Reklama
Na czym polega dieta płynna?
Dieta płynna jak każda strategia żywieniowa ma za zadanie dostarczyć odpowiedniej ilości energii, składników odżywczych, witamin, składników mineralnych oraz płynów organizmowi pacjenta.
Gdy osoba chora nie ma możliwości przyjmowania posiłków w postaci stałej stosuje się modele żywieniowe o zmienionej konsystencji. Należy do nich dieta płynna wzmocniona oraz dieta półpłynna/papkowata.
W obu przypadkach mamy do czynienia z żywieniem lekkostrawnym i nisko lub bezresztkowym. Oznacza to, że menu zawiera niewielką ilość błonnika pokarmowego oraz eliminuje pokarmy ciężkostrawne, długozalegające w żołądku, smażone, wzdymające i pikantne.
Cechą charakterystyczną diety płynnej zwanej też potocznie pitną jest jej konsystencja. Pokarmy w jej menu po ugotowaniu są przecierane lub miksowane.
Posiłki przygotowuje się wyłącznie z produktów świeżych. Pieczywo namacza się i miksuje. Kasze podaje się pod postacią kleików. Sery twarogowe homogenizowane miksuje się z mlekiem lub śmietanką. Jaja podajemy ugotowane także zmiksowane z tymi samymi dodatkami. Żółtko jaja można dodać do zupy lub kleiku. Warzywa i owoce podajemy w postaci soków i przecierów. Mięso i ziemniaki miksuje się w zupie.
Potrawy w diecie płynnej można wzbogacać preparatami przemysłowymi lub mlekiem w proszku. Ważne jest odpowiednie zaplanowanie wartości energetycznej diety i jej objętości.
Objętość jednego posiłku nie powinna przekraczać 330 ml, a jego temperatura powinna wynosić 37 stopni Celsjusza. Jeśli ten model żywienia musi być stosowany długoterminowo zaleca się bazowanie na preparatach przemysłowych, czyli żywności specjalnego przeznaczenia medycznego.
Reklama
Kiedy stosować płynną dietę?
Płynna dieta ma zazwyczaj zastosowanie w ściśle określonych, ale niezwykle różnorodnych przypadkach. Wdraża się ją w niektórych schorzeniach jamy ustnej i urazach twarzoczaszki, stanach po oparzeniu przełyku i żołądka, nowotworach przełyku i wpustu żołądka.
Podawana jest też chorym nieprzytomnym. Niekiedy okresowo stosowanie diety płynnej po operacji pozwala odciążać przewód pokarmowy i dostarczać łatwostrawnej energii i składników odżywczych. Dieta płynna może także stanowić sposób na prawidłowe przygotowanie się do zabiegu diagnostycznego.
Jak długo należy ją stosować? To jest zależne od przyczyny jej wdrożenia. Jeśli jest tylko możliwość by pacjent spożywał pokarmy stałe zaleca się ich wprowadzenie. Warto jednak zaznaczyć, że w przypadku osób bez klinicznych wskazań do jej stosowania dieta płynna odchudzająca nie jest zalecana.
Zmieniona konsystencja posiłków zazwyczaj sprawia, że te są nieco mniej syte, co utrudnia kontrolę apetytu. Nawet w przypadku, gdy podnosi się sytość posiłków płynnych za pomocą dodatku pokarmów będących źródłem białka np. jogurtu wysokoproteinowego czy tłuszczu np. masła orzechowego.
W redukcji masy ciała nie ma ona, więc długoterminowo większego zastosowania.
Dieta płynna przed kolonoskopia i rektoskopią
Kolonoskopia i rektoskopia to badania diagnostyczne, które umożliwiają wykrycie zmian chorobowych występujących w jelicie. To, co ma ogromny wpływ na prawidłowy przebieg badania oraz jego wartość diagnostyczną to odpowiednie przygotowanie pacjenta polegające na zastosowaniu właściwego modelu żywienia oraz użycie preparatów pozwalających oczyścić wspomniany odcinek przewodu pokarmowego.
Zmiany w menu należy wprowadzić już na tydzień przed planowanym badaniem. W pierwszej kolejności stosuje się dietę lekkostrawną. Oznacza to konieczność eliminacji: alkoholu, pokarmów smażonych, ciężkostrawnych i długozalegających w żołądku.
Na 3-4 doby przez kolonoskopią należy zrezygnować z produktów bogato błonnikowych i zawierających pestki. Końcowym etapem przygotowań jest wdrożenie na dobę przez badaniem diety płynnej. Ułatwia ona odpowiednie przygotowanie jelita.
Wiele osób zastanawia się, co jeść przed kolonoskopią. Dopuszcza się spożywanie płynów w postaci soków owocowych, wody mineralnej, wody z miodem, herbaty i kawy bez mleka, czystych zup i rosołu (bez dodatków!).
Dieta płynna po zabiegu stomatologicznym
Zabiegi stomatologiczne czy chirurgiczne w obrębie jamy ustnej i twarzoczaszki mogą wymagać zastosowania odpowiedniej diety pozabiegowej. Często wymuszają konieczność wdrożenia diety płynnej i opartej na produktach miękkich. Poza zmianą konsystencji wiąże się ona z eliminacją pokarmów kwaśnych, pikantnych, o wysokiej temperaturze.
Czas stosowania takiego modelu odżywiania może być różny. W zależność od rodzaju zabiegu może wynosić od kilku dni do nawet kilkunastu tygodni. Im dłuższy przewidywany czas jego prowadzenia tym większą uwagę należy zwrócić na odpowiednią wartość odżywczą pokarmów oraz stopień ich urozmaicenia.
Istnieje, bowiem duże ryzyko rozwoju niedoborów pokarmowych przy nieprawidłowo prowadzonym jadłospisie. Dieta płynna po zabiegu stomatologicznym przepisy powinna opierać na produktach świeżych i dobrej jakości.
Wymaga miksowania oraz przecierania pokarmów. Należy w niej także zwracać uwagę na odpowiednią temperaturę posiłków, aby nazbyt gorący pokarm nie drażnił termicznie jamy ustnej.
Dieta płynna po operacji jelita
Także operacje w obrębie jamy brzusznej szczególnie te dotyczące jelit mogą być wskazaniem do zastosowania okresowo diety płynnej. Czas jej trwania zależny jest od stanu zdrowia, choroby podstawowej, przebiegu samego zabiegu i innych czynników.
Dieta płynna po operacji jelita zalecona przez lekarza i dietetyka ma za zadanie odciążyć przewód pokarmowy, a równocześnie dostarczyć organizmowi wszystkich niezbędnych składników i energii w okresie rekonwalescencji.
Dieta płynna przed operacją bariatryczną
Operacje bariatryczne stanowią jedną z metod terapii choroby otyłościowej. Przygotowanie do nich jest procesem długotrwałym i obejmuje zarówno odpowiednie badania diagnostyczne jak i konsultacje psychologiczne i dietetyczne.
W niektórych ośrodkach zajmujących się chirurgią bariatryczną zaleca się na krótki okres przed samym zabiegiem wdrożenie diety płynnej niskoenergetycznej. Zazwyczaj trwa ona około tygodnia. Jej zadaniem jest przygotowanie przewodu pokarmowego do planowanego zabiegu a także obniżenie masy ciała i zmniejszenie samej wątroby.
Dieta płynna przed operacją bariatryczną dostarcza od 800 do 1200 kcal dziennie w postaci zup, zup krem, koktajli, soków, smoothies.
Warto zauważyć, że nie w każdym przypadku istnieje konieczność jej stosowania. Dlatego o jej wdrożenie należy spytać lekarzy przygotowujących pacjenta do zabiegu.
Co można jeść na diecie płynnej?
Na pytanie, co jeść na diecie płynnej można odpowiedzieć, że wszystkie te pokarmy, które podajemy w jadłospisie łatwostrawnym po zmiksowaniu lub/i przetarciu.
Menu można, więc budować na bazie:
- Kasz w postaci kleików
- Mleka, serów białych homogenizowanych
- Gotowanych jaj
- Chudych mięs i ryb
- Biszkoptów, sucharów, pszennych bułek
- Chudych wędlin
- Masła i słodkiej śmietanki
- Awokado, olejów roślinnych, oliwy z oliwek
- Ziemniaków i innych gotowanych warzyw oraz owoców
- Soków owocowych i warzywno-owocowych, musów, cukrów, miodów, płynnych kisieli
- Łagodnych przypraw takich jak: sok z cytryny, koperek, wanilia, zielona pietruszka, cynamon i sól
Do podstawowych technik obróbki stosowanych na diecie płynnej należy gotowanie w wodzie lub na parze, pieczenie w folii, a następnie miksowanie lub przecieranie.
Do produktów, których nie zaleca się w tym modelu żywienia należą:
- pieczywo świeże, żytnie, razowe,
- grube kasze,
- brązowy ryż,
- pełnoziarnisty makaron,
- kwaśne mleko,
- sery żółte,
- sery topione, typu feta,
- surowe jaja,
- tłuste mięsa i wędliny,
- kwaśna śmietana,
- słonina,
- smalec,
- warzywa kapustne, cebulowe,
- papryka,
- ogórki,
- warzywa podawane na surowo,
- strączki,
- owoce suszone i podawana na surowo,
- orzechy,
- chałwa,
- czekolada,
- kakao,
- alkohol.
Źródło: Opracowanie własne
Reklama
Jadłospis na diecie płynnej lub półpłynnej
W zależności od sytuacji klinicznej pacjenta dieta płynna może mieć zróżnicowany jadłospis. Zawsze jednak bazuje na produktach łatwostrawnych podanych w postaci potraw o zmienionej konsystencji.
Przykładem jadłospisu na diecie płynnej np. po zabiegu stomatologicznym jest:
- Śniadanie: Koktajl z awokado i bananem na mleku krowim
- II śniadanie Sok jabłkowo-marchwiowy z odrobiną oliwy z oliwek
- Obiad: Zupa krem z dyni na wywarze z indyka z dodatkiem oliwy- dokładnie zmiksowana
- Podwieczorek: Płynny kisiel
- Kolacja: Jajko na miękko, pieczywo pszenne namoczone w wodzie, oliwa, burak gotowany puree - całość można zmiksować z dodatkiem wody
Reklama
Przepisy diety płynnej
Przepisy w zmiksowanym jedzeniu dla chorego opierają się na produktach, które powinny być źródłem wszystkim składników pokarmowych, witamin i składników mineralnych.
Należy zwrócić uwagę na gęstość odżywczą posiłków oraz ich objętość. Jeśli dieta płynna musi być stosowana długoterminowo warto oprzeć ją w całości lub w dużej części na preparatach stanowiących żywność specjalnego przeznaczenia medycznego.
Decyzję taką należy jednak zawsze ustalić ze specjalistą – dietetykiem.
Dieta płynna i jej przepisy mogą wyglądać następująco:
Koktajl z pieczonego jabłka z mlekiem i cynamonem
Składniki:
- Jabłko- 90g
- Mleko 1, 5%- 250 ml
- Miód-12g
- Cynamon- szczypta
Przygotowanie:
Jabłko dokładnie umyj i wydrąż. Piecz w temperaturze 180 stopni około 30 minut. Gdy przestygnie zmiksuj dokładnie z mlekiem, miodem i cynamonem.
Bananowo-orzechowa kasza manna na mleku z sokiem malinowym
Składniki:
- Mleko 1, 5%-250 ml
- Kasza manna-25g
- Banan dojrzały- 60g
- Masło orzechowe gładkie-10g
- Sok malinowy-15g
Przygotowanie:
Kaszę ugotuj na mleku. Banana, kaszę oraz masło zmiksuj do pożądanej konsystencji. Można dodać dodatkowo wodę. Całość polej sokiem malinowym.
Warto pamiętać, że dieta płynna ma charakter łatwo strawny, dlatego potrawy przygotowuje się technikami gotowania w wodzie, na parze, pieczenia w folii. Stopień rozdrobnienia a w zasadzie gęstości posiłków jest zależny od potrzeb pacjenta i jego możliwości oraz drogi podaży diety (doustna czy bezpośrednio do żołądka).
