Szczelina odbytu - co to jest? Jakie są przyczyny
Szczelina odbytu to linijne pęknięcie błony śluzowej odbytu. Pęknięciu towarzyszą przerost fałdów skórnych w tej okolicy lub polip utworzony ze skóry.
Szczelina odbytu powstaje wskutek pęknięcia błony śluzowej odbytu. Do pęknięcia dochodzi podczas urazu lub powtarzających się mikrourazów. Jeśli popatrzymy na okolice odbytu to możemy wyróżnić część przednią i tylną oraz części boczne.
Do pęknięć, a tym samym szczelin, dochodzi głównie w lokalizacji tylnej (ta część jest trochę gorzej ukrwiona), rzadziej przedniej. Najrzadziej szczeliny pojawiają się bocznie. Powstawaniu szczelin sprzyjają zaparcia.
Czynniki prowadzące do rozwoju szczeliny odbytu to przede wszystkim trochę gorsze ukrwienie typowej dla ich występowania lokalizacji, na co niestety nie mamy wpływu. Ważną przyczyną są zaparcia i związane z nimi mikrourazy.
Reklama
Pęknięcie szczeliny odbytu - objawy
Typowe objawy szczeliny odbytu to ból podczas wypróżniania. Może też wystąpić nagłe zaparcie, któremu może towarzyszyć krwawienie z odbytu.
Charakterystyczny jest skurcz zwieracza odbytu. Ból jest bardzo silny, często powodujący niemożność dotykania i tym samym znacznie utrudniający lub wręcz uniemożliwiający badania tego rejonu.
Reklama
Diagnostyka i badania przy szczelinie odbytu
Problemy dotyczące krocza, odbytu są bardzo wstydliwe dla pacjenta, nierzadko chorzy próbują na własną rękę się leczyć. Nie bój się powiedzieć o swoich problemach! Często strach przed pokazaniem tej okolicy niepotrzebnie wydłuża cierpienia. A szybkie włączenie odpowiedniego leczenia skraca czas trwania problemu!
Bardzo ważna jest szczera rozmowa, nawet przy krępujących objawach. Lekarz zadaje dużo pytań, które według pacjenta pozornie mogą być nie związane z problemem, ale wiele informacji zebranych w całość pozwala na pełniejsze spojrzenie na problem.
Najważniejsze rzeczy, które powinieneś powiedzieć to oczywiście główny problem, który sprowadza Cię do lekarza:
- co to jest,
- od kiedy jest,
- czy jest to pierwszy epizod czy już kolejny.
Powiedz na co chorujesz. Lekarz może zapytać Cię jakie leki zażywasz, czy są jakieś inne problemy.
Ważnym elementem wizyty u lekarza jest badanie fizykalne, podczas którego lekarz ogląda nie tylko problematyczne miejsce. Często konieczne jest badanie całego pacjenta. Nie krępuj się! Badanie nie jest przyjemne, ale jest bardzo ważne.
Najpierw lekarz ogląda okolicę okołoodbytniczą, pośladki poszukując zmian widocznych gołym okiem. Konieczne jest także badanie przez „kiszkę stolcową” (tak zwane badanie per rectum), które polega na badaniu odbytnicy palcem.
W przypadku szczeliny odbytu badanie jest bardzo bolesne, czasami niemożliwe, ale po zastosowaniu miejscowego znieczulenia (np. żelu z lignokainą) jest to znacznie ułatwione. Badanie per rectum polega na włożeniu przez lekarza palca w rękawiczce pokrytego żelem lub wazeliną do odbytu, aby ocenić napięcie zwieraczy i obecność zmian badalnych w obrębie kanału odbytu.
Dane z wywiadu oraz badania podczas wizyty pozwalają na zaplanowanie dalszych badań, włączenie odpowiedniego leczenia.
Reklama
Leczenie szczeliny odbytu
Diagnostyka przy szczelinie odbytu opiera się na wywiadzie oraz badaniu fizykalnym. Leczenie sprowadza się do zapobiegania zaparciom, zmiękczaniu stolca (np. poprzez dodatek laktulozy). Miejscowo stosuje się leki przeciwzapalne, znieczulające.
W niektórych przypadkach stosuje się rozszerzanie w znieczuleniu ogólnym; rzadziej konieczne jest nacięcie zwieracza wewnętrznego odbytu lub operacyjne wycięcie szczeliny odbytu. O leczeniu decyduje proktolog, chirurg.
Problemy dotyczące okolicy okołoodbytniczej są niesamowicie wstydliwe dla pacjenta, ale jednocześnie mogą być bardzo bolesne. Nie warto na własną rękę leczyć schorzeń! Jeśli podejrzewasz u siebie szczelinę lub jakąkolwiek dolegliwość w rejonie okołoodbytniczym, zgłoś się do lekarza, niech zobaczy problem, zaleci odpowiednie leczenie.
Pamiętaj, że krwawienia, bóle w okolicy odbytu powinny być zweryfikowane przez lekarza, część objawów jest wspólna zarówno dla błahych, jak i znacznie poważniejszych problemów.
Reklama
Zapobieganie powstawania szczeliny odbytu - dieta na zaparcia
W zapobieganiu szczelin odbytu ważne jest unikanie zaparć poprzez odpowiednie nawyki, dietę i aktywność fizyczną.
Dla prawidłowości wypróżnień ważna jest odpowiednia dieta - bogata w błonnik mający za zadanie zmiękczyć stolec oraz zwiększyć jego objętość. Przykładowe produkty zawierające dużo błonnika zostały umieszczone poniżej.
Produkty dozwolone przy zaparciach:
- ciemne pieczywo razowe,
- pieczywo z pełnych ziarna,
- pumpernikiel,
- produkty z mąki razowej,
- marmolady, dżemy,
- owoce,
- warzywa,
- chude wędliny,
- chude mięso ( drób, cielęcina, królik),
- biały ser chudy i półtłusty,
- oleje roślinne: słonecznikowy, sojowy, oliwa z oliwek.
Produkty przeciwwskazane przy zaparciach:
- mocne kawa i herbata, kakao, alkohole,
- tłuste mięsa (wieprzowina, podroby, baranina),
- tłuste sery białe, sery żółte, sery topione,
- tłuste wędliny, pasztety,
- kasza manna,
- ryż,
- tłuste, smażone potrawy, frytki, placki ziemniaczane,
- słodycze z czekoladą, masami,
- banany, owoce cytrusowe.
Przykładowe produkty zawierające duże ilości błonnika:
- otręby zbożowe,
- płatki żytnie,
- kasze grube,
- ciemny chleb, chleb pełnoziarnisty, graham, pumpernikiel,
- gruszki,
- jabłka,
- jeżyny, maliny,
- fasola czerwona,
- fasola biała,
- kapusta,
- kalafior,
- groszek.
Ważna jest odpowiednia aktywność fizyczna, gdyż siedzący tryb życia bardzo sprzyja zaparciom! Zamiast korzystać z windy na pierwsze piętro, przejdź się po schodach!
Pamiętaj o odpowiedniej ilości płynów! Wypijaj minimum 1,5 litra płynów dziennie! Sięgaj po wodę mineralną niegazowaną, słabą herbatę, soki owocowe przecierowe, kompoty.
