Najbardziej znanym przypadkiem zatrucia pokarmowego jest salmonelloza, za którą odpowiada pałeczka Salmonelli (ostre biegunki bakteryjne).
Zatrucia pokarmowe - jak można się zarazić?
Do zakażenia dochodzi przez spożycie skażonych produktów:
- jaj,
- mięsa,
- niepasteryzowanego mleka,
- dań,
- skażonej wody.
Źródłem zakażenia są:
- zwierzęta,
- chorzy ludzie,
- nosiciele (osoby niechorujące, ale wydalające bakterie).
Reklama
Zatrucia pokarmowe - objawy
Od spożycia zakażonego pokarmu do wystąpienia objawów mija średnio doba (od 6-72 godzin). Po tym czasie nagle pojawiają się następujące dolegliwości:
Często dołącza się gorączka. Objawy te mają tendencję do samoograniczenia się, ale jeśli dolegliwości pojawiają się po spożyciu podejrzanych produktów, konieczna jest wizyta u lekarza.
Reklama
Salmonella - co to jest?
Zachorowania spowodowane pałeczką Salmonelli podlegają obowiązkowi zgłoszenia do Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej (zgłoszenia dokonuje lekarz).
Ta powszechnie znana bakteria kojarzona jest głównie z infekcjami:
- dróg oddechowych,
- skóry,
- zakażeniami szpitalnymi,
aczkolwiek wiąże się ją również z zatruciami pokarmowymi. Dzieje się tak za sprawą produkowanej enterotoksyny, która może zanieczyszczać produkty spożywcze. Najczęściej źródłem zakażenia jest człowiek ze zmianami skórnymi (np. z zapaleniem mieszków włosowych, czyrakami) lub nosiciel.
Reklama
Gronkowiec - w jaki produktach?
Gronkowiec lubi przechowywane w wysokich temperaturach pożywienie, głównie:
- słodkie,
- rozmrażanie,
- ponowne zamrażanie.
A na liście smakołyków znajdują się zwykle:
- lody,
- kremy,
- ciastka,
- galaretki,
- produkty mleczne
- bita śmietana.
Reklama
Salmonella - objawy
Objawy to:
- nudności,
- wymioty,
- bóle brzucha
które pojawiają się szybko po spożyciu skażonego produktu – od jednej do kilku godzin. Rzadziej występuje gorączka czy biegunka. Dolegliwości najczęściej ustępują samoistnie w ciągu doby.
Reklama
Jersinioza - co to jest?
W ciągu ostatnich kilku lat zaobserwowano zwiększoną liczbę zachorowań na jersiniozę. Bakteria wywołująca te chorobę wyjątkowo lubi chłodniejsze temperatury – optimum dla jej rozwoju to warunki panujące w lodówce.
Upodobała sobie także produkty z grilla – może czaić się w niedostatecznie wypieczonym mięsie. Bakteria odpowiada nie tylko za krótkotrwałe dolegliwości brzuszne, gdyż obraz kliniczny może przypominać ostre zapalenie wyrostka robaczkowego. Rzadziej pojawiają się bóle kostno-stawowe. Nie oznacza to, że grillowane mięso powinniśmy wykreślić z naszego menu. Postarajmy się tylko, aby mięso nie było półkrwiste.
Reklama
Zatrucia pokarmowe - zapobieganie
Aby zmniejszyć ryzyko zatruć, warto przestrzegać żelaznych zasad dotyczących higieny:
- dbaj o czystość,
- myj ręce przed posiłkiem,
- myj ręce po skorzystaniu z toalety,
- miejsce przygotowywania posiłków powinno być czyste,
- unikaj kontaktu produktów przeznaczonych do bezpośredniego spożycia z surowymi jajkami, mięsem,
- nie zamrażaj ponownie rozmrożonej żywności,
- przechowuj w odpowiedniej temperaturze łatwo psujące się produkty (majonezy, sosy, wędliny, produkty z surowych jaj),
- unikaj niedogotowanego/niedosmażonego mięsa oraz produktów rozmrażanych i ponownie zamrażanych,
- jeśli masz problemy żołądkowo-jelitowe lub zmiany skórne (głównie na rękach), nie zajmuj się przygotowywaniem posiłków,
- sprawdzaj datę przydatności do spożycia,
- unikaj produktów garmażeryjnych z niepewnych źródeł.
Biegunka podróżnych - co to jest?
Osobnym problemem są dolegliwości określane jako biegunka podróżnych, czyli zespół objawów związanych z zakażeniem przewodu pokarmowego występujących u osób podróżujących, przede wszystkim do krajów o niskim standardzie sanitarnym.
Kraje o zwiększonym ryzyku zachorowania to głównie kraje:
- azjatyckie,
- afrykańskie,
- Ameryki Łacińskiej.
Do zakażeń dochodzi poprzez drogę doustną za pośrednictwem skażonej wody, brudnych rąk. Za większość przypadków biegunki podróżnych odpowiada bakteria Esherichia coli (E. coli), rzadziej inne bakterie (np. Salmonella, Shigella), wirusy, pierwotniaki.
Biegunka podróżnych - objawy
Objawy biegunki podróżnych przypominają „pospolite” infekcje przewodu pokarmowego:
Czas upływający od momentu zakażenia do pojawienia się objawów zależy od czynnika sprawczego: od kilku godzin (zakażenie bakteryjne, wirusowe) do kilku dni (zakażenie pierwotniakiem).
Biegunka podróżnych - zapobieganie
Istnieje kilka złotych zasad dotyczących zapobiegania biegunce podróżnych:
- zachowanie higieny (mycie rąk przed posiłkami, po skorzystaniu z toalety),
- unikanie produktów z niepewnych źródeł (bazary, targi),
- unikanie sałatek, majonezu, nadpsutych produktów spożywczych, owoców morza,
- unikanie niegotowanej wody (w tym wody do mycia zębów czy kostek lodu do zimnych napoi),
- obieranie owoców ze skóry,
- spożywanie gorących potraw ze znanego źródła.
Profilaktyka antybiotykowa budzi pewne kontrowersje ze względu na ryzyko rozwoju oporności na leki, stosowana jest w grupie osób o zwiększonym ryzyku zachorowania (m.in. osoby z upośledzoną odpornością, przewlekle chorzy).
Zatrucia pokarmowe a odwodnienie
W przebiegu popularnych dolegliwości żołądkowo-jelitowych podstawowym celem jest zapobieganie odwodnieniu (nadmiernej utracie wody i elektrolitów wskutek wymiotów, biegunki czy też wstrzymywania się od przyjmowania płynów). W tym celu należy pić specjalne Doustne Płyny Nawadniające (zawierające odpowiednie prporcje elektrolitów i zapobiegają zaburzeniom gospodarki wodno- elektrolitowej) ewentualnie słabą herbatę lub niegazowaną wodę mineralną. Przy wymiotach należy często popijać niewielkie ilości (po kilka łyków czy łyżeczek) chłodnych płynów.
Zatrucia pokarmowe - dieta
Obecnie nie zaleca sie stosowania głodówek, po początkowym 4 godzinnym nawadnianiu można powrócić do normalnej, lekkostrawnej diety. warto wprowadzić dietę składającą się z:
- sucharków,
- biszkoptów,
- grysiku,
później dietę rozszerzać w ramach diety lekkostrawnej, zaś ciężkie czy ostre potrawy są zakazane przez kilka czy kilkanaście dni.
Zatrucia pokarmowe - leczenie
Reklamowane preparaty cudownie leczące biegunki („jedna tabletka, i po problemie”) nie są zalecane, gdyż biegunka jest formą obrony organizmu i często eliminacji mikroorganizmów czy ich toksyn. Pigułki te powinny być zarezerwowane dla naprawdę wyjątkowych sytuacji, jak wyjazdy w pilnych, ważnych sprawach czy krótkie pobyty. Można posiłkować się preparatami z węgla leczniczego czy powszechnie stosowanymi preparatami w proszku. Udowodniony wpływ na skracanie czasu trawania i intensywności biegunki mają probiotyki, drożdże zsaccharomyces boulardi oraz racekadotryl ( zmniejsza nadmierne wydzielanie wody i elektrolitów w obrębie jelit).
Biegunka podróżnych - leczenie
Główne zasady leczenia biegunki podróżnych są identyczne – zapobieganie odwodnieniu, dieta. W krajach o klimacie tropikalnym odpowiednie nawadnianie jest trudne, gdyż upał, wilgotne powietrze, nasłonecznienie sprzyjają wzmożonej potliwości, a tym samym utracie wody z organizmu – stąd podczas problemów gastrycznych najlepiej unikać opalania i przebywać w cieniu.
Leczenie biegunki podróżnych polega na podawaniu antybiotyku, gdyż za większość przypadków odpowiedzialne jest zakażenie bakteryjne. Warto przed wyjazdem poprosić lekarza o przepisanie antybiotyku albo poszukać pomocy miejscowej służby zdrowia. Warto również zorientować się wcześniej na temat sytuacji sanitarno-epidemiologicznej kraju, do którego się wybieramy, i możliwości uzyskania pomocy medycznej. Konieczne jest odpowiednie skompletowanie apteczki i wykonanie szczepień ochronnych w odpowiednim czasie przed wyjazdem.
Zatrucia pokarmowe - niepokojące objawy
- masywne biegunki,
- masywne wymioty po każdym spożyciu płynów,
- domieszka świeżej krwi w stolcu biegunkowym/stałym,
- wypróżnienia samą krwią,
- zasłabnięcia,
- znaczne zmniejszenie lub brak wydalanego moczu,
- silne bóle brzucha,
- bóle brzucha z wymiotami i zatrzymaniem gazów i stolca,
- brak poprawy mimo stosowanych domowych metod (dieta, nawadnianie, leki dostępne bez recepty),
- biegunki, które pojawiły się w trakcie/po powrocie z podróży w krajach o niskim standardzie higienicznym.
Jeżeli podejrzewamy u siebie (lub kogoś bliskiego) zatrucie pokarmowe, biegunka pojawiła się po egzotycznej wycieczce, dolegliwości żołądkowo-jelitowe są nasilone lub towarzyszą im niepokojące nas objawy – należy się skontaktować z lekarzem.
