Reklama
Czym jest brodawka łojotokowa?
Brodawka łojotokowa, czyli rogowacenie łojotokowe, seborrheic keratosis (ICD10-L82, ICD11-2F21.0) jest niezłośliwą zmianą nowotworową, pojawiającą się w wieku średnim i starszym (stąd jedna z nazw - brodawka łojotokowa starcza), z podobną częstotliwością u kobiet i mężczyzn.
Brodawki łojotokowe nie są groźne dla zdrowia. Nie występują przy nich niepokojące objawy, np. krwawienie, sączenie, gwałtowny rozrost. Są całkowicie niebolesne. Niemniej, mogą stwarzać dyskomfort przy zbyt ciasnym ubraniu, jeżeli ulegają stałemu drażnieniu. Zwłaszcza większa zmiana może zostać naderwana.
Reklama
Jak wygląda brodawka łojotokowa?
Wygląd brodawki łojotokowej jest dość charakterystyczny. Kiedy się pojawia, ma powierzchnię płaską i wygląda jak „przyklejona” na skórze. Jest jasna, niemal niedająca się zauważyć bez dotknięcia. Na tym etapie daje się łatwo zdrapać, po czym znów powoli narasta. W miarę wzrostu powierzchnia brodawki łojotokowej staje się coraz bardziej wypukła, chropowata i przybiera grudkowatą formę. Pomiędzy grudkami znajdują się niewielkie szczeliny, w których gromadzi się sebum i zrogowaciały naskórek. Kolor brodawki łojotokowej jest przeważnie żółtawy, jasnobeżowy do brązowawego, a wielkość zwykle kilka milimetrów, choć może ona osiągnąć nawet kilka centymetrów średnicy. Niekiedy zmiana ma łuskowatą strukturę, co może sugerować początki łuszczycy, jednak nią nie jest.
Reklama
Gdzie występują brodawki łojotokowe?
Brodawki łojotokowe mogą pojawić się w różnych miejscach na skórze. Najczęściej obserwuje się ich występowanie na tułowiu (na piersiach i plecach), skórze rąk i nóg, na twarzy, szyi, ale również na owłosionej skórze głowy, na powiece oraz w okolicy narządów płciowych (np. na wardze sromowej).
Brodawki łojotokowe nie zawsze występują pojedynczo. Zdarza się, że pojawiają się grupami.
Reklama
Przyczyny powstawania brodawek łojotokowych
Przyczyny pojawiania się brodawek łojotokowych nie są znane. Pewne jest natomiast, że nie należy do nich wirus brodawczaka ludzkiego HPV, przyczyniający się do powstawania nowotworów złośliwych. Rogowacenie łojotokowe może występować rodzinnie. Istnieje związek pomiędzy opalaniem się a pojawieniem się brodawek łojotokowych; zaobserwowano, że na wystąpienie zmian bardziej narażone są części ciała, które wystawiane są na działanie promieni słonecznych. Co ważne, brodawki łojotokowe nie są wywoływane przez wirus, dlatego nie są niebezpieczne dla otoczenia - nie można się nimi zarazić.
Czynnikami, mogącymi sprzyjać powstawaniu brodawek łojotokowych, są ponadto:
- złuszczanie się skóry - nadmierne nagromadzenie się jej martwych komórek sprzyja zatykaniu porów (ujść gruczołów łojowych),
- nadmierne wytwarzanie łoju (tłusta skóra), mogące spowodować zatkanie porów i doprowadzić do powstania zmian na skórze,
- zmiany hormonalne związane z wiekiem - zarówno w okresie pokwitania, jak i menopauzy (andropauzy) występują zmiany hormonalne, mogące wpływać na pojawienie się brodawek łojotokowych. Najbardziej sprzyja temu wiek dojrzały i podeszły, kiedy skóra traci elastyczność na skutek utraty kolagenu. W wieku podeszłym może wystąpić nawet wysyp brodawek łojotokowych. Ponadto aktywność gruczołów łojowych wzrasta u kobiet w ciąży.
Brodawka łojotokowa u dzieci występuje bardzo rzadko. Jeżeli rodzice stwierdzą u dziecka zmianę, powinni udać się do lekarza, który obejrzy ją przez dermatoskop, a w razie wątpliwości skieruje pacjenta do chirurga. Ten usunie zmianę, po czym zostanie ona zbadana histopatologicznie.
Reklama
Objawy i powikłania brodawki łojotokowej. Czy może odpaść?
Brodawka łojotokowa początkowo bywa mylona ze zmianami złośliwymi, zwłaszcza z czerniakiem. Istnieją jednak zasadnicze różnice. Podczas gdy rogowacenie łojotokowe jest zmianą wypukłą, wystającą ponad powierzchnię skóry, ma raczej regularny, okrągły kształt i sprawia wrażenie „doklejonej”, czerniak jest raczej płaski, o nieregularnych kształtach. Brodawka łojotokowa łuszczy się, poza tym nie powoduje żadnych dolegliwości - nie swędzi i nie boli. Jest w zasadzie mankamentem tylko estetycznym, niemniej nie powinno się jej rozdrapywać, bowiem podrażniona może zacząć krwawić, co z kolei może skutkować infekcją.
Jeżeli brodawka łojotokowa odpadła, na pewno nie stało się to samoistnie. Może jedynie zostać usunięta chirurgicznie, ewentualnie odpaść w wyniku krioterapii lub laseroterapii. W każdym wątpliwym przypadku należy udać się do lekarza, który za pomocą dermatoskopu dokona rozpoznania.
Reklama
Jak usunąć brodawkę łojotokową?
Usunięcie brodawki łojotokowej jest jedynym skutecznym i szybkim sposobem na pozbycie się tej zmiany skórnej, która jest trwała i samoistnie nigdy nie ustępuje. Współczesna medycyna oferuje kilka metod usuwania brodawek łojotokowych:
- krioterapia - zmiana jest wymrażana przy zastosowaniu podtlenku azotu lub ciekłego azotu. W rezultacie obumiera i odpada. Istnieje niewielkie ryzyko pozostania blizny. Całkowite gojenie trwa do dwóch tygodni. Odznacza się wysoką skutecznością. Zabieg nie wymaga znieczulenia;
- laserowe usuwanie brodawek łojotokowych - na zmianę działa się laserem ablacyjnym CO2, powodującym obumarcie zmiany, która odpada w czasie do trzech tygodni. Ryzyko pozostania blizny jest bardzo niewielkie, a skuteczność bardzo wysoka. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym;
- chirurgiczne usunięcie brodawki łojotokowej - to zabieg wykonywany z użyciem łyżeczki dermatologicznej. Jego skuteczność jest najwyższa, zmiana nie odrasta. Ryzyko pozostania blizny jest średnie, a czas gojenia do czterech tygodni, w zależności od wielkości brodawki. Do zabiegu niezbędne jest znieczulenie miejscowe;
- elektrokoagulacja - polega na działaniu prądem elektrycznym o noskom napięciu i wysokiej częstotliwości na brodawkę. W trakcie zabiegu wytwarzana jest wysoka temperatura, następuje termoliza - trwałe zamknięcie naczyń krwionośnych, które pozbawia zmianę dopływu krwi, powodując jej obumarcie. Zabieg jest skuteczny, wykonuje się go w znieczuleniu miejscowym, a całkowite gojenie trwa do czterech tygodni.
Leki na brodawkę łojotokową
Brodawki łojotokowe można także leczyć farmakologicznie. Leczenie takie jest jednak długotrwałe i wymaga od pacjenta samodyscypliny w regularnym stosowaniu zaleconych przez lekarza preparatów. Polega ono na aplikowaniu bezpośrednio na brodawkę łojotokową maści, żelu lub płynu, zawierającego kwas salicylowy w odpowiednim, wysokim stężeniu. Można ponadto stosować preparaty zawierające witaminę A, która wspomaga złuszczanie zmiany, działając podobnie jak kosmetyki przeciwko starzeniu się skóry. Preparat z witaminą A nakłada się kilka razy dziennie.
Kuracja kwasem salicylowym trwa kilkanaście tygodni.
Jak usunąć brodawkę łojotokową domowym sposobem?
Istnieją również domowe sposoby leczenia brodawki łojotokowej. Stosuje się znany w medycynie ludowej czosnek, olejek z drzewa herbacianego, zawierający garbniki, a także ocet jabłkowy. Zwłaszcza ten ostatni stosowany jest jako dość skuteczny środek niefarmakologiczny. Oczywiście, podobnie jak w przypadku leczenia farmakologicznego, niezbędna jest systematyczność i dyscyplina pacjenta. Należy codziennie przykładać na brodawkę łojotokową wacik nasączony octem jabłkowym na czas około 20 minut. Zmiana obumiera w ciągu kilku miesięcy.
