Uchyłek Meckela można przyrównać do „kieszonki” w obrębie jelita cienkiego; jest to pozostałość po płodowym przewodzie pępkowo-krezkowym. Występuje u około 4% populacji. Uchyłek ten zlokalizowany jest w jelicie cienkim około 50 cm (u dzieci), a 100 cm (u dorosłych) od zastawki krętniczo-kątniczej, czyli połączenia pomiędzy jelitem cienkim a grubym. W około połowie przypadków w obrębie tego uchyłka występuje nie tylko tkanka typowa dla jelit; może być tam zlokalizowana tkanka żołądka lub tkanka zewnątrzwydzielnicza trzustki.
Uchyłek Meckela - co to jest?
Uchyłek Meckela jest pozostałością po płodowym przewodzie pępkowo-krezkowym, który w bardzo wczesnych etapach rozwoju płodowego odpowiada za dostarczanie substancji odżywczych. Wraz z rozwojem zarodka dochodzi do jego zarastania, które zostaje ukończone do 7. tygodnia ciąży.
Zaburzone zarastanie może wystąpić na różnej długości tego przewodu, co może prowadzić do powstawania:
- przetoki łączącej jelito cienkie z pępkiem (kiedy przewód pępkowo-krezkowy nie zarasta na całej długości),
- cysty w obrębie przewodu (nie zarasta w części środkowej),
- lub właśnie powstania uchyłka Meckela.
W przypadku uchyłka do niezarośnięcia przewodu dochodzi od strony światła jelita stąd uchyłek Meckela można przyrównać do „kieszonki”. W ponad połowie przypadków w obrębie tej struktury znajduje się tkanka żołądka lub trzustki, które wydzielają enzymy trawienne i kwas solny.
Kwas solny lub enzymy trawienne wydzielane światła uchyłka mogą powodować zapalenie tej struktury lub krwawienie. Możliwe jest także przedziurawienie ściany jelita, co powoduje objawy tzw. ostrego brzucha.
Reklama
Uchyłek Meckela - przyczyny
Nie ma określonych czynników ryzyka zwiększających częstość występowania uchyłka Meckela; nie znaleziono zależności pomiędzy rasą. Istnieją pewne sprzeczne informacje co do częstości występowania uchyłka w zależności od płci. W zależności od wieku pojawiają się objawy, które są inne u małych dzieci, zaś inne u dorosłych. Nie ma żadnych sposobów zapobiegania rozwojowi uchyłka Meckela.
Reklama
Uchyłek Meckela - objawy
Bardzo często uchyłek Meckela jest bezobjawowy i jest znajdowany podczas operacji brzusznej wykonywanej z innego powodu. Objawy związane z uchyłkiem Meckela najczęściej są synonimem powikłań. Objawy zależą od wieku - inne są u małych dzieci, inne u dorosłych.
Najczęściej objawy występują u dzieci i jest to krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Krwawienie może być bardzo obfite. U dorosłych częściej występują bóle brzucha, które bywają zróżnicowane z ostrym zapaleniem wyrostka robaczkowego. Opisywane są także objawy niedrożności lub perforacji przewodu pokarmowego. Uchyłek Meckela bardzo często jest bezobjawowy i część ludzi nawet nie ma pojęcia o jego posiadaniu. Jeśli zostaje stwierdzony podczas zabiegu operacyjnego jest on usuwany.
Reklama
Uchyłek Meckela - badania
Podstawą postawienia diagnozy oraz prawidłowego zaplanowania badań jest dokładnie zebrany wywiad lekarski, który w dużym stopniu zależy od szczerości pacjenta.
Kwestie dotyczące jelit i wypróżnień są uważane za wstydliwe, ale mogące dać wiele wskazówek.
Podstawowe pytania zadawane przez lekarza to pytania m.in. na temat bólu brzucha, odnoszące się do:
- lokalizacji bólu,
- charakteru (stały, kolkowy, piekący, ostry, tępy),
- promieniowania (gdzie jeszcze jest odczuwany),
- zmian w jego sile (w jakich okolicznościach maleje lub rośnie),
- zależności od posiłków, wypróżnień, ruchów ciała,
- czasu trwania.
Pytania na temat wypróżnień dotyczą m.in.:
- ich czasu trwania (czy są okresowe)
- zaburzeń ich rytmu (czy są to zaparcia, biegunki, uczucie niepełnego wypróżnienia),
- obecności patologicznych domieszek (jak krew, ropa, śluz) w stolcu,
- barwy stolca,
- czynników nasilających dolegliwości (np. pokarmy, tryb życia, stres).
Wielu pacjentów twierdzi, że ogrom pytań zadawanych przez lekarza wydaje się zbędnych, ale popatrzenie na całego chorego, a nie tylko na jego chory narząd lub układ może dać wiele wskazówek.
W badaniu fizykalnym brzucha, lekarz poszukuje odchyleń od normy poprzez m.in. określenie wyglądu brzucha, ocenę bolesności brzucha podczas badania dotykiem, opukiwania lub osłuchiwania.
Bardzo często uchyłek Meckela jest uwidaczniany dopiero podczas zabiegu operacyjnego wykonywanego z innych przyczyn. Innym badaniem przy podejrzeniu dolegliwości ze strony tego uchyłka wykorzystuje się trudno dostępne badanie - scyntygrafię z użyciem izotopu technetu.
Reklama
Uchyłek Meckela - leczenie
Leczenie uchyłka Meckela to leczenie operacyjne, czyli jego wycięcie, także w sytuacji przypadkowego znalezienia uchyłka w trakcie operacji brzusznej wykonywanej z zupełnie innego powodu. Nie istnieją domowe metody leczenia uchyłka Meckela.
Niezależnie co u siebie podejrzewasz, kontaktu z lekarzem wymagają: obecność krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego oraz bóle brzucha, które długo trwałą i nie reagują na znane sposoby uśmierzania bólu (leki przeciwbólowe, rozkurczowe). Jeśli któryś z tych objawów występuje wraz z postępującym osłabieniem, przyspieszeniem akcji serca czy spadkiem ciśnienia tętniczego – konieczny jest szybszy kontakt z lekarzem.
Czytaj:
