Zespół dźwigaczy odbytu
Zespół dźwigaczy odbytu to zaburzenie w obrębie dolnego odcinka przewodu pokarmowego, manifestujące się poprzez silną bolesność tej partii ciała, w szczególności w czasie spoczynku. Występuje stosunkowo rzadko i przede wszystkim u kobiet w młodym i średnim wieku. W specjalistycznej nomenklaturze problem ten zalicza się do grupy tzw. samoistnych zespołów bólowych odbytnicy.
Dolegliwość związana jest z nadmierną kurczliwością musculus levator ani - parzystej struktury mięśniowej, wchodzącej w skład przepony miednicy, unoszącej odbyt, ściskającej ściany odbytnicy oraz uczestniczącej w procesie wypróżniania.
Zespół dźwigaczy odbytu opisywany jest w literaturze naukowej od połowy XIX wieku. Dobrze znany jest bezpośredni patomechanizm tego zaburzenia, do dziś jednak medycyna nie dostarczyła jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o jego etiologię, czyli przyczyny.
Reklama
Objawy zespołu dźwigaczy odbytu
Podstawowym objawem schorzenia jest ból mięśni odbytu. Dyskomfort odczuwany jest w okolicach samego anusa, ale też w rejonie krzyża i kości guzicznej, a nawet pośladków i ud. Bolesność ma charakter przewlekły, a przez pacjentów zazwyczaj odbierana jest subiektywnie jako silna, tępa, uporczywa. Towarzyszy jej uczucie wewnętrznego rozpierania.
Dolegliwości nasilają się w pozycji siedzącej. Typowe dla tego zaburzenia są też silne zaparcia lub czynnościowe nietrzymanie stolca, co wprost związane jest z nieprawidłową pracą mięśni.
Uwaga: objawy zespołu dźwigaczy odbytu należy różnicować z symptomami innych chorób manifestujących się bólem w obrębie miednicy, takimi jak:
- kokcygodynia – inny z samoistnych zespołów bólowych, objawiający się w okolicach kości ogonowej,
- napadowy ból odbytu – zaburzenie należące do tej samej kategorii, krótkotrwałe, nawracające w formie mniej lub bardziej regularnych epizodów,
- nowotwory w obrębie układu pokarmowego, moczowego i rozrodczego, a także kręgosłupa,
- zapalenie gruczołu krokowego,
- zapalenie macicy,
- wypadanie odbytu i odbytnicy,
- ropień odbytu
- nieswoiste zapalenie jelit – grupa schorzeń układu pokarmowego, w tym między innymi:
- choroba Leśniowskiego Crohna,
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
Reklama
Jak powstaje zespół dźwigacza odbytu?
Zespół dźwigacza odbytu pozostaje przypadłością o niewyjaśnionych przyczynach.
Do domniemanych czynników etiologicznych zaliczają się między innymi:
- długotrwała ekspozycja na stres,
- siedzący tryb życia, brak aktywności fizycznej,
- częsta, wielogodzinna jazda samochodem,
- przebyte urazy oraz zabiegi operacyjne w obrębie miednicy mniejszej,
- przebyte porody naturalne.
Większość wymienionych problemów ma charakter mechaniczny, jedynie pierwszy z nich zalicza się do sfery psychogennej. Stres prawdopodobnie nie jest czynnikiem sprawczym sensu stricto, u wielu osób stymuluje jednak i potęguje nasilenie objawów bólowych.
Reklama
Leczenie zespołu dźwigaczy odbytu
Zaburzenie samo w sobie nie jest groźne na życia. Związane z nim uciążliwości są jednak dojmujące i w sposób wydatny obniżają komfort życia. To drugi z powodów (oprócz konieczności wykonania diagnostyki pod kątem innych, poważniejszych schorzeń), dla których z tego typu dolegliwościami należy udać się do lekarza.
Leczenie zespołu dźwigaczy odbytu nie jest proste, a osiągane efekty nie zawsze są satysfakcjonujące. Wyróżnić można kilka podstawowych ścieżek postępowania, alternatywnych lub komplementarnych wobec siebie.
Są to:
- profilaktyka, polegająca na unikaniu pozycji siedzącej i prowadzeniu aktywnego trybu życia,
- stosowanie środków łagodzących objawy bólowe (np. niesteroidowych leków przeciwzapalnych), ze świadomością, że ich działanie jest czysto doraźne, zaś nadużywanie przez dłuższy czas może doprowadzić do wielu problemów zdrowotnych, z krwawieniem z układu pokarmowego na czele,
- ćwiczenia mięśni ulokowanych w obrębie miednicy,
- stymulacja elektrogalwaniczna, czyli masaż mięśni z użyciem prądu o wysokim napięciu.
Niektóre źródła wspominają także o stosowaniu tzw. toksyny botulinowej, będącej silną trucizną zdolną porazić nadpobudliwe mięśnie, wielu jednak lekarzy nie uznaje jej za skuteczną i bezpieczną w leczeniu tego akurat schorzenia.
Reklama
Ćwiczenia na zespół dźwigaczy odbytu
Ćwiczenia na zespół dźwigaczy odbytu są bardzo subtelne i trudne do wykonywania ze względu na problem większości pacjentów z identyfikacją tych struktur we własnym ciele, a także ich głębokie położenie i niewielką możliwość bezpośredniej stymulacji. Najczęściej mówi się w tym kontekście o gimnastyce szerszego układu, jakim jest cały kompleks mięśni dna miednicy.
Ćwiczenia polegają między innymi na powstrzymywaniu gazów jelitowych czy wstrzymywaniu strumienia moczu, przy jednoczesnym bezruchu większych układów anatomicznych, takich jak mięśnie nóg, brzucha czy pośladków. W czasie treningu mięśnie naprzemiennie napina się i luzuje, w cyklach trwających od 1 do kilku sekund.
Ćwiczenia wykonuje się kilka razy dziennie, w pozycji siedzącej, ale też leżącej czy stojącej. Są na tyle nieabsorbujące i niezauważalne dla zewnętrznego obserwatora, że można je uskuteczniać w czasie jazdy samochodem, wykonywania domowych obowiązków, a nawet w pracy za biurkiem.
Czytaj też:
