Objawy torbieli na trzustce
Torbiel trzustki jest strukturą otoczoną tkankami i zawierającą zazwyczaj wydzielinę trzustkową. Może ona znajdować się zarówno wewnątrz gruczołu, jak i na jego zewnętrznej części. Różnicuje się dwa typy torbieli na trzustce. Są to: torbiele prawdziwe oraz pozapalne, czyli rzekome.
Warto przyjrzeć się lepiej podziałowi torbieli prawdziwych. W tej kategorii można wyróżnić:
- torbiele zastoinowe – pojawiają się z powodu niedrożności przewodu trzustkowego, określa się je inaczej retencyjnymi;
- torbiele nowotworowe – tu można wyróżnić zgodnie z klasyfikacją Światowej Organizacji Zdrowia: śluzowe nowotwory torbielowate, torbielakogruczolaki czy też wewnątrzprzewodowe brodawkowate nowotwory śluzowe – ryzyko ich złośliwości jest uzależnione od konkretnego rodzaju;
- torbiele pasożytnicze – ich powstanie to konsekwencja bąblowca, glisty ludzkiej czy bilharcjozy;
- torbiele skórzaste oraz potworniaki.
Czy torbiel na trzustce boli? Zazwyczaj torbiele trzustki nie dają żadnych objawów i często są wykrywane podczas badań jamy brzusznej. Natomiast torbiele pozapalne po ostrym zapaleniu trzustki lub przewlekłym zapaleniu trzustki, mogą dawać pewne symptomy. Należą do nich:
- dyskomfort w jamie brzusznej,
- pobolewanie, a nawet ostry ból,
- osłabienie,
- wymioty,
- nudności,
- brak łaknienia.
Czasem jednak pierwsze objawy torbieli to wynik daleko idących powikłań, np. efekt pęknięcia torbieli.
W klasyfikacji ICD-11 torbiel trzustki została oznaczona kodem DC30 i zdefiniowana jako: „zamknięty worek, posiadający wyraźną błonę i podział w porównaniu z pobliską tkanką, która może zawierać powietrze, płyny lub półstały materiał trzustki”.
Reklama
Torbiel rzekoma trzustki
Jak podaje lek. Magdalena Wiercińska w artykule „Torbiele trzustki – objawy, przyczyny i leczenie”, opublikowanym na łamach „Medycyny Praktycznej”, ok. połowa torbieli trzustki to tzw. torbiele rzekome.
Torbiel rzekoma trzustki powstaje zwykle jako konsekwencja ostrego zapalenia trzustki. Zdaniem lekarki, rozpoznaje się je u około 7-38 proc. pacjentów, którzy przeszli ostre zapalenie trzustki oraz u około 30 proc. osób z przewlekłym zapaleniem trzustki. Przyczyną powstawania torbieli rzekomych trzustki mogą być też różnego typu urazy, w tym także operacje trzustki.
Od torbieli prawdziwej trzustki odróżnia ją przyczyna powstawania, a także budowa. Co więcej, torbiele pozapalne bardzo często, bo nawet w 80 proc. przypadków (Medycyna Praktyczna) ulegają samoistnemu wchłonięciu. Nie oznacza to jednak, że można je zlekceważyć.
Reklama
Torbiel trzustki czy to rak?
Należy pamiętać, by nie stawiać znaku równości pomiędzy torbielą trzustki a rakiem. Szacuje się, że około połowa torbieli ma charakter nowotworowy – łagodny lub złośliwy (za: lek. M. Wiercińska, Torbiele trzustki – objawy, przyczyny i leczenie”). Na złośliwy charakter torbieli trzustki mogą wskazywać konkretne cechy w budowie zmiany. Są to:
- średnica torbieli równa lub większa 3 cm,
- grube ściany torbieli oraz guzki w ich obrębie,
- stałe struktury w świetle torbieli.
Pamiętaj jednak, że ostateczną odpowiedź, czy torbiel trzustki to rak, uzyskasz dopiero, gdy zmiana zostanie poddana badaniu histopatologicznemu. Zdaniem badaczy, którzy na łamach „Journal of Ultrosonography” (2013) omawiali kwestię torbielowatych zmian w trzustce, około 5 proc. wszystkich wykrywanych torbieli to nowotworowe guzy torbielowate.
Jeżeli torbiel jest zlokalizowana w okolicach ogona trzustki zazwyczaj można usunąć ją w całości. W innych sytuacjach stosowany jest drenaż wewnętrzny.
Reklama
Czy torbiel na trzustce jest groźna?
Jak już zostało wspomniane, wszystko zależy od konkretnego przypadku. Dla niektórych osób torbiel trzustki może być niebezpieczna, natomiast u innych może wchłonąć się samoistnie. Dlatego tak istotna jest konsultacja lekarska i zapytanie, czy torbiel trzustki jest groźna. Wiele torbieli na trzustce to zmiany niezłośliwe, które nie wymagają żadnej interwencji, ale czasem niestety rokowania nie są zbyt optymistyczne.
Mniejsze prawdopodobieństwo samoistnego wchłonięcia się torbieli trzustki występuje, gdy:
- mamy do czynienia ze zbiornikami mnogimi,
- torbiele są większe lub równe 4 cm,
- znajdują się w ogonie trzustki,
- mają grubą ścianę,
- łączą się z przewodem trzustkowym,
- torbiele są konsekwencją żółciowego lub pooperacyjnego ostrego zapalenia trzustki i alkoholowego przewlekłego zapalenia trzustki.
Co więcej, torbiele trzustki mogą prowadzić do różnego rodzaju powikłań. Najczęstsze z nich, które warto tu wymienić to:
- pęknięcie torbieli do jamy otrzewnej,
- ucisk przez torbiel prowadzący do niedrożności dwunastnicy albo cholestazy zewnątrzwątrobowej,
- krwawienie do torbieli z naczyń, które znajdują się obok,
- ucisk torbieli na żyłę wrotną lub śledzionową może spowodować pojawienie się żylaków przełyku lub dna żołądka, a następnie ich krwawienie,
- uszkodzenie tętnic okołotrzustkowych i powstanie tętniaka rzekomego.
Nie można również zapomnieć o szybkiej diagnostyce. Błędne rozpoznanie torbieli nowotworowej jako torbieli rzekomej może przynieść przykre konsekwencje. Jak widać, torbiele trzustki mogą być zupełnie niegroźne lub istotnie wpływać na ogólną kondycję organizmu.
Reklama
Zioła na torbiel trzustki
Aby zmniejszyć problemy wywołane ostrym lub przewlekłym zapaleniem trzustki, warto sięgnąć po zioła, dzięki którym wydziela się więcej soków trzustkowych i dochodzi do regeneracji gruczołu. Na torbiel trzustki można stosować zarówno mieszanki ziołowe, jak i pojedyncze zioła.
Propozycje ziół na trzustkę można znaleźć w książce „Zioła w medycynie. Choroby układu pokarmowego”. Autorzy proponują napary ziołowe z:
- owoców kopru ogrodowego,
- kłącza perzu,
- ziela bylicy bożego drzewka,
- owocami kminku.
Zioła na trzustkę to jeden z naturalnych sposobów leczenia. Warto jednak zawsze skonsultować go z lekarzem.
Reklama
Dieta przy torbielach trzustki
W przypadku torbieli na trzustce, dieta powinna być bezpieczna i przyjazna dla trzustki. Taki sposób odżywiania zakłada przede wszystkim eliminację alkoholu. Istnieje bezpośredni związek pomiędzy torbielą trzustki a alkoholem.
Otóż spożywanie go w nadmiernych ilościach jest częstą przyczyną ostrego lub przewlekłego zapalenia trzustki. Natomiast konsekwencją tych chorób jest tworzenie się torbieli rzekomych trzustki.
Dodatkowo, dieta przy torbieli trzustki powinna być bogata w białko i węglowodany, a także niskotłuszczowa. Należy także wykluczyć pokarmy z wysoką zawartością błonnika. W diecie powinno być dużo witaminy C oraz witaminy E o działaniu antyoksydacyjnym.
Najlepiej, aby posiłki były zjadane zaraz po przygotowaniu. Zamiast smażenia lepiej postawić na gotowane na parze, duszenie, pieczenie w folii czy pergaminie. Istotny jest też sposób jedzenia – pokarm powinien być dokładnie gryziony oraz przeżuwany. Co więcej, należy pamiętać o regularności posiłków i nieprzejadaniu się.
Reklama
Leczenie torbieli na trzustce
Aby skutecznie wyleczyć torbiele na trzustce, najpierw potrzebna jest odpowiednia diagnostyka. Lekarz rozpoznaje typ torbieli za pomocą badań obrazowych. W razie wątpliwości dodatkowo wykonuje ultrasonografię, a czasem też badanie płynu z torbieli w kierunku markerów nowotworowych.
Jak leczyć torbiel na trzustce? Inne metody leczenia stosuje się w przypadku torbieli prawdziwych, a inne, gdy u pacjenta rozpoznano torbiele pozapalne.
Torbiele nowotworowe zazwyczaj są wycinane lub ściśle monitorowane przez lekarza.
Torbiele pozapalne trzustki, gdy dają objawy uciskowe, można leczyć poprzez drenaż – może to być nakłucie pod kontrolą USG, ciągły drenaż przezskórny przez 2-3 tygodnie albo endoskopowy drenaż wewnętrzny, który przynosi najlepsze wyniki. Taka forma leczenia nie powinna być stosowana w torbielach prawdziwych.
Okazuje się, że drenaż nie jest metodą nową, ponieważ pierwszy udany drenaż chirurgiczny został przeprowadzony w 1882 roku. Opisał go Bozeman, natomiast na przeprowadzenie pierwszego drenażu wewnętrznego trzeba było poczekać do 1921 roku. Rozwój endoskopowych form leczenia torbieli trzustki przypadł na lata 80. XX wieku. Dziś to właśnie małoinwazyjne sposoby pozbywania się torbieli są często stosowane.
Jeżeli torbiel rzekoma trzustki nie nadaje się do usuwania endoskopowego i nie ulega wchłonięciu dłużej niż 12 tygodni, lekarz może rozważyć operację. Najczęstsze formy leczenia operacyjnego w przypadku torbieli rzekomych trzustki to:
- usunięcie torbieli w całości,
- chirurgiczny drenaż zewnętrzny,
- chirurgiczny drenaż wewnętrzny.
Wartym uwagi sposobem leczenia torbieli rzekomych jest metoda Jurasza. To operacja torbieli trzustki, która polega na połączeniu za pomocą drenażu torbieli i żołądka.
Średni czas przebywania w szpitalu po operacji trzustki to 12 dni. Należy pamiętać, że zoperowanie tego gruczołu może wiązać się z powikłaniami. Najpopularniejsze z nich to:
- przetoka trzustkowa,
- niewydolność oddechowa,
- zaburzenia opróżniania żołądka,
- ropienie rany,
- ewentracja,
- cukrzyca pooperacyjna,
- krwotok do jamy otrzewnej,
- ropień wewnątrzbrzuszny.
Leczenie farmakologiczne również jest stosowane w przypadku rozpoznania torbieli trzustki. Często to forma pomocnicza do drenażu endoskopowego. Niestety, ze względu na niską skuteczność farmakologii, w przypadku torbieli zagrażających zdrowiu niezbędne jest leczenie operacyjne albo zastosowanie technik małoinwazyjnych.
Torbiele trzustki to zmiany, które mogą nigdy nie zostać wykryte lub mogą być zdiagnozowane przypadkowo, przy okazji innych badań. Bardzo dużo torbieli nie daje żadnych objawów. Jednakże symptomy charakterystyczne dla nich to pobolewanie, osłabienie, wymioty czy nudności.
W razie niepokojących objawów zawsze należy zwrócić się do lekarza, który ostatecznie rozpozna przyczynę i zaproponuje odpowiednie leczenie, które wcale nie musi oznaczać operacji.
