Reklama
Czym jest dieta wątrobowa?
Dieta wątrobowa to inaczej dieta łatwostrawna z ograniczeniem tłuszczu. Stosuje się ją najczęściej w niektórych chorobach miąższu wątroby np. jej przewlekłym zapaleniu, marskości wątroby, ale też w przewlekłym zapaleniu trzustki czy kamicy pęcherzyka żółciowego oraz dróg żółciowych.
Jej zadaniem jest dostarczenie wszystkich niezbędnych składników pokarmowych w formie posiłków łatwostrawnych, nieobciążających dodatkowo przewodu pokarmowego. Redukcja spożycia tłuszczu wpływa na zmniejszenie produkcji żółci, co ma ograniczyć czynność wydzielniczą wątroby i trzustki.
Dieta dobra dla wątroby jest modyfikacją diety łatwostrawnej. Zmniejsza spożycie pokarmów będących źródłem tłuszczy zwierzęcych oraz dużej ilości cholesterolu. Całkowite zalecane spożycie tego składnika pokarmowego ze wszystkich źródeł wynosi między 30 a 50g na dobę. Eliminuje się w niej produkty trudno strawne, długo zalegające w żołądku, ostro przyprawione oraz wzdymające.
Ograniczeniu podlegają również produkty bogate w błonnik pokarmowy we frakcji nierozpuszczalnej. Bazuje ona na 5 mniejszych objętościowo posiłkach o umiarkowanej temperaturze (nie podaje się pokarmów bardzo gorących).
Potrawy przygotowuje się technikami gotowania w wodzie, na parze, pieczenia bez tłuszczu, duszenia bez obsmażania, grillowania.
Warzywa i owoce podaje się gotowane i rozdrobnione w formie soków i przecierów. Tłuszcze w diecie serwuje się na surowo do gotowych już potraw. Zupy można przygotowywać na wywarach jarskich i z chudych mięs. Nie można ich zabielać oraz stosować zasmażek.
Potrawy przyprawia się za pomocą przypraw łagodnych takich jak koperek, zielona pietruszka, wanilia czy cynamon.
W niektórych stanach chorobowych wdraża się dodatkowe modyfikacje diety np. w kamicy pęcherzyka żółciowego eliminuje żółtka jaj i produkty bogate w szczawiany.
W przypadku choroby stłuszczeniowej wątroby podaje się też zwiększoną w stosunku do normy fizjologicznej ilość białka.
Reklama
Co jeść na diecie wątrobowej?
Stosując dietę wątrobową wiele osób zastanawia się, co jeść. Warto wiedzieć, że jadłospis łatwostrawny z ograniczeniem tłuszczu dopuszcza spożycie:
- Pieczywa pszennego, jasnego, czerstwego, bułek, pieczywa półcukierniczego, biszkoptów na białkach, drobnych kasz, jasnych makaronów, białego ryżu
- Twarogu chudego, chudych wędlin, jaj na miękko i jajecznicy na parze (w kamicy wyłącznie z białek), dżemów, miodów
- Jarskich rosołów, zup jarzynowych, krupniku na dozwolonych kaszach
- Chudych gatunków mięs i ryb
- Młodych i soczystych warzyw poddanych gotowaniu, rozdrabnianiu i przecieraniu
- Dojrzałych i soczystych owoców także po rozdrobnieniu, gotowanych lub pieczonych bez tłuszczu
- Oliwy, masła i olejów roślinnych- dodawanych na surowo do gotowego dania
- Łagodnych przypraw takich jak koperek, zielona pietruszka, sok z cytryny, melisa, cynamon, majeranek, wanilia
- Wody niegazowanej, kawy zbożowej, słabych herbat, herbat owocowych, soków warzywnych i owocowych
- Chudego mleka oraz jego przetworów
Jakie słodycze na diecie wątrobowej są dozwolone? Można spożywać kisiele, budynie, galaretki. Unika się tłustych deserów takich jak torty, ciasta z kremem, czekolady, orzechów, kakao.
Z diety eliminuje się także: kawę naturalną, mocną herbatę, ostre przyprawy, potrawy smażone i pieczone w tłuszczu. Nie zaleca się spożywać pełnoziarnistego pieczywa, ciemnych makaronów, grubych kasz oraz brązowego ryżu. Całkowicie eliminuje się alkohol.
Ogranicza się również spożycie: tłustych mięs, wędlin, serów, zup oraz ciężkostrawnych warzyw takich jak np. strączki.
Owoce w diecie wątrobowej
Jadłospis łatwostrawny proponuje spożycie dojrzałych i soczystych owoców. Jakie więc owoce można jeść na diecie wątrobowej? Będą to owoce jagodowe i winogrona bez pestek (w postaci przecierów), cytrusowe, brzoskwinie, morele, banany oraz jabłka pieczone i gotowane.
Owoce podajemy w diecie wątrobowej gotowane, pieczone bez tłuszczu, duszone, rozdrobnione i przecierane. Nie zaleca się sięgania po gruszki czy śliwki gdyż te są ciężkostrawne. Nie spożywamy także owoców smażonych lub pieczonych z dodatkiem tłuszczu.
Warzywa w diecie wątrobowej
Produkty z tej grupy są ważnym elementem zdrowego jadłospisu. Także w menu łatwostrawnym. Zatem jakie warzywa można jeść na diecie wątrobowej? Poleca się sięgać po młode i soczyste produkty.
Do pokarmów dozwolonych zaliczamy: marchew, dynię, kabaczki, pietruszkę, patisony, seler, pomidory bez skórki.
W ograniczonych ilościach można także podawać szpinak, buraki, rabarbar ( za wyjątkiem kamicy żółciowej) czy drobno startą surówkę z marchwi i selera.
W przypadku dobrej tolerancji można także próbować serwować niewielkie ilości obranego ze skórki ogórka kiszonego. Większość warzyw podajemy pod postacią gotowaną, pieczoną bez tłuszczu lub duszoną bez smażenia.
Przeciwwskazane są natomiast: papryka, pieczarki, warzywa kapustne w tym kapusta kiszona, cebula, czosnek, por, strączki, ogórki, brukiew, rzodkiewka, rzepa, kalarepa, fasola szparagowa, groszek zielony, warzywa marynowane, z majonezem, solone.
Źródło: Opracowanie własne
Co pić na diecie wątrobowej?
Podstawowym płynem w tej strategii żywieniowej powinna być niegazowana woda mineralna.
Dozwolone są także: kawa zbożowa, słaba herbata, herbaty owocowe, ziołowe, soki warzywno-owocowe, chude mleko i fermentowane napoje mleczne.
Z diety należy bezwzględnie wykluczyć alkohol oraz kakao, kawę naturalną i mocna herbatę.
Reklama
Dieta wątrobowa - przepisy na cały tydzień
Jadłospis dla diety łatwostrawnej z ograniczeniem tłuszczu zwanej dietą wątrobowa może wyglądać następująco:
Dzień 1:
- Śniadanie: Płatki jaglane na mleku 0, 5% z dojrzałym bananem, herbata owocowa
- II śniadanie: Pieczywo pszenne, masło, pomidor bez skórki, pieczony indyk, woda
- Obiad: Zupa jarzynowa z kurczakiem i ziemniakami
- Podwieczorek: Kisiel owocowy, herbatniki
- Kolacja: Bułka kajzerka z sałatą zieloną, masło, jajko na miękko, słaba herbata
Dzień 2:
- Śniadanie: Bułka pszenna, masło, sałata, pasta z dorsza, pomidor bez skórki, kawa zbożowa
- II śniadanie: Jogurt naturalny 1, 5% tłuszczu, banan
- Obiad: Gulasz z indyka z marchewką i cukinią, kasza kus kus, woda
- Podwieczorek: Pieczone jabłko
- Kolacja: Serek wiejski, zielona pietruszka, chleb pszenny, pomidor bez skórki, herbata owocowa
Dzień 3:
- Śniadanie: jajecznica na parze, bułka kajzerka, masło, sałata, sok marchwiowy
- II śniadanie: Sernik na zimno z musem truskawkowym
- Obiad: Zupa krem z marchewki, makaron ze szpinakiem i kurczakiem, woda
- Podwieczorek: Mus bananowy z biszkoptami
- Kolacja: Bułka pszenna, masło, pomidor bez skórki, szynka z indyka, słaba herbata
Dzień 4:
- Śniadanie: Budyń z kaszy jaglanej na mleku 0, 5% z sosem borówkowym, kawa zbożowa
- II śniadanie: kajzerka z masłem, sałata zielona, ser twarogowy chudy, pomidor bez skórki, woda
- Obiad: Dorsz pieczony w ziołach, ryż biały, duszona marchewka, woda
- Podwieczorek: Dojrzała brzoskwinia
- Kolacja: Zupa krem z pietruszki z grzankami pszennymi, słaba herbata
Dzień 5:
- Śniadanie: Jajko na miękko, bułka kajzerka, masło, sałata zielona, sok z buraka
- II śniadanie: Jogurt typu skyr, banan, woda
- Obiad: Makaron z serem białym i sosem jagodowym, woda
- Podwieczorek: Mus jabłkowy, biszkopty
- Kolacja: Pieczony batat z serkiem twarogowym i zieloną pietruszką, herbata owocowa
Dzień 6:
- Śniadanie: Bułka pszenna, masło, pasta z pieczonego kurczaka, sałata zielona, sok z marchewki i jabłka
- II śniadanie: Serek homogenizowany naturalny, dojrzała brzoskwinia, woda
- Obiad: Pieczony pstrąg, ryż biały, buraki gotowane, woda
- Podwieczorek: Galaretka owocowa
- Kolacja: Sałatka z kaszy kuskus z wędliną drobiową, pomidorem bez skórki, oliwą i zieloną pietruszką, herbata owocowa
Dzień 7:
- Śniadanie: Ryż na mleku 0, 5% z gotowanym jabłkiem i cynamonem, kawa zbożowa
- II śniadanie: Pieczywo pszenne z masłem, sałatą zieloną i pastą z pieczonego kurczaka, woda
- Obiad: Jarski rosół z makaronem drobnym, Pieczona pałka z kurczaka bez skóry, ziemniaki z wody, sałata skropiona oliwą z oliwek, woda
- Podwieczorek: Kisiel owocowy, biszkopty
- Kolacja: Knedle leniwe z sosem borówkowym, herbata owocowa
Śniadanie
Oto przykład śniadania na diecie wątrobowej:
Ryż na mleku z jabłkiem i cynamonem
Składniki:
- Ryż biały -50g
- Jabłko -90g
- Mleko 0, 5%-220 ml
- Cynamon – szczypta
Przygotowanie:
Ryż zagotuj w mleku wraz z obranym i pokrojonym jabłkiem oraz cynamonem.
II śniadanie
Przykładowa sałatka na diecie wątrobowej, którą można podać na drugie śniadanie to:
Sałatka z kaszy kuskus z bananem, miodem i twarogiem
Składniki:
- Kasza kuskus- 40g
- Banan dojrzały-120g
- Miód-12g
- Twaróg chudy-50g
- Sok z cytryny-kilka kropel
- Aromat waniliowy-kropla
Przygotowanie:
Kaszę zalej wrzątkiem na 1 cm ponad jej powierzchnię i odstaw na 5 minut. Banan obierz i pokrój w kostkę. Następnie skrop sokiem z cytryny. Gotową kaszę wymieszaj z bananem, miodem, pokruszonym twarogiem i aromatem.
Obiad
Pomysł na szybki obiad na diecie wątrobowej to np.:
Gulasz z indyka z marchewką i cukinią z białym ryżem
Składniki:
- Indyk pierś-100g
- Marchew-45g
- Cukinia-100g
- Bulion warzywny-250ml
- Ryż biały-50g
- Sól, zielona pietruszka- do smaku
Przygotowanie:
Warzywa dokładnie umyj. Marchew obierz i razem z cukinią pokrój w kostkę. Mięso również pokrój na mniejsze kawałki. Mięso wraz z warzywami duś pod przykryciem zalane bulionem. Jeśli będzie taka potrzeba nieco zredukuj ilość płynu. Ryż ugotuj w wodzie. Gulasz dopraw do smaku. Podawaj go na ryżu posypany zieloną pietruszką.
Podwieczorek
Pieczone jabłko z dżemem pomarańczowym
Składniki:
- Jabłko-180g
- Dżem pomarańczowy-20g
Przygotowanie:
Jabłko umyj i wydrąż. Napełnij je dżemem i piecz w temperaturze 180 stopni około 30-40 minut.
Kolacja
Przykładem kolacji na diecie wątrobowej może być:
Jajecznica na parze, bułka kajzerka z masłem, zieloną sałatą i pomidorem bez skórki
Składniki:
- Jajo (całe lub białka) -100g
- Kajzerka-50g
- Masło-5g
- Sałata-5g
- Pomidor-90g
- Pietruszka zielona-6g
- Sól- szczypta do smaku
Przygotowanie:
Nad garnkiem z wrzącą wodą ustaw miskę, w której zetniesz jajka na jajecznicę. Zanim to zrobisz rozkłóć je i dodaj odrobinę soli. Bułkę kajzerkę posmaruj masłem i ułóż na niej sałatę oraz obranego ze skórki pomidora. Bułkę posyp posiekaną natką pietruszki.
Reklama
Dieta wątrobowa przy cukrzycy
W przypadku niektórych chorych konieczność stosowania diety łatwostrawnej z ograniczeniem tłuszczu spotyka się z potrzebą realizacji zaleceń jadłospisu cukrzycowego. Może wydawać się to trudne gdyż wiele wytycznych obu modeli wyklucza się wzajemnie.
Warto jednak pamiętać, że diecie cukrzycowo-wątrobowej należy skupić się na odpowiednim spożyciu dozwolonych warzyw oraz prawidłowej kompozycji posiłków. Aby w jadłospisie lekkostrawnym obniżać poposiłkową glikemię warto szczególnie zadbać o odpowiednią ilość pełnowartościowego białka. Jego źródłem w tym przypadku będą: jajka ma miękko, jajecznica na parze, gotowane, pieczone lub grillowane chude mięsa i ryby oraz chudy nabiał.
Nie należy także zapominać o odpowiedniej ilości warzyw i najlepiej to od nich i od produktów proteinowych rozpoczynać każdy posiłek.
