Co to jest żółtaczka mechaniczna?
Żółtaczka mechaniczna (pozawątrobowa) jest stanem chorobowym, którego bezpośrednią przyczynę stanowi zastój żółci, spowodowany upośledzeniem czynności przewodów łączących wątrobę z dwunastnicą (tzw. dróg żółciowych).
Do głównych objawów żółtaczki mechanicznej należą:
- zażółcenie skóry, błon śluzowych jamy ustnej oraz gałek ocznych,
- wyraźnie ciemniejszy kolor moczu,
- jaśniejsza barwa kału,
- świąd skóry.
Symptomy te są efektem działania bilirubiny – barwnika żółciowego, który w większych ilościach przedostaje się do krwi, a następnie odkłada w tkankach całego ciała. Tego typu objawów nie należy lekceważyć.
Mechaniczna żółtaczka nie występuje bowiem jako samodzielna jednostka chorobowa, lecz zespół objawów w przebiegu rozmaitych schorzeń, w tym potencjalnie śmiertelnych nowotworów.
Reklama
Przyczyny żółtaczki mechanicznej
Przyczyny żółtaczki mechanicznej są zróżnicowane. Szacuje się, że w około 30 procentach przypadków jej występowanie związane jest z rozwojem chorób nowotworowych (dane: M. Kamiński, Wpływ stężenia bilirubiny na stężenie markerów nowotworowych…).
Wymienić w tym kontekście można takie schorzenia, jak:
- rak trzustki, najczęściej w zaawansowanym stadium o bardzo złych rokowaniach,
- rak brodawki Vatera, czyli niewielkiej bańki ulokowanej w dwunastnicy, w której schodzą się drogi żółciowe z wątroby oraz przewody trzustkowe,
- rak dwunastnicy, czyli początkowego odcinka jelita cienkiego,
- rak wątroby,
- rak żołądka.
Schorzenia te spowodowane są czynnikami genetycznymi, ale często też mają związek ze złymi nawykami żywieniowymi, paleniem papierosów, czy brakiem aktywności fizycznej.
Obserwując którykolwiek z wymienionych wyżej objawów należy bezzwłocznie poddać się badaniu markerów nowotworowych, aczkolwiek pamiętać należy, że w około 70 procentach przypadków mechaniczna żółtaczka spowodowana jest czynnikami o innym charakterze.
Do pozostałych potencjalnych powodów należą między innymi:
- kamica żółciowa, czyli zaleganie tzw. kamieni w drogach żółciowych (typowym jej objawem jest bardzo silna bolesność o charakterze kolki, występująca z prawej strony brzucha tuż pod żebrami). statystycznie jest to najczęstsza przyczyna żółtaczki pozawątrobowej;
- stosunkowo niegroźna infekcja wirusowa lub bakteryjna lub stan zapalny ;
Reklama
Śmierć z powodu żółtaczki mechanicznej
Czy możliwa jest śmierć z powodu żółtaczki mechanicznej? Sama w sobie nie jest przypadłością o tak doniosłych skutkach, wyjątkowo niebezpieczne jednak są nowotwory, którym może towarzyszyć.
Najgorsze są rokowania przy żółtaczce mechanicznej związanej z rakiem trzustki. Choroba ta rozwija się bardzo szybko i cechuje ogromną śmiertelnością. W Polsce 1 rok od diagnozy przeżywa zaledwie 23 procent pacjentów, a 5 lat – tylko 8 procent.
Rak brodawki Vatera jest schorzeniem zdecydowanie rzadszym, stanowiącym zaledwie 0,2 proc. nowotworów układu pokarmowego. Typowe dla jego przebiegu są przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych, a także niemożność całkowitego i trwałego wyleczenia. Większość pacjentów z tym rozpoznaniem także przedwcześnie umiera.
Źle wyglądają rokowania również w przypadku innych nowotworów, którym towarzyszy żółtaczka mechaniczna. Przyczyną jest ich dużą złośliwość, a także późne zazwyczaj rozpoznanie (jak np. w przypadku raka wątroby, długo rozwijającego się bezobjawowo).
Reklama
Czas leczenia żółtaczki mechanicznej
Czas leczenia żółtaczki mechanicznej uzależniony jest od etiopatogenezy schorzenia. W przypadku niegroźnej infekcji wirusowej lub bakteryjnej zazwyczaj jest to zaledwie kilka dni. W innych sytuacjach postępowanie jest znacznie dłuższe i bardziej skomplikowane, a jego podstawą jest terapia chorób podstawowych, często wymagająca interwencji chirurgicznej.
Leczenie żółtaczki mechanicznej związanej z kamicą żółciową najczęściej polega na wykonaniu tzw. endoskopowej cholangiopankreatografii wstecznej. Pod tą skomplikowaną nazwą kryje się zabieg diagnostyczno-terapeutyczny, polegający na wprowadzeniu endoskopu do dwunastnicy i – w razie konieczności – nacięciu brodawki Vatera.
Pozwala to na swobodny odpływ zalegającej żółci. W przypadku natomiast nowotworów, mimo bardzo złych rokowań, walkę o życie pacjenta prowadzi się z wykorzystaniem wszystkich możliwych i potencjalnie skutecznych metod onkologicznych, z chirurgiczną resekcją guzów i ich przerzutów na czele, a także chemioterapią i radioterapią.
Reklama
Czy żółtaczka mechaniczna jest zaraźliwa?
Czy można zachorować na skutek kontaktów seksualnych z osobą cierpiącą na to schorzenie lub poprzez kontakt z jej krwią? Czy można się zarazić w czasie zabiegu operacyjnego lub podczas wizyty u stomatologa?
Odpowiedź brzmi jednoznacznie: nie. W odróżnieniu od klasycznych odmian żółtaczki, wywoływanych wirusami zapalenia wątroby (WZW) typu A, B lub C, mechaniczna jest chorobą od zupełnie innej patogenezie. Jej przyczyny, jak sama nazwa wskazuje, są czysto mechaniczne.
Nie istnieje zatem możliwość zakażenia, tak jak nie można się zarazić rakiem trzustki, czy kamicą żółciową.
.png)
