
Każdy obrzęk, który trwa dłużej niż kilka tygodni powinien być skonsultowany z lekarzem. Jeżeli opuchlizna po stłuczeniu nie schodzi, warto wprowadzić rehabilitację po stłuczeniu, a mianowicie:
- schładzać miejsce urazu,
- pić dużą ilość wody,
- jeżeli to możliwe, trzymać kończynę powyżej poziomu serca,
- unikać dużej ilości soli i alkoholu.
W określaniu czasu potrzebnego do wchłonięcia się opuchlizny, warto wziąć pod uwagę to, do jak silnego stłuczenia doszło.
Reklama
Krwiak po stłuczeniu
Naturalnym zjawiskiem po stłuczeniu jest krwiak. To po prostu krew, która przez uraz wyszła poza uszkodzone naczynia krwionośne. Choć zwykle taka zmiana wchłonie się samoistnie w ciągu kilku czy kilkunastu dni, duży krwiak po uderzeniu wymaga konsultacji lekarskiej.
Niebezpiecznym jest z kolei krwiak po uderzeniu w głowę. Może naciskać na strukturę mózgu i wywoływać objawy neurologiczne.
Powikłania krwiaka to m.in. krwotok, uciskanie innych narządów czy wystąpienie zakażenia.
Reklama
Zgrubienie po stłuczeniu
Pojawienie się twardego guza pod skórą po uderzeniu nie powinno niepokoić. To naturalny stan związany z uszkodzeniem naczyń krwionośnych w wyniku stłuczenia.
Stanem, który należy jednak skonsultować z lekarzem jest zgrubienie pod skórą po doznaniu urazu i towarzyszące mu objawy ogólnoustrojowe, znaczne zaczerwienienie oraz ocieplenie skóry.
Jak odróżnić stłuczenie od złamania?
Choć zarówno stłuczenie, jak i złamanie wywołuje ból, to jednak w pierwszym przypadku jest on zdecydowanie mniejszy. Wynika to z faktu, że stłuczenie zwykle nie powoduje przerwania ciągłości tkanek.
Jeżeli zastanawiasz się, jak odróżnić złamanie od stłuczenia, dowiedz się, czy w Twoim przypadku doszło do przerwania ciągłości kości. Jeżeli tak, to masz do czynienia ze złamaniem. Co więcej, wyróżnia się złamanie otwarte, gdy kość przebija skórę i zamknięte, gdy tkanki pozostają nienaruszone.
Zarówno stłuczeniu, jak i złamaniu mogą towarzyszyć siniaki i krwiaki. Cechą różnicującą jest tu coś innego. Jak odróżnić złamanie palca od stłuczenia? Wahasz się, czy było to pęknięcie czy stłuczenie? Spróbuj poruszać kończyną, która uległa wypadkowi. Jeżeli Ci się to uda, masz do czynienia ze stłuczeniem.
Po stłuczeniu szybciej dojdziesz do siebie. Objawy powinny zniknąć w ciągu kilku dni, natomiast regeneracja po złamaniu trwa znacznie dłużej.
Pierwsza pomoc przy stłuczeniach
Gdy doszło do urazu, niezbędne jest udzielenie pierwszej pomocy. Dzięki szybkiej reakcji zmniejszysz dolegliwości bólowe, a także unikniesz sińców, jednocześnie przyspieszając proces regeneracji tkanek.
Pierwsza pomoc w przypadku stłuczenia powinna opierać się na schłodzeniu stłuczonego miejsca. Możesz to zrobić owijając kilka kostek lodu ściereczką i przykładając je do skóry. Dobrym pomysłem jest sięgnięcie po specjalny preparat chłodzący. Nie ograniczaj się tylko do jednego okładu. Możesz go powtarzać co kilka godzin.
Następnie możesz założyć opatrunek na stłuczenie, np. bandaż. W ten sposób ograniczysz dolegliwości bólowe. Pamiętaj, by opatrunek nie tamował dopływu krwi do kończyny.
Na czas rekonwalescencji zrezygnuj z aktywności fizycznej. Jeżeli zależy Ci na szybszym wchłonięciu się krwiaków, po dobie zimnych okładów, zamień je na ciepłe.
Co na stłuczenia?
W procesie zdrowienia warto także korzystać z różnych substancji leczniczych, które postawią Cię na nogi. W aptece dostępne są różne preparaty do stosowania zewnętrznego na stłuczenia, m.in.:
- żel,
- krem,
- maść na stłuczenia.
Najlepsza maść na stłuczenia działa przeciwbólowo i ułatwia gojenie powstałych urazów. Maścią przeciwbólową jest m.in. ta:
- z heparyną,
- z arniką.
Popularną maścią na krwiaki i stłuczenia jest tzw. maść końska. Jest ona preparatem przeznaczonym szczególnie dla sportowców i działa rozgrzewająco na obrzęki.
Oprócz preparatów do smarowania, można też stosować na stłuczenia:
- plastry,
- spray,
- a także doustne leki, tj. zwykłe tabletki przeciwbólowe.
Proces regeneracji z pewnością będą wspierać witaminy i składniki na stłuczenia, tj: witamina C, witamina K, rutyna, a także żelazo. To substancje, które wspomogą organizm we wchłanianiu siniaków.
Dobrym pomysłem jest też fizykoterapia na stłuczenia, która opiera się na masowaniu i jednoczesnym wcieraniu maści albo żelu przez rehabilitanta.
Domowe sposoby na stłuczenia
Znowu mocno uderzyłeś się w palec albo co gorsza w łokieć i chcesz poznać domowe sposoby na stłuczenia i obrzęki? Poniżej prezentujemy listę substancji, które warto wykorzystać na stłuczenia. Zrób sobie okłady na stłuczenia z wykorzystaniem takich składników, jak:
- soda - doskonale zwalcza opuchliznę;
- ocet - jest znany ze swoich właściwości odkażających. Okład z wody i octu działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo na stłuczenia;
- kapusta - dobrze radzi sobie z opuchlizną;
- aloes - zmniejsza obrzęk oraz wspiera regenerację naskórka;
- zioła - skorzystaj z okładów z rumianku, żywokostu, babki lancetowatej, arniki czy żyworódki – pamiętaj, że zioła mogą wchodzić w interakcję z lekami;
- białko - dzięki temu, że ścina się i tworzy skorupę, powstrzymuje pękanie naczyń krwionośnych, co zmniejsza ryzyko dużych krwiaków;
- cebula - jej właściwości dezynfekujące sprawiają, że dobrze radzi sobie z opuchlizną;
- szare mydło - kąpiele z jego dodatkiem mogą nieco zmniejszyć ból;
- kwaśna woda - działa ściągająco, dlatego można stosować ją w celu zmniejszenia dolegliwości;
- sauna - wspiera organizm w regeneracji stłuczeń;
- kwas borowy - wolno go stosować jedynie na mniejsze stłuczenia;
- czosnek.
Nie należy stosować natomiast moczu na stłuczenia, ponieważ mogą znajdować się w nim niebezpieczne bakterie. Gdy jednak nie masz pod ręką żadnego z powyższych składników sięgnij po lód, który również pomoże Ci zmniejszyć dyskomfort.
Stłuczenia u dzieci
Znacznie więcej energii niż w dorosłych drzemie w dzieciach, które niekiedy przez swoją ciekawość świata padają ofiarami wypadków. Wystarczy zbyt szybki bieg, niedokładne zawiązanie sznurówek i może dojść do stłuczenia.
Jak ulżyć swojej pociesze i co można stosować na stłuczenia u dzieci? Przede wszystkim poproś w aptece o preparaty dla dzieci, ponieważ środki dla dorosłych mogą zawierać zbyt duże ilości np. substancji przeciwbólowych, co nie wpływa pozytywnie na stan zdrowia dziecka.
Czym smarować stłuczenia u dzieci? Maść na stłuczenia dla dzieci powinna zawierać informacje, że może być stosowana w przypadku dzieci. Producent zawsze ujmuje to w ulotce, wskazując, od jakiego wieku można sięgać po konkretny preparat.
Warto sięgać po wyroby medyczne o naturalnym pochodzeniu, m.in. zawierające escynę, bromelainę. Stłuczone miejsce można ochłodzić kompresem z lodu i posmarować maścią z arniką. W ten sposób złagodzisz ból i zmniejszysz obrzęk.
Skutki stłuczenia
Bezpośrednim powikłaniem stłuczenia jest bolesność oraz pojawiający się podskórny krwiak. Odwleczone w czasie skutki stłuczenia to m.in.:
- trudności z oddychaniem, w przypadku stłuczenia żeber;
- problem z poruszaniem się, jako skutek stłuczenia kości ogonowej, jak również efekt stłuczenia stopy;
- zaburzenia mowy, koncentracji, pamięci, ruchu jako bezpośrednie skutki stłuczenia płatów czołowych;
- zawał, zaburzenia rytmu serca, a nawet śmierć – w przypadku stłuczenia serca skutki mogą być tragiczne. Jak podają Wojciech Rokicki, Marek Rokicki, Wojciech Rokicki Junior, Jadwiga Rokicka w publikacji “Tępy uraz serca. Cz. I. Epidemiologia i diagnostyka” typowym pacjentem ze stłuczeniem serca jest młody mężczyzna, który doznał wypadku komunikacyjnego, bez wcześniejszych dolegliwości sercowo-naczyniowych. Dodatkowo - według przytoczonych autorów – istnieje prawidłowość, że poszkodowani w wypadkach doznający stłuczeń serca mają statystycznie więcej obrażeń niż poszkodowani bez stłuczenia serca. Co więcej, zdaniem przywołanych naukowców, u pacjentów zmarłych w wyniku tępego urazu klatki piersiowej, ok. 16 proc. wykazywało objawy stłuczenia serca. Natomiast w badaniach Wisnera, Dubrowa, a także Frazee u osób z tępym urazem klatki piersiowej aż 30 proc. miało stłuczenie serca.
Szczególnie niebezpieczne są stłuczenia w ciąży, ponieważ zagrażają nie tylko zdrowiu matki, ale też dziecka. W wyniku urazu może dojść nawet do poronienia. Jednakże w wielu przypadkach przyszła mama wychodzi bez większych problemów z takiego urazu. Zawsze jednak warto skonsultować stłuczenie z lekarzem
Czy należy się odszkodowanie za stłuczenie?
O odszkodowanie za stłuczenia w wypadku możesz wnioskować u swojego ubezpieczyciela z polisy. Z kolei odszkodowanie za ten typ urazu możesz uzyskać z ZUS-u, jeżeli są spełnione łącznie takie warunki jak: do wypadku doszło w trakcie pracy lub w drodze do pracy albo z pracy, uraz stanowi trwały uszczerbek na zdrowiu.
Wiesz już, czy za stłuczenie należy się odszkodowanie. Teraz ustalmy, ile ono wynosi. Po przeanalizowaniu urazu przez lekarza orzecznika, określi on procent uszczerbku na zdrowiu.
Jak można przeczytać na stronie ZUS-u: “Jednorazowe odszkodowanie przyznajemy w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu”.
