Co to jest zapalenie okostnej?
Aby zrozumieć, na czym polega zapalenie okostnej, trzeba wiedzieć, czym jest sama okostna. To tkanka otaczająca każdą kość ludzkiego szkieletu.
Ma ona formę włóknistej błony pełniącej funkcję:
- ochronną,
- regeneracyjną,
- odżywczą.
Okostna jest silnie unaczyniona, dzięki czemu może odżywiać kości, dostarczając im tlen oraz wszelkie potrzebne substancje odżywcze.
Chroni ona kości przed urazami mechanicznymi, a w przypadku ich wystąpienia, umożliwia regenerację, np. wspomaga proces zrastania po złamaniach, dzięki przekształcaniu swoich komórek w komórki kościotwórcze. U dzieci okostna wspiera wzrost kości oraz przyrost ich grubości.
Nagromadzenie w tkance patogenów będące skutkiem urazu lub działania drobnoustrojów prowadzi do powstania stanu zapalnego.
Może on wystąpić u pacjentów w każdym wieku. U dzieci i niemowląt bywa diagnozowany, jako genetyczna choroba Caffeya - wówczas przybiera postać przewlekłą.
Zapalenie okostnej najczęściej występuje w zębach i kościach długich, np. piszczelach.
W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 zapalenie okostnej znajduje się w różnych miejscach. Można je znaleźć w kategoriach, np. chorób jamy ustnej, gruczołów ślinowych, żuchwy i szczęk (od K00 do K12), choć najczęściej podaje się numer K10.2. W ICD-11 natomiast tę dolegliwość można znaleźć pod numerem FB84.Y.
Reklama
Przyczyny zapalenia okostnej
Zapalnie okostnej różnych kości szkieletu może rozwinąć się jako powikłanie po infekcji, np. przenoszonej drogą płciową, jak kiła. Inną przyczyną jest niezaleczona rana, która rozszerza się ,aż w końcu obejmuje okostną.
Zapalenie okostnej mogą powodować także:
- niektóre schorzenia autoimmunologiczne, np. białaczka,
- bakterie gronkowca,
- powtarzający się nacisk,
- choroba Osgood-Schlatte.
Ostatnia przyczyna dotyka dzieci, a zwłaszcza chłopców prowadzących aktywny tryb życia. Jest to niezakaźna forma zapalenia, która obejmuje głównie kości goleni i piszczeli.
Natomiast określenie zapalenie okostnej zęba często używane jest błędnie, gdyż przeważnie stan zapalny występuje w okostnej kości szczękowej lub żuchwy, a ząb jest jedynie jego przyczyną.
Przeważnie powodują go:
- nieleczona próchnica,
- nieleczona martwica miazgi zębowej lub zgorzel,
- nieleczone zapalenie przyzębia,
- problemy z wyrzynaniem się ósemek,
- zapalenie kości.
Rzadsze przyczyny to:
- powikłania po złamaniu żuchwy,
- zapalenie węzłów podżuchwowych,
- zapalenie ślinianki,
- powikłania po znieczuleniu stomatologicznym.
Reklama
Objawy zapalenia okostnej. Jak rozpoznać?
Zapalenie okostnej to stan, który od momentu powstania powoduje bardzo silne dolegliwości bólowe, właściwie niemożliwe do zlekceważenia. Ból okostnej szybko się pojawia i narasta, może promieniować i mieć charakter pulsujący.
Objawami, które często mu towarzyszą są:
- opuchlizna i zaczerwienienie miejsca objętego bólem,
- podwyższona temperatura ciała,
- dreszcze,
- bóle głowy,
- złe ogólne samopoczucie.
Po zaobserwowaniu tych objawów należy bezzwłocznie udać się do lekarza, ponieważ nieleczony stan zapalny daje coraz to silniejsze objawy i może powodować poważne powikłania, groźne dla ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
Z kolei charakterystycznymi objawami zapalenia okostnej zęba są:
- dolegliwości bólowe,
- promieniowanie bólu do czoła, oka lub ucha,
- „wysadzenie” zęba z zębodołu i jego zwiększona ruchomość,
- opuchlizna,
- zaczerwienienie,
- powiększenie węzłów chłonnych,
- podwyższona temperatura,
- pogorszenie samopoczucia.
Zdarza się, że zapalenie okostnej jest powikłaniem po wyrwaniu zęba lub leczeniu kanałowym, kiedy na skutek zabiegów do zęba lub kości szczękowej dostają się drobnoustroje. Nieleczone może prowadzić do powstania ropnia podokostnowego.
Reklama
Co na zapalenia okostnej?
Ile trwa zapalenie okostnej i jak przebiega jej leczenie? W dużej mierze zależy to od miejsca powstania stanu zapalnego oraz od jego przyczyny i stopnia rozwinięcia.
Przeważnie na zapalenie okostnej konieczne jest podanie antybiotyku, gdyż nie przejdzie ono samo. Kiedy źródłem zakażenia są chorobotwórcze drobnoustroje, zazwyczaj stosuje się doustne antybiotyki i leki przeciwzapalne.
Istnieją też jednak przypadki, w których antybiotyk podaje się w formie zastrzyków bezpośrednio w zainfekowane miejsce.
O sposobie leczenie decyduje lekarz specjalista. Podczas wizyty to on stawia diagnozę. Zazwyczaj jest to możliwe wyłącznie na podstawie objawów, jednak zaleca się także wykonanie badań obrazowych, np. RTG.
Jak jeszcze można leczyć zapalenie okostnej? Niekiedy przy chorobie tej stosuje się także:
- zabieg chirurgiczny - przeważnie w sytuacji, gdy stan zapalny powstał w wyniku mechanicznego uszkodzenia, np. złamania (polega wówczas na chirurgicznej rekonstrukcji kości),
- fizykoterapię - zabiegi wspomagające leczenie i regenerację tkanki oraz hamujące rozwój zakażenia; mogą to być okłady, masaże czy laseroterapia.
Bolesny stan zapalny na szczęście z reguły nie trwa długo. Kiedy antybiotykoterapia zostanie szybko zastosowana, leczenie zamyka się w tygodniu lub dwóch. Na ten okres lekarz może wystawić L4.
Reklama
Domowe sposoby na zapalenie okostnej
Jeśli chodzi o stany zapalne, domowe sposoby mogą okazać się nieskuteczne. Zaobserwowanie objawów zapalenia okostnej wymaga konsultacji lekarskiej i zazwyczaj konieczne okazuje się podanie antybiotyku.
Metody domowe jednak mogą skutecznie wspierać farmakologię, uśmierzać ból lub hamować postęp zakażenia, zanim pacjent zgłosi się do lekarza. Szczególnie pomocne mogą okazać się, jeśli chodzi o zapalenie okostnej zęba.
Jak uśmierzyć ból zęba bądź kończyny objętej stanem zapalnym? W przypadku jego powstania można zastosować:
- okłady chłodzące,
- płukanie jamy ustnej ziołami o właściwościach przeciwzapalnych (np. szałwią, rumiankiem),
- gryzienie pokarmu zębami nie bolącymi, by nie wzmagać przykrych dolegliwości,
- leki przeciwbólowe i przeciwzapalne dostępne bez recepty.
W przypadku zapalenia okostnej kończyn dolnych niezwykle ważne jest zrezygnowanie z jakiejkolwiek aktywności fizycznej, by odciążyć kości.
Należyteż pamiętać, że wyżej wymienione sposobymogą jedynie wspierać leczenie lub być stosowane przed wizytą u lekarza celem złagodzenia objawów. Nie mogą zastąpić specjalistycznego leczenia, którego zadaniem jest zwalczenie stanu zapalnego i zminimalizowanie ryzyka jego ponownego wystąpienia.
Reklama
