Zapalenie kaletek maziowych - objawy, leczenie

To zapalenie jednej lub więcej kaletek maziowych (woreczków wypełnionych płynem). Kaletki maziowe znajdują się w punktach, gdzie mięśnie i ścięgna przesuwają się po kościach. Zapalenie kaletek maziowych występuję najczęściej w obrębie stawu łokciowego, barkowego, biodrowego i kolanowego, ale może dotyczyć również innych stawów. Najczęściej rozwija się między 15. a 50. rokiem życia.

Zapalenie kaletki maziowej – czym jest?

Zapalenie kaletki maziowej (łac. bursitis) to, jak sama nazwa wskazuje, zapalenie jednej lub więcej kaletek maziowych (woreczków wypełnionych płynem). Kaletki maziowe znajdują się w punktach, gdzie mięśnie i ścięgna przesuwają się po kościach. Mają one na celu zmniejszenie tarcia, „nawilżenie” stawu i ułatwienie ślizgania się mięśni i ścięgien podczas ruchu. Gdy wystąpi zapalenie kaletki maziowej staw staje się obrzęknięty i bolesny. Ból jest dodatkowo nasilany przez ruch. Zapalenie kaletek maziowych występuję najczęściej w obrębie stawu łokciowego, barkowego, biodrowego i kolanowego, ale może dotyczyć również innych stawów. Najczęściej rozwija się między 15. a 50. rokiem życia.

Reklama

Zapalenie kaletki maziowej - przyczyny

Najczęstszą przyczyną zapalenia kaletki maziowej jest uraz, spowodowany zazwyczaj przez stale powtarzający się bodziec o małym lub średnim nasileniu (np. codzienne, długie pisanie na klawiaturze ze źle ułożonymi rękami). Uszkodzenie kaletki może również powstać w wyniku nagłego, silnego bodźca np. wymach kijem golfowym nie poprzedzony rozgrzewką, mocne szarpnięcie ręką przy grze w tenisa lub nogą podczas gry w piłkę.

Zapalenie kaletki maziowej może również rozwinąć się w wyniku infekcji np. w przebiegu kiły lub gruźlicy, a także w bardziej prozaicznych przypadkach np. jako następstwo długiego klęczenia na zimnej, twardej powierzchni (zapalenie kaletki maziowej kolana).

Takie choroby jak:

• reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)
• łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS),
• dna moczanowa

również mogą prowadzić do zapalenia kaletek maziowych.

Jeśli, pomimo stosowania prawidłowego leczenia w domu (patrz punkt Leczenie domowe), dolegliwości nie ustąpią w przeciągu 5 do 7 dni, należy udać się do swojego lekarza rodzinnego. Razem z nim pacjent będzie miał możliwość zadecydować czy wymagana jest konsultacja i leczenie u specjalisty (reumatologa, ortopedy).

Reklama

Zapalenie kaletki maziowej – czynniki ryzyka

Jest kilka czynników, które mogą predysponować do wystąpienia zapalenia kaletki maziowej:

1. Siedzący tryb życia, brak rozgrzewki i odpowiedniego przygotowania przed wykonaniem danego ćwiczenia/czynności – człowiek, który prowadzi siedzący tryb życia i nagle, bez odpowiedniej rozgrzewki, postanowi rozegrać czterogodzinny mecz tenisowy musi liczyć się z dużym ryzykiem wystąpienia u niego np. zapalenia kaletki maziowej stawu łokciowego lub barkowego.
2. Praca w niewygodnej pozycji – np. sekretarka, która codziennie przez wiele godzin pisze na klawiaturze z niewygodnie ułożonymi nadgarstkami musi liczyć się z ryzykiem wystąpienia u niej zapalenia kaletek maziowych. Każda osoba pracująca w wymuszonej pozycji również może zachorować na zapalenie kaletki maziowej.
3. Narażanie stawów na zmieniające się warunki atmosferyczne (szczególnie niskie temperatury), które sprzyjają infekcjom – rowerzysta trenujący zawzięcie w zimie z nieodpowiednio dobranym ubraniem może ryzykować zapaleniem kaletki maziowej stawu kolanowego.
4. Osoby chorujące na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS), dnę moczanową i inne choroby uszkadzające stawy, również muszą mieć na uwadze możliwość pojawienia się u nich zapalenia kaletek maziowych.

Reklama

Zapalenie kaletki maziowej - diagnostyka

Proszę pamiętać – jeśli dolegliwości są bardzo nasilone bądź wstąpią jakiekolwiek niepokojące objawy, należy przerwać leczenie domowe i natychmiast udać się do lekarza.

Podczas wizyty należy lekarzowi dokładnie opisać sytuację, która według pacjenta zapoczątkowała problem. Ułatwi to określenie przyczyny uszkodzenia kaletki oraz dobór odpowiednich zaleceń co do dalszego leczenia domowego.

Wczesna wizyta u lekarza pomoże w szybkim rozwiązaniu problemu. Zapobiegnie to rozwojowi sztywności oraz ewentualnym przyszłym przewlekłym problemom z danym stawem. Zlekceważenie choroby tylko wydłuży czas leczenia i w przyszłości może powodować nawracanie zapalenia kaletki maziowej w danym miejscu.

Zapalenie kaletki maziowej może być skutkiem urazu (pojedynczego i zarazem silnego bodźca lub stale powtarzającego się bodźca o stosunkowo niewielkim nasileniu). Może również powstać w wyniku infekcji lub choroby przewlekłej (RZS, ŁZS, dna moczanowa).

Niezależnie od mechanizmu w jakim powstanie zapalenie kaletki maziowej, skutek jest zazwyczaj ten sam – ból podczas ruchu w danym stawie, który w trakcie odpoczynku ustępuje (zmniejsza się) i może przechodzić w sztywność. Dolegliwościom bólowym towarzyszy obrzęk, co w efekcie skutkuje ograniczeniem możliwości ruchu w stawie.

Reklama

Zapalenie kaletki maziowej - objawy

Zapalenie kaletek maziowych objawia się najczęściej bólem, tkliwością, obrzękiem oraz ograniczeniem możliwości ruchu w okolicy uszkodzenia (ból może dotyczyć wyłącznie miejsca, gdzie znajduje się kaletka lub obejmować cały staw oraz nasilać się po ruchu). Dolegliwości mogą wystąpić nagle lub narastać powoli. Gdy odczucia bólowe ustępują, ich miejsce może zająć sztywność lokalizująca się w uszkodzonym stawie.

Proszę pamiętać - jeśli powyższym dolegliwościom będą towarzyszyły takie niepokojące objawy jak np.:

• ogólne uczucie osłabienia,
• gorączka,
• ból lokalizujący się w wielu stawach/mięśniach,
• długo utrzymująca się sztywność (szczególnie rano!),

należy niezwłocznie udać się do swojego lekarza rodzinnego. Mogą być to pierwsze oznaki poważniejszych chorób, które wymagają natychmiastowej diagnostyki i leczenia.

Reklama

Zapalenie kaletki maziowej - badania

Diagnoza zapalenia kaletki maziowej opiera się przede wszystkim na zebraniu wywiadu medycznego oraz dokładnym badaniu fizykalnym. Lekarz może również zlecić zrobienie zdjęcia RTG bolesnego stawu. W badaniu rentgenowskim (na zdjęciu RTG) nie widać kaletki maziowej, ale ma ono na celu wykluczenie ewentualnych, innych przyczyn dolegliwości jak np. uszkodzenie elementów kostnych wchodzących w skład stawu lub obecności złogów wapniowych. W przypadku, gdy lekarz ma podstawy podejrzewać infekcję może również zlecić badania krwi.

Reklama

Zapalenie kaletki maziowej - leczenie

Leczenie zapalenia kaletek maziowych opiera się na:

• odciążeniu chorego stawu,
• fizykoterapii,
• ćwiczeniach ruchowych,
• leczeniu farmakologicznym (niesteroidowe leki przeciwzapalne – NLPZ, glikokortykosterydy),
• w przypadku infekcji na podawaniu antybiotyków,
• w przypadku gdy leczenie farmakologiczne nie skutkuje, a zapalenia kaletek nawracają, pacjent i lekarz mogą podjąć wspólną decyzję o wdrożeniu leczenia chirurgicznego.

Zapalenie kaletki maziowej – odciążenie stawu

Leczenie zapalenia kaletek maziowych w pierwszej kolejności opiera się na odciążeniu chorego stawu. Często odpoczynek w połączeniu z niewielką dawką leków powoduje ustąpienie choroby. Długofalowe rozwiązanie problemu będzie polegało np. na zmianie pozycji pracy na wygodniejszą (wymianie krzesła, korekcji wysokości blatu do pisania), wprowadzeniu regularnych i odpowiednich rozgrzewek (minimum 10-minutowych) przed ćwiczeniami lub właściwej ochronie stawów (dobrze dobrane ubranie w stosunku do warunków pogodowych).

W odciążeniu stawu mogą pomóc usztywniacze i ochraniacze (szczególnie przydatne przy uszkodzeniu nadgarstka), a w przypadku urazu któregoś ze stawów kończyn dolnych (np. biodra, kolana) pomocne może być używanie laski.

Zapalenie kaletki maziowej - fizykoterapia

Kolejnym sposobem walki z zapaleniem kaletki maziowej jest fizykoterapia. Przykładowo chłodne okłady na bolące miejsce. Okłady należy stosować przez 10 do 15 minut 2 razy dziennie (zarówno w dniu, kiedy ból pojawił się po raz pierwszy, jak i przez wszystkie dni, kiedy ból i obrzęk się utrzymują). Najprostszą formą schładzania jest ręcznik namoczony zimną wodą lub lód zawinięty w ręcznik i przyłożony do obrzękniętego miejsca. Oprócz krioterapii (terapii zimnem) przeciwzapalnie zadziałają również zabiegi laseroterapii czy magnetoterapii.

Leczenie farmakologiczne opiera się na stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Można je przyjmować w formie tabletek (doustnie) lub w formie żelu wcieranego w bolące i obrzęknięte miejsce. Zarówno tabletki, jak i żel, dostępne są w aptekach bez recepty. Przed zażyciem leku należy zawsze przeczytać ulotkę i bezwzględnie stosować się do informacji tam podanych. 

Zapalenie kaletki maziowej - leki

W przypadku nie ustępowania dolegliwości bólowych oraz obrzęku lekarz może podjąć decyzję o podaniu glikokortykosterydów (“sterydów”, GKS). Sterydy podaje się bezpośrednio do stawu (wstrzyknięcie). GKS nie zawsze prowadzą do zmniejszenia się bólu (około 20-30% chorych nie odczuwa poprawy). Sterydy nie mogą być podawane często (zazwyczaj maksymalnie raz na 3 miesiące), co utrudnia ich stosowanie przy nawracających zapaleniach kaletki maziowej. Obecność infekcji wyklucza możliwość podania GKS, a to dlatego, że sterydy osłabiają układ odpornościowy.

Jeśli przyczyną zapalenia jest infekcja, to oprócz leczenia przeciwzapalnego lekarz również przepisze antybiotyki w celu zwalczenia przyczyny infekcji.

Zapalenie kaletki maziowej – nakłucie kaletki

Czasami lekarz może zdecydować się na nakłucie kaletki i usunięcie z niej płynu w celu zmniejszenia dolegliwości. Przy zapaleniu kaletek maziowych zabiegi chirurgiczne są rzadko potrzebne. Operację należy rozważyć, gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi pożądanych rezultatów oraz gdy zapalenia nawracają z dużą częstością.

Zapalenie kaletki maziowej – domowe sposoby leczenia

Leczenie domowe zapalenia kaletki maziowej obejmuje:

• odpoczynek,
• chłodne okłady na bolące/obrzęknięte miejsce,
• unikanie ruchów, które zaostrzają problem,
• stosowanie NLPZ (doustnie lub w formie żelu).

Zapalenie kaletki maziowej - zapobieganie

Każdy większy wysiłek fizyczny powinien być poprzedzony odpowiednią rozgrzewką. Jest to skuteczny sposób zapobiegania zapaleniu kaletek maziowych. Ćwiczenia powinno rozpoczynać się powoli i stopniowo zwiększać obciążenie.

Osoby, które dużo piszą na klawiaturze powinny dbać o odpowiednie ustawienie klawiatury i ułożenie rąk (tak, aby nadgarstki nie pracowały) oraz pamiętać o okresowych przerwach w pracy. Rozciąganie i wzmacnianie mięśni, zachowywanie poprawnej postawy i korekcja wad oraz przerwy w pracy również chronią przed rozwinięciem się zapalenia kaletek maziowych.

Jeśli podczas wykonywania jakiejkolwiek czynności pojawi się ból – przerwij ją! Odpocznij i ponów czynność później. Jeśli ból powróci zarzuć wykonywanie danej czynności i skonsultuj się z lekarzem.

Wczesna wizyta u lekarza pomoże w szybkim rozwiązaniu problemu. Zapobiegnie to rozwojowi sztywności oraz ewentualnym przyszłym przewlekłym problemom z danym stawem. Zbagatelizowanie choroby tylko wydłuży czas leczenia i w przyszłości może powodować nawracanie zapalenia kaletki maziowej w danym miejscu. Pamiętaj – żadnych, nawet najdrobniejszych problemów zdrowotnych nie wolno lekceważyć!

Zapalenie kaletki maziowej – ćwiczenia

Aby zapobiec powstawaniu sztywności w stawach należy codziennie wykonywać ćwiczenia mające na celu zachowanie pełniej ruchomości. Poniżej przedstawiamy przykładowe ćwiczenia mające na celu zapobieżenie powstania sztywności w stawie barkowym.

1. Połóż się na plecach, wyprostowane ramiona ułóż na klatce piersiowej i złóż dłonie razem. Za pomocą zdrowego ramienia unieś chore aż do momentu, gdy poczujesz ból i nie będziesz mógł dalej wykonać ruchu (najlepiej, gdy możliwy jest pełny ruch w stawie). Następnie opuść ramię i powtórz to ćwiczenie 5 razy.
2. Ćwiczenie to można wykonywać również na stojąco. Stań twarzą do ściany na odległość wyprostowanego ramienia. Oprzyj dłoń chorego ramienia o ścianę i zacznij powoli “wchodzić” palcami na ścianę jak na drabinę aż do momentu, gdy dalszy ruch jest już niemożliwy. Teraz wyprostuj maksymalnie ramię i przytrzymaj je w tym ułożeniu 20 sekund, a następnie powoli wróć do pozycji wyjściowej. Ćwiczenie powtórz 5 razy.

Zapalenie kaletki maziowej - kiedy wybrać leczenie operacyjne?

Im więcej punktów otrzymałeś w powyższym kwestionariuszu, tym poważniej powinieneś rozważyć leczenie operacyjne. Wyniki kwestionariusza możesz przedstawić swojemu lekarzowi.

Czytaj też:

• Co może oznaczać ból kolan?
• Wady stawów kolanowych - przyczyny, objawy, leczenie
• Zapalenie ścięgien i pochewek ścięgnistych
• Woda w łokciu - porady i domowe sposoby. Jak leczyć?