Co to jest zator krezki?
Zator krezki to skrzep zamykający światło tzw. tętnicy krezkowej górnej (łac.: arteria mesentrica superior) lub dolnej (arteria mesentrica inferior), a więc potężnych naczyń odchodzących od aorty brzusznej, zapewniających ukrwienie jelit cienkiego i grubego. Konsekwencją utraty drożności jest ostre niedokrwienie jelit - gwałtowne w przebiegu schorzenie o bardzo wysokiej śmiertelności, przekraczającej 60 procent (dane: R. Kujawski, A. Dziki, Niedokrwienie jelit).
Potocznie stan ten nazywany jest zawałem jelita lub zawałem krezki i uważany jest za bezpośrednie zagrożenie życia. Skutkiem zatoru krezki oraz niedokrwienia jelit są kolejno:
- martwica tego odcinka układu pokarmowego,
- perforacja jelit i rozlanie się ich zawartości,
- zapalenie otrzewnej.
Schorzenie to występuje stosunkowo rzadko, stanowiąc 0,1 proc. przyczyn wszystkich hospitalizacji w Polsce. (dane: j.w.). Trzykrotnie częściej dotyka kobiety niż mężczyzn, a grupą szczególnego ryzyka są osoby w wieku 60-70 lat, na co dzień obarczone innymi chorobami układu sercowo-naczyniowego.
Reklama
Czym jest krezka jelita?
Sama krezka jelita, od której nazwę wzięły wspomniane tętnice,została odkryta wieki temu, a jako pierwszy jej przedstawienia dokonał Leonardo da Vinci. Później jednak, przez kilkaset lat, jej ranga była marginalizowana.
Dopiero niedawno została uznana za pełnoprawny, siedemdziesiąty dziewiąty narząd w ciele człowieka. Organ ten jest swego rodzaju fałdem, błoną zbudowaną z tkanki łącznej. Spaja on jamę otrzewnej ze znajdującymi się w jej wnętrzu jelitami, utrzymuje je oraz zapewnia im stabilność położenia.
Krezka jest narządem silnie unaczynionym – znajdują się w jej obrębie nie tylko tętnice, ale też odgałęzienia żyły wrotnej. Naukowcy uważają, że krezka w istotny sposób usprawnia działanie jelit, przyspieszając transport strawionych składników w dół układu pokarmowego. Zapewniając podwieszenie dla kilkumetrowego zwoju jelitowego, jest jednym z tych elementów anatomicznych, które ułatwiły człowiekowi osiągnięcie postawy pionowej.
Reklama
W jaki sposób dochodzi do zawału krezki?
Zawał krezki, od strony mechanicznej, w dużej mierze przypomina zawał mięśnia sercowego– w obu przypadkach dochodzi do utraty drożności tętnic, niedokrwienia i martwicy organu. Co niezwykle ważne, skrzep najczęściej nie powstaje w samej tętnicy krezkowej, lecz w zupełnie innych, odległych miejscach układu sercowo-naczyniowego (takich jak np. tętnica wieńcowa).
Do zatoru dochodzi wskutek przemieszczenia skrzepu w okolice jelit i zablokowania w miejscu przewężenia naczyń, spowodowanego na przykład odkładaniem blaszki miażdżycowej.
Czynnikami sprzyjającymi wystąpieniu ostremu niedokrwieniu jelit są choroby kardiologiczne, w tym między innymi:
- rozwinięta miażdżyca,
- choroba niedokrwienna serca,
- migotanie przedsionków,
- stany zapalne naczyń.
Reklama
Objawy zatoru krezki jelita
Objawy zatoru krezki jelita są mało charakterystyczne, także w badaniu fizykalnym, dlatego dużą rolę odgrywa dokładny wywiad lekarski, z uwzględnieniem innych, wymienionych wyżej schorzeń, na które może cierpieć pacjent, i które stanowią istotną predyspozycję do wystąpienia zawału.
Do symptomów zatoru i ostrego niedokrwienia jelit należą:
- wzrost napięcia mięśni jamy brzusznej – tak zwany brzuch deskowaty,
- początkowo biegunka, później osłabienie lub zanik perystaltyki jelit i niemożność wypróżnienia się,
- bardzo silny ból – możliwy tzw. ostry brzuch, czyli ciężki zespół bólowy, wzmagający się w czasie ruchu i na skutek ucisku,
- tachykardia, czyli częstoskurcz serca,
- objawy ogólnoustrojowe, takie jak osłabienie i gorączka.
Reklama
Leczenie po zawale krezki jelita
Zawał krezki jelita cienkiego lub grubego jest stanem wymagającym natychmiastowej interwencji lekarskiej.
Pacjent w jak najkrótszym czasie powinien trafić na stół operacyjny i zostać poddany zabiegom polegającym na:
- udrożnieniu tętnic krezkowych - usunięciu skrzepu lub/oraz wykonaniu obejścia,
- usunięciu fragmentu jelita dotkniętego martwicą tkanek
Leczenie zawału krezki jest więc niezwykle inwazyjne, a przy tym obarczone ogromnym ryzykiem niepowodzenia.
Jego skuteczność zależy od wielu czynników, takich jak:
- upływ czasu – każda minuta opóźnienia w rozpoznaniu i podjęciu interwencji chirurgicznej działa na niekorzyść pacjenta,
- skala zatoru, wielkość zmian martwiczych, ewentualna perforacja jelit oraz występowanie ognisk zapalnych w obrębie otrzewnej,
- wiek i ogólny stan zdrowia pacjenta, ze szczególnym uwzględnieniem dolegliwości kardiologicznych.
Dodatkowo należy pamiętać, że interwencji chirurgicznej towarzyszy ryzyko licznych i ciężkich powikłań, wśród których wymienić można między innymi zespół krótkiego jelita. Jest to poważne zaburzenie dotykające osób po resekcji tego fragmentu układu trawiennego, wynikające ze zmniejszenia powierzchni chłonnej i związanych z tym problemów z wchłanianiem substancji odżywczych.
Konsekwencją tego są dalsze schorzenia i zaburzenia, między innymi niewydolność wątroby, wahnięcia rytmu serca czy anemia z niedoboru żelaza.
