Zapalenie żołędzi i napletka (często nazywny zapaleniem penisa) to występowanie nacieku zapalnego u nieobrzezanych mężczyzn w obrębie żołędzi i pokrywającego ją fałdu skórnego, czyli napletka z towarzyszącym zaczerwienieniem, obrzękiem i bolesnością. Występuje w każdym wieku i może mieć wiele przyczyn. Najczęściej występuje w wieku poniżej piątego roku życia lub u aktywnych seksualnie mężczyzn. Może być związane z brakiem higieny, z obecnością stulejki, ale występuje również u mężczyzn dbających o higienę. Leczenie zapalenia żołędzi i napletka ma na celu zwalczenie infekcji, zapobieganie nawrotom i powikłaniom.
Zapalenie żołędzi i napletka - przyczyny
Przyczyny zapalenia żołędzi i napletka są różnorodne. Choroba może być wynikiem infekcji, ale także reakcji alergicznej lub podrażnienia. Często nie da się jednoznacznie określić, co jest przyczyną choroby. Do najczęstszych przyczyn zalicza się:
- brak higieny i gromadzenie się pod napletkiem mastki, która rozkładana przez drobnoustroje może wywoływać podrażnienia,
- zakażenia grzybicze, głównie grzybami Candida,
- zakażenia bakteryjne, najczęściej gronkowcowe,
- reakcja na leki,
- reakcje alergiczne na kosmetyki i środki antykoncepcyjne, prezerwatywy,
- naciek komórek plazmatycznych (zapalenie Zoona), co związane jest prawdopodobnie z działaniem wilgoci i ocieraniem skóry prącia,
- działanie obcych aktywnych enzymów,
- uszkodzenie mechaniczne.
Reklama
Zapalenie żołędzi i napletka - czynniki ryzyka
Do czynników ryzyka zapalenia żołędzi i napletka zalicza się:
- obecność stulejki, nieobrzezanie,
- brak higieny (należy dokładnie myć prącie, również pod napletkiem dwa razy dziennie),
- cukrzyca (w cukrzycy znacznie podniesiony jest poziom cukru w skórze, co sprzyja zakażeniom, zwłaszcza grzybiczym),
- aktywne życie płciowe,
- wiele partnerek seksualnych,
- korzystanie z publicznych basenów, saun,
- noszenie nieprzewiewnej odzieży,
- niedokładne płukanie odzieży w czasie prania,
- nadmierne i zbyt częste stosowanie środków czystości w okolicach intymnych,
- urazy napletka i żołędzi.
Reklama
Zapalenie żołędzi i napletka - objawy
Do objawów zapalenia żołędzi i napletka należą:
- zaczerwienienie napletka i żołędzi,
- w przypadku zapalenia Zoona pojedyncza czerwono-brązowa wilgotna plama na żołędzi lub napletku,
- obrzęk napletka,
- ból prącia,
- swędzenie prącia,
- trudności w oddawaniu moczu,
- obecność wydzieliny,
- występowanie ranek, owrzodzeń.
Chłopiec, u którego występuje zapalenie żołędzi i napletka chwyta swoje genitalia i drapie się, żeby uśmierzyć świąd.
Reklama
Zapalenie żołędzi i napletka - jaki lekarz?
W wypadku zauważenia objawów zapalenia żołędzi i napletka, należy umówić się na wizytę:
- u urologa,
- także u dermatologa.
Po pomoc można udać się również do lekarza rodzinnego, jeśli ten ma doświadczenie w leczeniu tej choroby. Nie należy zwlekać z pójściem do lekarza.
Reklama
Zapalenie żołędzi i napletka - wizyta u lekarza
Pilność wizyty jest uzależniona od stopnia nasilenia objawów i okoliczności - np. w przypadku planowanego urlopu lepiej rozpocząć leczenie przed wyjazdem, bo dolegliwości mogą narastać i skutecznie uprzykrzyć czas. Zapalenie żołędzi i napletka nie jest jednak stanem poważnym, w związku z tym nie należy zgłaszać się do szpitalnego oddziału ratunkowego, ponieważ ten zajmuje się udzielaniem pierwszej pomocy w nagłych i poważnych przypadkach.
W czasie wizyty lekarz przeprowadzi wywiad, tj. zapyta o:
- dotychczasowy przebieg choroby,
- nasilenie i rodzaj objawów,
- poprzednie przypadki zapalenia żołędzi i napletka,
- sposób leczenia.
Może spytać o:
- stopień higieny oraz o życie płciowe,
- choroby towarzyszące (szczególnie ważna jest cukrzyca),
- przyjmowane leki oraz alergie.
Następnie obejrzy zmiany chorobowe na prąciu. W zależności od podejrzeń lekarza może okazać się konieczne pobranie wymazu lub wycinka do badania mikrobiologicznego lub patologicznego.
Reklama
Zapalenie żołędzi i napletka a brak higieny
- Złuszczony nabłonek napletka i żołędzi,
- łój,
- pot,
- resztki nasienia i moczu
gromadzą się pod napletkiem w postaci białawej i cuchnącej mastki. W przypadku nieutrzymywania higieny dochodzi do nadmiernego gromadzenia się mastki, która może być pożywką dla drobnoustrojów.
Sprzyjają temu:
- wilgoć,
- wysoka temperatura,
- brak przewiewu,
- rzadkie mycie prącia.
Reklama
Zapalenie żołędzi i napletka a stulejka
Utrzymywanie higieny jest szczególnie trudne, jeśli występuje stulejka, czyli zwężenie napletka utrudniające odsłonięcie żołędzi. Drobnoustroje produkują substancje, które mogą podrażniać i wywołują stan zapalny. Towarzyszy temu:
- zaczerwienienie,
- ból lub swędzenie,
- obrzęk.
Utrudnione i bolesne jest odciąganie napletka, co więcej, może to spowodować jego mikrouszkodzenia. Prowadzi to do zbliznowacenia i zwężenia napletka oraz rozwoju stulejki, jeśli to nie ona była przyczyną zapalenia.
Utrzymywanie kontaktów płciowych jest utrudnione, bolesne i może prowadzić z jednej strony do dalszego uszkodzenia napletka, a z drugiej strony do przeniesienia zakażenia na partnerkę. Z kolei istnieje ryzyko dołączenia infekcji innym drobnoustrojem, jeśli występują mikrouszkodzenia żołędzi napletka.
Zapalenie żołędzi i napletka - badania
Diagnostyka ma najczęściej na celu wykluczenie innych stanów, które mogą przebiegać podobnie do zapalenia żołędzi i napletka. Wykonywane mogą być badania takie jak:
- badanie mikrobiologiczne w celu określenia rodzaju patogenu, który podejrzewa się o wywołanie zapalenia;
- pobranie wycinka ze zmiany, w celu wykluczenia poważniejszych chorób, takich jak erytroplazja Queyrata lub choroba Bowena; pobranie wycinka może być również potrzebne w przypadku wątpliwości oraz jeśli leczenie nie przynosi skutku.
Zapalenie żołędzi i napletka - leczenie
Leczenie zapalenia żołędzi i napletka ma na celu przede wszystkim zwalczenie infekcji i towarzyszących jej objawów. Istotne jest też zapobieżenie powikłaniom takim jak:
- zwężenie napletka i stulejka,
- zwężenie cewki moczowej,
- przewlekłe zapalenie i jego konsekwencje (rozwój stanów przednowotworowych prącia),
- zakażenia dróg moczowych.
Elementem leczenia powinna być też edukacja chorego w zakresie higieny osobistej, pielęgnacji narządów płciowych i konsekwencji ryzykownych zachowań seksualnych.
Zapalenie żołędzi i napletka - leki
Leczenie polega zwykle na stosowaniu leków miejscowych takich jak:
- metronidazol lub klotrimazol,
- słabych preparatów sterydowych.
Stosuje się również okłady z rywanolem. Zwykle przynosi to poprawę, ale czasem konieczne jest doustne leczenie celowane po dokładnym ustaleniu rodzaju patogenu wywołującego zapalenie.
Aby osiągnąć powodzenie w leczeniu zapalenia żołędzi i napletka u mężczyzny chorego na cukrzycę konieczna jest kontrola glikemii. W przeciwnym razie infekcja może nie poddawać się leczeniu lub nawracać.
Zapalenie żołędzi i napletka - zalecenia
1. Higiena osobista
Niezwykle istotna jest higiena osobista- bardzo trudno wyleczyć infekcję nie usuwając czynników, które jej sprzyjają. Konieczne jest więc odpowiednio częste mycie prącia, również pod napletkiem, dokładne osuszanie prącia i odpowiedzialne zachowania seksualne.
2. Zmiana przyzwyczajeń
Jeśli przyczyną choroby nie jest infekcja, leczenie polega na eliminacji czynnika wywołującego stan zapalny - np.
- zmiana kosmetyków,
- zmiana przyjmowanych leków (tylko pod nadzorem lekarza!),
- dokładne płukanie odzieży w czasie prania.
3. Obrzezanie
W sytuacji, kiedy to obecność stulejki jest głównym czynnikiem sprzyjającym i utrzymującym zapalenia żołędzi i napletka, konieczny jest zabieg obrzezania, czyli usunięcia napletka.
Obrzezanie jest też metodą leczenia w przypadku nawracających i opornych na leczenie przypadków.
Zapalenie żołędzi i napletka - zapobieganie
Zapaleniu żołędzi i napletka może zapobiegać poprzez:
- obrzezanie w przypadku obecności stulejki,
- profilaktyczne obrzezanie,
- utrzymywanie odpowiedniego poziomu higieny,
- dobra kontrola glikemii w przypadku występowania cukrzycy (w cukrzycy znacznie podniesiony jest poziom cukru w skórze, co sprzyja zakażeniom, zwłaszcza grzybiczym),
- prowadzenie odpowiedzialnego życia seksualnego, unikanie ryzykownych zachowań płciowych,
- utrzymywanie kontaktów seksualnych ze stałą partnerką,
- leczenie infekcji dróg rodnych partnerki,
- unikanie korzystania z publicznych basenów, czy saun,
- noszenie przewiewnej odzieży wykonanej z naturalnych tkanin,
- dokładne płukanie odzieży w czasie prania,
- unikanie środków czystości mogących wywoływać podrażnienia,
- unikanie urazów napletka i żołędzi.
Najistotniejsze w przypadku występowania zapalenia żołędzi i napletka jest utrzymywanie wysokiego poziomu higieny osobistej. Jeśli lekarz zleci leczenie, należy cierpliwie konsekwentnie, często przez dość długi okres czasu stosować się do zaleceń.
Ponieważ chorobie sprzyja wilgoć i wysoka temperatura, powinno się zrezygnować z obcisłej bielizny. Leczeniu sprzyjać będą luźne, przewiewne ubrania wykonane z lekkich, naturalnych tkanin.
Zapalenie żołędzi i napletka - nawroty choroby
W leczeniu zapalenia żołędzi i napletka istotne jest konsekwentne stosowanie się do zaleceń lekarza. Czasem jednak choroba jest oporna na leczenie i nawraca. Warto wówczas rozważyć możliwość obrzezania, które polega na usunięciu napletka. Po zabiegu żołądź jest cały czas odsłonięta uniemożliwiając gromadzenie się mastki. Nadwrażliwość na dotyk szybko mija i żołądź przyzwyczaja się do kontaktu z bielizną. Efekt kosmetyczny jest zwykle bardzo dobry. Obrzezanie umożliwia utrzymywanie prącia w czystości i suchym środowisku, co sprzyja leczeniu.
Zapalenie żołędzi i napletka - obrzezanie
Obrzezaniu można również poddać się profilaktycznie - zmniejsza to ryzyko zapalenia żołędzi i napletka i ich konsekwencji. Zdecydowanie obniża to ryzyko wystąpienia nowotworów prącia. Konieczne jest jednak takie zaplanowanie zabiegu, aby nie utrudniało to wykonywania codziennych czynności.
Niedogodności towarzyszące operacji obejmują również:
- ból,
- obrzęk prącia,
- konieczność noszenia opatrunku,
- niemożność współżycia seksualnego przez kilka tygodni,
- nieestetyczny wygląd prącia do czasu zagojenia.
Zapalenie żołędzi i napletka - test
TEST
1.Zapalenie żołędzi i napletka występuje
a/tylko u chorych na cukrzycę mężczyzn
b/u kobiet aktywnych seksualnie
c/u nieobrzezanych mężczyzn
2.Do objawów zapalenia żołędzi i napletka nie należy
a/zaczerwienienie napletka
b/kaszel
c/ ból lub świąd
3.Do przyczyn choroby zalicza się:
a/brak higieny
b/zakażenia grzybicze i bakteryjne
c/wszystkie powyższe
4.Leczeniem zapalenia żołędzi i napletka zajmuje się
a/urolog lub dermatolog
b/kardiolog lub pulmonolog
c/radiolog lub patomorfolog
5.W leczeniu nie stosuje się
a/przeciwgrzybicznych i przeciwbakteryjnych leków miejscowych
b/maści zawierających słabe sterydy
c/dopaminy
6.Obrzezanie
a/jest pierwszą metodą leczenia
b/należy rozważyć w przypadku opornego na leczenie lub nawracającego zapalenia
c/nie zapobiega występowaniu zapalenia żołędzi i napletka
Czytaj też:
