Znieczulenie: ogólne, miejscowe - w kardiologii

Każde znieczulenie w kardiochirurgii poprzedzone jest długim okresem przygotowań. W trakcie znieczulenia pacjent jest często operowany w krążeniu pozaustrojowym, kiedy to funkcje serca i płuc przejmuje pompa, która tłoczy i natlenia krew pacjenta. Operowanie zatrzymanego serca jest nieporównywalnie łatwiejsze niż działanie na sercu, które bije.

Pomostowanie naczyń wieńcowych (bajpasy) oraz operacje wad zastawkowych serca są najczęściej wykonywanymi zabiegami w klinikach kardiochirurgicznych. Obecnie zabiegi kardiochirurgiczne w chorobie wieńcowej i wadach zastawkowych serca są standardem postępowania i przynoszą pacjentom ogromną poprawę zauważalną niemal natychmiast po operacji. Jednocześnie w wyniku ogromnego postępu, jaki dokonał się w chirurgii serca, można operować chorych ze znacznymi obciążeniami.

Zabieg operacyjny a powodzenie terapii

Należy jednak pamiętać, że zabieg operacyjny jest tylko jednym z elementów całego procesu leczenia. Powodzenie terapii zależy nie tylko od sprawnie przeprowadzonej operacji, ale również od:

• przygotowania chorego do zabiegu,
• całego skomplikowanego procesu prowadzenia pooperacyjnego, gdy chory jest narażony na liczne powikłania,
• lekarza anestezjologa.

Reklama

Psychiczne przygotowanie pacjenta do zabiegu kardiochirurgicznego

Zabieg kardiochirurgiczny jest wielkim wydarzeniem w życiu pacjenta. Pokłada on wielkie nadzieje w operacji, widząc w niej jedyny ratunek dla siebie, z drugiej jednak strony, boi się zabiegu, co jest rzeczą zrozumiałą. Obciążenie psychiczne jest więc olbrzymie i może doprowadzić do sytuacji stresowej i w konsekwencji do pogorszenia stanu klinicznego. Niezwykle istotną sprawą jest zatem odpowiednie przygotowanie psychiczne chorego do operacji, przedstawienie mu jego sytuacji i konieczności wykonania zabiegu. Podczas rozmowy z chorym chirurg i anestezjolog przedstawiają wskazania do zabiegu, ryzyko z nim związane oraz spodziewane korzyści, jakie chory osiągnie po zabiegu. Istotne jest podkreślenie, że pacjent będzie poddany dobrej sedacji i nie będzie odczuwał bólu.

Reklama

Znieczulenie w kardiochirurgii - przygotowanie pacjenta

Każde znieczulenie w kardiochirurgii poprzedzone jest długim okresem przygotowań.

Przed wprowadzeniem znieczulenia zostaje pacjentowi założone:

• wkłucie tętnicze,
• wkłucie centralne,
• wkłucia dożylne obwodowe,
• cewnik Foleya do pęcherza moczowego.

Standardowo pacjent zostanie podłączony do różnych urządzeń, które będą monitorowały jego stan oraz czynność życiowo ważnych narządów w trakcie zabiegu.

W trakcie znieczulenia pacjent jest często operowany w krążeniu pozaustrojowym, kiedy to funkcje serca i płuc przejmuje pompa, która tłoczy i natlenia krew pacjenta. Operowanie zatrzymanego serca jest nieporównywalnie łatwiejsze niż działanie na sercu, które bije. Okres pooperacyjny w kardiochirurgii jest przedłużony do kilku godzin po zabiegu operacyjnym. W czasie tego okresu pacjent przebywa w sali intensywnego nadzoru. Odwiedziny takiego pacjenta są niemożliwe.

Reklama

Wykonanie zabiegu kardiochirurgicznego a choroby towarzyszące

W wywiadzie lekarz anestezjolog szczególnie zwraca uwagę na wcześniej przebyte operacje, szczególnie w obrębie klatki piersiowej, gdyż mogą one komplikować techniczne wykonanie zabiegu.

Ważne jest czy pacjent:

• przewlekle choruje na miażdżycę, 
• miewał epizody utraty przytomności, udaru mózgu i zawału serca.

Objawowa lub udokumentowana miażdżyca tętnic szyjnych może wymagać endarterektomii – czyli zabiegu usuwającego złogi miażdżycowe z wnętrza tętnic. Niezwykle istotna jest skłonność do krwawień wymagająca leczenia przedoperacyjnego.

Niewydolność nerek może wskazywać na potrzebę śródoperacyjnych metod ochrony nerek. Choroby płuc wymagają profilaktyki antybiotykowej lub specjalistycznego leczenia. Istotnym obiektem zainteresowania lekarzy jest obecność tzw. ognisk zakażenia. Są to miejsca objęte przewlekłym procesem zapalnym mogące stanowić źródło infekcji bakteryjnej podczas zabiegu. Lekarza interesuje zwłaszcza stan uzębienia, zmiany ropne na skórze, cechy infekcji układu oddechowego i moczowego. Wszelkie ogniska czynnej infekcji, szczególnie układu oddechowego, czasowo dyskwalifikują pacjenta z operacji. Dzień przed operacją choremu z reguły zaleca się kąpiel całego ciała z użyciem mydła antyseptycznego.

Reklama

Wykonanie zabiegu kardiochirurgicznego a przyjmowane leki

Chorzy kwalifikowani do zabiegów kardiochirurgicznych z reguły przyjmują wiele leków.

Wytyczne dotyczące przyjmowania leków są następujące:

• Leki nasercowe takie jak azotany, beta blokery lub antagoniści wapnia chory może przyjmować do czasu zabiegu.
• Leki nadciśnieniowe takie jak inhibitory konwertazy angiotensyny oraz preparaty naparstnicy należy odstawić co najmniej na dobę przed zabiegiem. Zmniejsza to ryzyko spadku ciśnienia i zaburzeń rytmu w okresie okołooperacyjnym.
• Leki przeciwcukrzycowe, zarówno doustne jak i insuliny, chory przyjmuje do wieczora dnia poprzedzającego zabieg. W dniu operacji rano chory pozostaje na czczo i nie przyjmuje leków przeciwcukrzycowych.
• Leki przeciwkrzepliwe z grupy antagonistów witaminy K (acenokumarol, warfaryna) odstawia się na 7-10 dni przed zabiegiem. W przypadku konieczności leczenia przeciwkrzepliwego stosuje się heparynę drobnocząsteczkową, którą odstawia się 12 godzin przed operacją.
• Leki przeciwpłytkowe, często stosowane w chorobie wieńcowej, zwiększają ryzyko krwawień. W przypadku kwasu acetylosalicylowego okres odstawienia przed zabiegiem musi wynosić minimum 7 dni. Jednak działanie tych leków jest niezwykle ważne w zapobieganiu zawałowi serca czy zamykaniu się stentów w naczyniach wieńcowych. Z tego powodu niektórzy lekarze postulują, aby leki te przyjmować aż do samej operacji. Postępowanie takie może wiązać się ze zwiększonym krwawieniem pooperacyjnym.
• U pacjentów z napadowym migotaniem przedsionków w wywiadzie, niewskazane jest odstawienie leków z grupy b-adrenolityków, a nawet podaje się te leki bezpośrednio przed operacją. Istotnie zmniejszają one ryzyko zaburzeń rytmu, a w szczególności migotania przedsionków w okresie pooperacyjnym. Inne leki przeciwarytmiczne również podaje się do rozpoczęcia operacji, jedynie dizopiramid wykazuje szczególnie silne działanie depresyjne na serce i często odstawia się go wcześniej.

Reklama

Badania przed zabiegiem kardiochirurgicznym - cewnikowanie serca

Najważniejszym badaniem poprzedzającym zabieg w operacjach kardiochirurgicznych jest badanie serca. Powinno ono określić zasadnicze cechy anatomiczne i fizjologiczne serca i układu krążenia.

Wykonuje się następujące badania:

Cewnikowanie serca

Badanie to polega na przezskórnym nakłuciu żyły lub tętnicy i wprowadzeniu cewnika, który następnie jest przesuwany w świetle naczynia do jam serca i dużych naczyń. Cewnikowanie serca umożliwia w sposób inwazyjny, bezpośredni pomiar ciśnienia panującego w jamach serca i wychodzących z serca dużych naczyniach, pozwala też na określenie stopnia wysycenia krwi tlenem. Badanie to jeszcze do niedawna było bardzo cenną metodą diagnostyczną w rozpoznawaniu wad serca, a obecnie jest coraz częściej zastępowane przez nieinwazyjne badanie echokardiograficzne.

Cewnikowanie jest wykonywane w pracowni hemodynamicznej. Pacjent układa się na specjalnym stole, w pozycji na wznak. Miejsce nakłucia naczynia jest najpierw dezynfekowane, a następnie znieczulane miejscowo najczęściej za pomocą lignokainy. Najczęściej do cewnikowania serca nakłuwa się naczynia udowe, rzadziej korzysta się z dojścia przez kończynę górną (np. w dole łokciowym). W przypadku cewnikowania lewego przedsionka lub lewej komory nakłuwa się naczynia tętnicze, natomiast do cewnikowania prawej części serca naczynia żylne. Do naczynia wprowadza się specjalną koszulkę żylną lub tętniczą (jest to specjalny rodzaj wenflonu z zastawką), umożliwiającą szybką wymianę cewników, którymi wykonuje się badanie.

Cewniki przesuwane są przez naczynie do jam serca i wychodzących z nich dużych naczyń, w których mierzy się ciśnienie i określa wysycenie krwi tlenem. Ruchy cewnika lekarz obserwuje na ekranie monitora, gdyż okresowo na chorego pada wiązka promieni rentgenowskich. Jeśli pacjent ma wskazania do koronarografii bądź wentrykulografii pod koniec badania podaje się mu środek kontrastowy do jam serca. Pacjent najczęściej podaje wtedy nagłe uderzenie ciepła do głowy, rozchodzące się następnie po całym ciele. Po badaniu usuwana jest koszulka naczyniowa i zakładany jest na miejsce wkłucia opatrunek uciskowy, który powinien pozostać przez kilka do kilkunastu godzin.

Powikłania po cewnikowaniu serca - najczęściej spotykanym powikłaniem jest krwiak w miejscu wprowadzenia cewnika do naczynia. Możliwe jest wystąpienie odczynu alergicznego na środek cieniujący pod postacią wysypki, nudności i wymiotów, bólu głowy, dreszczy i spadku ciśnienia. Wszystkie te objawy są najczęściej przemijające i szybko ustępują po podaniu leków. Badanie nie może być wykonywane u kobiet w ciąży. W nikłym odsetku przypadków możliwy jest zgon ze względu na wstrząs alergiczny bądź uszkodzenie naczynia.

Reklama

Badania przed zabiegiem kardiochirurgicznym - koronarografia

Koronarografia to niezbędne badanie do zaplanowania operacji wieńcowej. Jest to badanie obrazowe uwidoczniające przepływ w tętnicach zaopatrujących serce w krew (czyli tętnicach wieńcowych). Za jej pomocą wykrywa się lokalizację i rozległość zwężeń w naczyniach, przepływy oboczne i dominujące naczynie, które zaopatruje serce w krew. Zwężenie ponad 70% średnicy naczynia uważa się za znaczne.

Badania przed zabiegiem kardiochirurgicznym - wentrykulografia

Wentrykulografia – badanie to obrazowo pokazuje komory serca. Wykazuje zaburzenia ruchomości, falę zwrotną przez zastawki, czy inne przecieki krwi. Zaburzenia czynności oceniane są na podstawie nieprawidłowych ciśnień napełniania oraz tzw. frakcji wyrzutowej (jest to ilość krwi „wyrzucanej” z komory do krwioobiegu).

Badania przed zabiegiem kardiochirurgicznym - echokardiografia

Echokardiografia – badanie serca z wykorzystaniem głowicy USG. Lekarz przykłada głowice w okolice serca pacjenta, a na ekranie monitora uzyskuje się obraz powstający w wyniku odbicia od badanych struktur wewnątrz ciała fali ultradźwiękowej wysyłanej z głowicy aparatu. Jest badaniem nieinwazyjnym i bezpiecznym umożliwiającym ocenę całkowitej funkcji komór, zaburzeń zastawek, wad wewnątrzsercowych, zakrzepów, rozwarstwienia aorty lub nawet tamponady serca. Zaburzenia ruchomości określonych regionów mięśnia sercowego mogą świadczyć o przebytym zawale serca.

Badania przed zabiegiem kardiochirurgicznym - obrazowanie izotopowe

Obrazowanie izotopowe – nie jest bezwzględnie wymagane ze względu na koszt. Może wykazać obszary i zasięg zagrożenia niedokrwieniem mięśnia sercowego. Istota badania izotopowego polega na podaniu do krwiobiegu poprzez żyłę obwodową izotopu promieniotwórczego. Za pomocą tzw. gammakamery rejestruje się przepływ znacznika przez serce i naczynia.

Pozwala to na nieinwazyjną ocenę kurczliwości obu komór i ukrwienia płuc oraz ocenę wielkości przecieku w wadach serca. Jest ono również wykorzystywane do oceny ukrwienia mięśnia sercowego poprzez analizę gromadzenia się znacznika w mięśniu w spoczynku i po wysiłku. Podawana dawka izotopu nie jest szkodliwa dla pacjenta, ale jest teratogenna. Dlatego też osoby, u których wykonano badanie nie powinny kontaktować się w ciągu kolejnych dwóch dni z kobietami ciężarnymi.

Pozostałe badania przed zabiegiem kardiochirurgicznym

Inne badania wykonywane przed zabiegiem:

• badania laboratoryjne – wykonuje się rutynowo morfologię krwi, układ krzepnięcia, liczbę płytek, stężenie elektrolitów, mocznika, kreatyniny, glukozy oraz ASPAT i ALAT,
• badanie ogólne moczu,
• RTG klatki piersiowej – jest badaniem służącym wykluczeniu zmian zapalnych w płucach oraz oceny zmian zastoinowych; ocena sylwetki serca może mieć również znaczenie porównawcze w analizie zdjęć po zabiegu,
• badania dopplerowskie tętnic szyjnych – w celu wykazania ewentualnych zmian miażdżycowych,
• EKG – w tym badaniu lekarz szczególną uwagę zwraca na zaburzenia rytmu.

Znieczulenie w kardiochirurgii - etapy

Wprowadzenie i indukcja znieczulenia w operacji kardiochirurgicznej składają się z kilku etapów:

Premedykacja - jest wymagana niemal u wszystkich pacjentów kardiochirurgicznych. Ma ona zapewnić doskonałą amnezję i analgezję do zakładania cewników i innych aparatów leczniczo diagnostycznych. Najczęściej anestezjolodzy stosują benzodiazepiny (lorazepam), opioidy (morfina) oraz skopolaminę.

Preoksygenacja - w przeszłości wszystkim chorym kardiochirurgicznym podawano tlen w celu preoksygenacji. Obecnie podaję się go jedynie pacjentom z ciężką dysfunkcją lewej komory, wadą zastawkową i niewydolnością płuc.

Znieczulenie w kardiochirurgii - czynności wykonywane przed

Po przewiezieniu pacjenta na salę operacyjną lekarz anestezjolog sprawdza szczegółowo czynność ważnych narządów oraz upewnia się czy saturacja krwi jest prawidłowa. W razie potrzeby stosuje dodatkową premedykację.

Przed pełnym znieczuleniem lekarz wykonuje następujące czynności:

1. Zakłada dostęp do żyły obwodowej - zwykle wystarcza jedna duża kaniula, jedynie w przypadku spodziewanego dużego krwawienia założenie drugiego wenflonu może ułatwić przetaczanie produktów krwiopochodnych.
2. Wykonuje kaniulację tętnicy – zwykle lekarz preparuje tętnicę promieniową ze względu na małą średnicę i łatwy dostęp. Wykonuję się to w celu precyzyjnego pomiaru ciśnienia tętniczego, podaży leków oraz do pobierania próbek do badania gazometrycznego. W przypadku bajpasów, jeżeli to tętnica promieniowa będzie wykorzystana do pomostu, lekarz preparuje tętnicę po drugiej stronie. Przy kłopotach lub przeciwwskazaniach alternatywą jest kaniulacja tętnicy udowej.
3. Zakłada dostęp do żyły centralnej – zwykle jest to żyła szyjna wewnętrzna. Cewnik w żyle umożliwia szybkie przetaczanie płynów oraz pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego (parametr ukazujący bardzo precyzyjnie wypełnienie łożyska naczyniowego).
4. Zakłada elektrody do pomiaru EKG – ciągłe monitorowanie na ekranie monitora umożliwia szybkie rozpoznanie niedokrwienia czy zaburzeń rytmu serca. Wskazane może być monitorowanie określonych zagrożonych regionów mięśnia sercowego.
5. Zakłada czujniki temperatury – pomiar polega na monitorowaniu temperatury głębokiej mierzonej w jamie nosowo-gardłowej, temperatury krwi mierzonej przez cewnik w tętnicy płucnej oraz temperatury powierzchniowej mierzonej w odbytnicy.
6. Zakłada sondę do żołądka oraz cewnik do pęcherza moczowego.
7. Zapewnia dostęp do defibrylatora i zewnętrznego stymulatora serca oraz przygotowuje najważniejsze leki: heparynę, protaminę, chlorek wapnia, lidokainę, dobutaminę, nitroglicerynę.

Znieczulenie w kardiochirurgii - indukcja

Jest jednym z najbardziej krytycznych momentów w postępowaniu anestezjologicznym w przypadku pacjenta kardiochirurgicznego. Podczas podaży leków na sali musi znajdować się aparat do krążenia pozaustrojowego na wypadek nagłych zaburzeń krążenia. Wybór leków i ich sekwencja zależy od specyfiki choroby serca, współistniejących chorób oraz wieku pacjenta. Stopniowe wprowadzanie z częstą oceną parametrów życiowych minimalizuje ryzyko powikłań.

Leki stosowane do indukcji i podtrzymania znieczulenia to najczęściej:

• opioidy (sufentanyl),
• leki sedatywne,
• anestetyczne takie jak tiopental, propofol, etomidat oraz podtlenek azotu.

Zwykle wybiera się leki zwiotczające minimalnie wpływające na układ krążenia – np. wekuronium czy pankuronium.

Po indukcji znieczulenia, gdy pacjent jest zaintubowany, a lekarz anestezjolog kontroluje stan pacjenta, chirurdzy wykonują otwarcie klatki piersiowej. W przypadku operacji z wykorzystaniem krążenia pozaustrojowego chirurdzy przecinają odpowiednie miejsca w sercu i podłączają do nich obwody urządzenia. Z krążenia płucnego aparat pobiera krew siłą ciężkości lub pompą i wprowadza do oksygenatora (utleniacza). Tam krew jest zaopatrywana w tlen i po usunięciu pęcherzyków gazu pompowana jest do aorty pod ciśnieniem wystarczającym do perfuzji całego ciała. Podczas przechodzenia przez oksygenator z krwi usuwany jest dwutlenek węgla i dodatkowo może być ona oziębiana lub ogrzewana przez precyzyjne wymienniki ciepła. W ten sposób można kontrolować temperaturę pacjenta. W wyniku działania urządzenia krew omija serce, które można zatrzymać i opróżnić. Daje to niebywały komfort operatorom i ułatwia operację.

Zabieg kardiochirurgiczny - czas perfuzji

Czas perfuzji przez krążenie pozaustrojowe jest ograniczony przede wszystkim przez zmiany krwi powodowane przez oksygenator i pompy. Krwinki czerwone rozpadają się uwalniając hemoglobinę, która może uszkadzać nerki. Do krążenia mogą dostać się pęcherzyki powietrza co grozi zatorami i uszkodzeniem mózgi lub oczu. Czasami problem stanowi krwawienie, gdyż do krwi podaje się heparynę (lek przeciwkrzepliwy) aby przeciwdziałać skrzepom, które mogą trafić do krążenia.

Zabieg kardiochirurgiczny - ochrona serca

Ochronę mięśnia sercowego podczas operacji osiąga się głównie za pomocą kardioplegi. Jest to czasowe zatrzymanie akcji serca za pomocą środków farmakologicznych, prądu elektrycznego albo hipotermii (obniżenie temperatury ciała). Najczęściej w tym celu podawany jest zimny płyn zawierający potas, który pozwala zatrzymać serce w rozkurczu, chroniąc jednocześnie mięsień sercowy przed niedotlenieniem. Stosuje się także często hipotermię (obniżenie temperatury) całego ciała (20-34°C) - zmniejsza ona zużycie tlenu i metabolizm organizmu, a przez to przepływ krwi może być mniejszy i operacja może potrwać dłużej.

Zabieg kardiochirurgiczny - czynności wykonywanie w trakcie

W trakcie trwania zabiegu lekarze kilkakrotnie pobierają krew w celu szybkiego wykonania niezbędnych badań i tym samym mają ciągłą informację o stanie pacjenta. W czasie pracy krążenia pozaustrojowego anestezjolog wspólnie z perfuzjonistami kontrolują:

• wypełnienie łożyska naczyniowego,
• czynność nerek,
• podstawowe parametry życiowe.

W razie konieczności podają niezbędne leki oraz przetaczają potrzebne płyny lub preparaty krwiopochodne.

Zabieg kardiochirurgiczny - wyłączenie krążenia pozaustrojowego

Wyłączenie krążenia pozaustrojowego wymaga ponownego przejęcia czynności krążeniowo-płucnych przez pacjenta. Przygotowując się do tej zmiany anestezjolog musi krytycznie ocenić:

• stan metaboliczny,
• znieczulenie,
• stan krążeniowo-oddechowy.

Przygotowanie rozpoczyna się od ogrzewania chorego. Temperatura głęboka powinna sięgnąć 37°C, a powierzchowna 33-35°C.

Przed odłączeniem urządzenia mierzy się:

• gazometrię,
• stężenie potasu, wapnia, glukozy,
• hematokryt,
• heparynizację.

Jeżeli wszystkie parametry są właściwe można odłączyć urządzenie.

Podczas przejmowania pracy przez własne serce pacjenta, zwraca się szczególną uwagę na możliwość powstania zatorów powietrznych - powietrze które znajdowało się w operowanym sercu może przemieścić się wraz z prądem krwi i zatykać np. naczynia mózgowe.

Następnie lekarze oceniają:

• kurczliwość serca,
• rytm jego pracy,
• przepływ w tętnicach wieńcowych,
• rzut serca,
• wytwarzane ciśnienie,
• pracę poszczególnych komór.

W tym okresie lekarze muszą być szczególnie czujni aby nie doprowadzić do groźnych powikłań.

W okresie po odłączeniu krążenia pozaustrojowego najważniejsza jest stabilność hemodynamiczna. Zasadnicze znaczenie ma właściwe nawodnienie, ciśnienie tętnicze, odpowiedni rytm i częstotliwość rytmu serca. Gdy ustabilizuje się już krążenie, anestezjolog podaje protaminę, która przeciwdziała antykrzepliwemu działaniu wcześniej podawanej heparyny. Ważnym aspektem jest także funkcja płuc. Może dojść do skurczu oskrzeli, nadciśnienia płucnego lub innych powikłań.

Istotnie jest wczesne wykrycie i leczenie tych zaburzeń przed zszyciem mostka. Zaszycie mostka może wyzwolić dekompensację krążeniową, może dojść do tamponady serca wywołanej uciskiem na serce i naczynia. Aby temu zapobiec lekarz zakłada dreny w klatce piersiowej i podłącza je do ssania. Po wykonaniu wszystkich tych czynności i ustabilizowaniu chorego, transportuję się go na oddział intensywnej opieki medycznej. Na tymże oddziale podłącza się pacjenta do respiratora, co rozpoczyna mechaniczną wentylację.

Chory podłączany jest do urządzeń monitorujących oraz wykonywane jest zdjęcie RTG w celu poszukiwania ewentualnych nieprawidłowości. Przed opuszczeniem oddziału anestezjolog sprawdza EKG chorego, gazometrię, RTG oraz badania i przekazuje wszelkie uwagi i zalecenia zespołowi oddziału.

Zabieg kardiochirurgiczny - postępowanie pooperacyjne

Postępowanie pooperacyjne ma duży wpływ na stan zdrowia i samopoczucie chorego. Rozpoczyna się je od ogrzewania ciała chorego. Potem wraz z wybudzaniem pacjenta ze znieczulenia lekarze usuwają rurkę intubacyjną i dreny.

Pacjenci w chwili przybycia na oddział intensywnej opieki medycznej są znacząco wyziębieni, więc pierwszym zabiegiem po przybyciu jest rozgrzanie pacjenta. Może temu towarzyszyć rozszerzenie naczyń, co jest wynikiem zapotrzebowania na leki naczynioskurczowe i płyny. Wskazane jest utrzymanie odpowiedniej sedacji, co może zapobiec wczesnemu budzeniu się i dreszczom.

Sztuczne oddychanie jest odstawiane wraz z wybudzaniem się pacjenta ze znieczulenia. Zazwyczaj usunięcie rurki intubacyjnej (ekstubację) wykonuje się do 15 godzin po operacji. Następnie przeprowadza się usunięcie drenów z klatki piersiowej i stopniowe wycofywanie z leków, które wspomagały serce i krążenie pacjenta.

Zabieg kardiochirurgiczny - powikłania operacji

Operacja kardiochirurgiczna jest rozległym zbiegiem niosącym ze sobą ryzyko wielu powikłań.

Ryzyko to wzrasta u osób:

• w podeszłym wieku,
• w ciężkim stanie,
• z chorobami współistniejącymi takimi, jak: cukrzyca, nadciśnienie czy niewydolność nerek.

U niektórych ludzi może dojść do zawału serca, ciężkich zaburzeń rytmu z migotaniem włącznie, opornej na leczenie hipotonii, tamponady serca, udaru mózgu lub zgonu w trakcie zabiegu lub krótko po nim. W czasie rehabilitacji mogą pojawić się kolejne powikłania: krwawienie z bajpasów, zakażenie rany operacyjnej i wnętrza klatki piersiowej, zapalenie płuc, niewydolność nerek czy zatorowość płucna.