Co oznacza brak apetytu?
Apetyt to chęć zjedzenia określonego pokarmu. Brak apetytu to jedna z form zaburzenia łaknienia, która polega na niechęci do jedzenia. Znacznie utrudnia przyjmowanie pełnowartościowych posiłków.
Wiele czynników środowiska zewnętrznego wpływa na brak łaknienia. Do takich należy na przykład wysoka temperatura czy nadmierny wysiłek fizyczny. Niechęć do jedzenia często powoduje duży spadek wagi na skutek braku łaknienia.
Utrata apetytu może być sygnałem o wielu dolegliwościach, zarówno psychicznych, jak i organicznych. Jakie objawy towarzyszą utracie łaknienia? Oto przykłady:
- nudności,
- uczucie pełności w żołądku,
- uczucie wzdęcia nawet po małym posiłku,
- dezorientacja,
- problemy z koncentracją,
- niekontrolowana utrata wagi,
- zmęczenie,
- zaparcia,
- bezsenność,
- zmiany w nastrojach (z depresją włącznie).
W zaawansowanym procesie zaburzeń łaknienia chorobliwy brak apetytu może dodatkowo wywoływać gorączkę, biegunkę, wymioty i dokuczliwe bóle brzucha.
Analiza wszystkich symptomów pozwala na odnalezienie przyczyny utraty apetytu i zidentyfikowanie charakteru zaburzeń. Taki stan może być niebezpieczny dla zdrowia organizmu.
Reklama
Przyczyny braku apetytu
Brak apetytu może mieć bardzo różne podłoże. Zdrowa i zbilansowana dieta pozwala każdemu organizmowi prawidłowo funkcjonować dzięki dostarczaniu potrzebnych składników odżywczych. Brak łaknienia zaburza ten proces.
Do najczęstszych przyczyn braku apetytu zaliczane są:
- stres, który działa destrukcyjnie na cały organizm. Sytuacje stresowe wywołują uczucie ściskania w żołądku, osłabiają pracę jelit i powodują zmniejszenie uczucia głodu. Brak apetytu i stres mogą być sygnałem o postępującej depresji,
- choroby przewodu pokarmowego, takie jak nieżyt żołądka, zapalenie jelit, wątroby, trzustki czy dróg żółciowych. Częstą przyczyną braku łaknienie są wrzody żołądka, którym towarzyszy dokuczliwy ból brzucha. Chory unika jedzenia, aby oszczędzić sobie tej nieprzyjemnej dolegliwości,
- alergie pokarmowe, takie jak uczulenie na uczulenie na białko mleka, orzechy, jajka, ryby czy owoce morza,
- pasożyty, a konkretnie zakażenie pasożytami chorobotwórczymi. Do takich należą owsiki, tasiemiec lub glista ludzka. Pacjenci odczuwają dodatkowo silne bólebrzucha, biegunki i wzdęcia,
- choroby układu oddechowego, a przede wszystkim infekcje dróg oddechowych o podłożu bakteryjnym lub wirusowym,
- błędy żywieniowe, takie jak nadmiernie urozmaicone posiłki lub pośpiech, Te przyczyny braku łaknienia częściej dotykają dzieci,
- zespół złego wchłaniania, który skutkuje nieprawidłowym trawieniem lub przyswajaniem tylko określonych produktów,
- hiperkalcemia, czyli zwiększone stężenie wapnia we krwi (może powstawać min. na skutek chorób przytarczyc, nowotworów, nadmiernej suplementacji witaminy D i wapnia)
- niedokrwistość, wynikająca z niedoboru żelaza,
- choroby ośrodkowego układu nerwowego, którym towarzyszy wzmożone ciśnienie śródczaszkowe,
- choroby nowotworowe,
- zaburzenia odczuwania smaku i zapachu,
- nadużywanie nikotyny i alkoholu.
Okresowy brak apetytu po szczepieniu to także częsta przyczyna utraty łaknienia. Organizm mobilizuje się do wytwarzania przeciwciał i naturalna reakcja jest niechęć do jedzenia. W tych przypadkach apetyt wraca po 2-3 dniach.
Reklama
Brak apetytu w czasie ciąży
Okres ciąży kojarzy się większości z czasem wzmożonego apetytu. Nie zawsze jednak ciężarna kobieta ma ochotę na jedzenie. Brak apetytu na początku ciąży to naturalny i zdrowy objaw.
Przyszła mama odczuwa mdłości i zawroty głowy w początkowej fazie ciąży, a nudności pojawiają się nie tylko rano, a także popołudniu i wieczorem. Organizm kobiet w ciąży doświadcza wielu zmian hormonalnych, a wysoki poziom hormonu hCG powoduje mniejszy apetyt.
Problemy z utratą łaknienia i wymiotami są najbardziej nasilone w 1 trymestrze. W tym czasie wzmacnia się dodatkowo odczuwanie smaków i zapachów, które może wywoływać niechęć do jedzenia.
Nadmierne wyczulenie na zapachy może doprowadzić nawet do jadłowstrętu. W 2 trymestrze zmniejszony apetyt może być spowodowany rosnącym brzuchem i uczuciem większej sytości po zjedzeniu posiłku.
Brak apetytu w ciąży w 3 trymestrze to częste zjawisko. Dziecko jest już na tyle duże i rozwinięte, że uciska na wiele narządów mamy, w tym także na żołądek. Pojawia się odczucie, iż nie można już więcej zjeść. Wiele kobiet w tym czasie cierpi na zgagę, która także jest przyczyną braku apetytu w ciąży. Lekarze zalecają przyszłym mamom zjadanie w częstszych odstępach małych porcji posiłków.
Przed rozwiązaniem niektóre kobiety odczuwają wilczy apetyt, a inne brak apetytu przed porodem. To skutek oczyszczania się organizmu, w tym także jelit. Wiele kobiet dodatkowo odczuwa stres przedporodowy, który odbiera im chęć do jedzenia.
Reklama
Brak apetytu u dorosłych
Brak apetytu u dorosłego może mieć podłoże chorobowe. Wiele osób cierpi na choroby przewlekłe, a te sprzyjają utracie łaknienia. Należą do nich choroby nerek, wątroby, astma, choroby tarczycy, schorzenia endokrynologiczne i serca. Brak łaknienie często towarzyszy chorobom nowotworowym.
Kolejnymi przyczynami braku apetytu u dorosłych są:
- stany emocjonalne. Stres związany z pracą, problemy finansowe czy nadmierne napięcie odbierają apetyt i zaburzają równowagę emocjonalną,
- palenie papierosów,
- nadużywanie alkoholu,
- problemy hormonalne,
- sitofobia, czyli strach przed dolegliwościami bólowymi po zjedzeniu posiłku,
- przyjmowanie określonych leków,
- niedobory witamin.
Jak radzić sobie z brakiem łaknienia? Warto przez pewien czas stosować dietę łatwostrawną, korzystać z ruchu na świeżym powietrzu, uspokajać nerwy i przygotowywać różnorodne posiłki.
Reklama
Brak apetytu u seniora
Brak apetytu u osób starszych może mieć dodatkowo inne podłoże niż u osób dorosłych w młodszym wieku czy u dzieci. Specjaliści podkreślają, iż większość problemów z jedzeniem wynika również z fizjologii starzenia.
Przyczynami braku apetytu u seniora są:
- niewłaściwa higiena jedzenia, która polega na odmawianiu przyjmowania posiłków lub braku systematyczności co do ich godzin,
- spożywanie zbyt dużej ilości słodyczy,
- ciężkostrawna dieta, która wywołuje złe samopoczucie i odmowę jedzenia,
- zbyt obfite posiłki przed snem
- niedobór w organizmie substancji odpowiadających za łaknienie (np. cynku),
- przyjmowanie leków, które wywołują efekt uboczny w postaci braku apetytu,
- zaburzenia smaku i zapachu, które nasilają się z wiekiem,
- problemy z gryzieniem z uwagi na braki w uzębieniu,
- problemy z połykaniem.
Brak apetytu u starszej osoby można zwiększyć domowymi sposobami, ale wymaga to pomocy opiekuna takiej osoby i dużej dawki cierpliwości.
Skutecznymi metodami są:
- urozmaicanie codziennych posiłków,
- przygotowywanie potraw w postaci płynnej, jeśli senior ma problemy z gryzieniem,
- przyjmowanie do 5 niewielkich posiłków,
- regularne odstępy między posiłkami,
- spożywanie posiłków w spokojnej atmosferze,
- ograniczanie posiłków nazbyt ciepłych,
- stosowanie przypraw, ziół i naparów, które wzmacniają łaknienie,
- suplementacja środkami, które wspomagają apetyt (np. cynk)
W przypadku zastosowania ziół oraz suplementów, które mają pobudzić apetyt należy zawsze w pierwszej kolejności skonsultować takie działanie z lekarzem prowadzącym, aby uniknąć interakcji z lekami przyjmowanymi przez seniora.
Reklama
Jak pobudzić apetyt?
Organizm bardzo często daje sygnał w postaci braku apetytu, że dzieje się coś niepokojącego. Poznanie przyczyny pozwala ją wyeliminować i przywrócić stopniowo apetyt. Przykładem jest stres – jeśli mija, znika także utrata łaknienia.
Co jeść na brak apetytu? Warto spożywać dużo zielonych warzyw, takich jak szparagi, ogórki, fasola czy sałata, które przyspieszają trawienie i pobudzają apetyt. Takie działanie mają także soki owocowe, niskotłuszczowe jogurty czy jasne pieczywo.
Istnieje również wiele domowych sposobów na brak apetytu, niezależnie od wieku:
- duże znaczenie ma codzienna aktywność fizyczna, oczywiście dostosowana do wieku i możliwości. Spacer na świeżym powietrzu, ćwiczenia czy basen pozwolą organizmowi zregenerować się i poczuć apetyt,
- zioła na brak apetytu, na przykład mięta, pokrzywa, kminek, kurkuma czy gorczyca, wpływają pozytywnie na układ pokarmowy i pobudzają chęć do jedzenia,
- przygotowywanie urozmaiconych posiłków, które dobrze smakują i dobrze wyglądają,
- regularne spożywanie posiłków w mniejszych porcjach,
- uzupełnianie witamin jeśli zostały stwierdzone niedobory,
- jeśli nie ma przeciwwskazań można suplementować cynk.
Co na brak apetytu u dziecka? Wobec braku innych niepokojących objawów należy przyjąć zasadę, iż dziecko zjada tyle ile może, a rodzic decyduje co maluch może zjeść. W czasie posiłków warto zachować spokój i przyjazną atmosferę, bez karania za brak apetytu. Warto przygotowywać posiłki urozmaicone i ciekawie wyglądające, aby zachęcać dziecko do ich spróbowania.
Co na brak apetytu u dorosłego? Oprócz wszystkich wymienionych wyżej domowych sposobów osoby dorosłe, które samodzielnie przygotowują posiłki powinny wyjątkowo dbać o urozmaicanie potraw. Warto szukać nowych smaków i inspiracji, korzystać z blogów czy programów kulinarnych.
Reklama
Tabletki na brak apetytu
Zadaniem leków na brak apetytu jest pobudzenie łaknienia. Jeśli problem jest przejściowy i nie towarzyszą mu nieprzyjemne dolegliwości (wymioty, biegunka, nudności czy gorączka) można zastosować tabletki na brak apetytu bez recepty, dostępne w większości aptek, które w przeważnie są suplementami diety.
Warto skonsultować przyjmowanie danego preparatu z farmaceutą i poprosić o poradę. Środki te różnią się składem, formułą i ceną. Występują nie tylko w formie tabletek na brak apetytu, a także syropów na apetyt, preparatów do rozpuszczania (tabletki musujące, proszek w saszetkach).
Zawierają głównie wyciągi ziołowe, które wspomagają procesy trawienne i pobudzają wydzielanie soków żołądkowych, hymekromon, czyli pochodną kumaryny lub chrom, który wpływa na utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi.
Przyjmowanie lekarstw na brak apetytu należy konsultować z lekarzem, który może zalecić specjalistyczne środki, dostępne tylko na receptę. Często zawierają cyproheptadynę, która powoduje znaczny przyrost masy ciała. Tego typu leki muszą być przyjmowane pod ścisłą kontrolą lekarza, aby nie zaszkodzić i zapobiegać pojawianiu się skutków ubocznych.
