Reklama
Czym jest dieta wątrobowa?
Pod pojęciem diety wątrobowej kryją się interwencje dietetyczne, których celem jest poprawa pracy tego narządu. Plan żywieniowy dla wątroby zależy od jej wydolności, zaawansowania choroby czy towarzyszących dolegliwości.
Powinien być indywidualnie dostosowany w zależności od występujących objawów oraz samopoczucia. Należy zaznaczyć jednak, że nie ma jednej diety wątrobowej.
Ostateczne modyfikacje powinny uwzględniać zaawansowanie choroby i stan pacjenta. W łagodniejszych przypadkach, np. stłuszczenia wątroby, dieta powinna być zbliżona do zasad prawidłowego żywienia osób dorosłych, natomiast w przypadku marskości czy dodatkowych jednostek chorobowych (np. encefalopatia, cukrzyca), menu będzie zdecydowanie bardziej restrykcyjne.
Reklama
Zasady diety wątrobowej
Podstawą planu żywieniowego na diecie wątrobowej, który ma na celu wsparcie pracy wątroby jest ograniczenie tłuszczów i bazowanie na produktach łatwostrawnych. W celu odciążenia tego organu zaleca się mniejsze, ale częstsze posiłki, np. 5-6 razy dziennie co 2-3 godziny. Pierwszy z nich należy spożyć do godziny od wstania z łóżka, ostatni zaś 2-3 h przed snem.
Kwestia tolerancji poszczególnych produktów spożywczych jest bardzo indywidualna. Jeśli pacjent po zjedzeniu określonych posiłków odczuwa dolegliwości jelitowe, jak wzdęcia, biegunki, wówczas należy je wyeliminować lub ograniczyć.
Taka sytuacja może mieć miejsce, jeśli u danej osoby występuje np. zaburzone wydzielanie żółci czy stan zapalny narządu. Natomiast w innych sytuacjach, np. przy niealkoholowym stłuszczeniu wątroby wynikającym z otyłości, wykluczenie dobrze tolerowanych produktów (np. surowych warzyw i owoców) nie jest zasadne, a wręcz niekorzystne dla chorego. Zasady diety wątrobowej są więc różne, w zależności od podłoża problemu.
Dieta wątrobowa: co można jeść?
Podstawą powinno być wyeliminowanie tłustych i ciężkostrawnych potraw, a to wiąże się z usunięciem z jadłospisu:
- fast foodów,
- słodyczy,
- smażonych potraw,
- tłustego, czerwonego mięsa i produktów z niego powstałych,
- gęstych, zawiesistych sosów,
- wywarów mięsnych,
- serów,
- produktów wędzonych.
Co jeść na diecie wątrobowej? Produkty pełnoziarniste (pieczywo razowe, brązowy makaron, grube kasze, brązowy ryż), zaraz po warzywach, stanowią podstawę diety zdrowego człowieka. Błonnik pokarmowy w nich zawarty może przyczyniać się jednak do wystąpienia uciążliwych objawów, dlatego powinno się je spożywać według indywidualnych potrzeb organizmu.
W przypadku niewydolności narządu i złej tolerancji warto oprzeć dietę na oczyszczonych z błonnika produktach tj.:
- białym pieczywie pszennym,
- sucharkach,
- płatkach owsianych, pszennych oraz kukurydzianych,
- makaronach pszennych bezjajecznych,
- ryżu białym,
- drobnych kaszach np.: manna krakowska, jęczmienna perłowa czy jaglana.
W okresie przejściowym dobrym rozwiązaniem jest pieczywo typu graham.
W przypadku warzyw i owoców należy również dostosować ich ilość i rodzaj zależnie od tolerancji. By owoce były łatwiej strawne warto wybierać te bardziej dojrzałe, następnie pozbywać się z nich skórek i pestek, a najlepiej spożywać w przetartej formie. Z kolei warzywa należy gotować dłużej i pozbywać się z nich stwardniałych części.
Na diecie wątrobowej można spożywać chude mięsa (tj. drób, kurczak), ryby morskie oraz nisko-tłuszczowe produkty mleczne (do 2% tłuszczu). Warto również włączyć do menu tłuszcze roślinne m.in.: oliwę z oliwek, olej rzepakowy czy margaryny miękkie w ilości tolerowanej.
Preferowaną obróbką termiczną jest gotowanie, gotowanie na parze lub pieczenie w foli lub pergaminie, a także duszenie bez wcześniejszego obsmażania.
Źródło: Opracowanie własne
Reklama
Dieta wątrobowa – przepisy na cały dzień
Śniadanie - Kanapki z twarogiem, pomidorem i szczypiorkiem
Składniki:
- Chleb graham – 3 kromki
- Twaróg półtłusty - 120 g
- Jogurt naturalny – 2 łyżki
- Pomidor – ½ sztuki
- Sałata masłowa – 3 liście
- Szczypiorek – 3 łyżeczki
Sposób przygotowania:
- Pieczywo pokrój.
- Twaróg wymieszaj z jogurtem, a następnie wyłóż go na pieczywie.
- Na wierzchu ułóż warzywa i przypraw solą i pieprzem.
II Śniadanie – Jogurt z bananem i borówkami
Składniki:
- Banan – 1 sztuka
- Borówki – ½ szklanki
- Jogurt naturalny – 1 szklanka
Sposób przygotowania:
- Owoce obierz i pokrój.
- Dodaj jogurt i wymieszaj.
Obiad – Dorsz pieczony w ziołach z ryżem i surówką z marchewki
Dorsz pieczony w ziołach z ryżem
Składniki:
- Dorsz świeży, filet – 200 g
- Sok z cytryny – 1 łyżka
- Bazylia, tymianek, oregano, sól, pieprz
- Ryż – 60 g
Sposób przygotowania:
- Ryż gotuj w osolonej wodzie w proporcji 1:3 (3 razy więcej wody) przez około 30 minut, a następnie odcedź.
- Piekarnik nagrzej do 180 stopni.
- Rybę umyj, osusz i posyp przyprawami.
- Przełóż ją na blaszkę wyłożoną papierem do pieczenia, a następnie wstaw do piekarnika i piecz przez około 15 minut.
- Przed podaniem skrop sokiem z cytryny.
Surówka z marchewki
Składniki:
- Jogurt naturalny – 2 łyżki
- Marchew – 2 sztuki
- Sok z cytryny – 1 łyżka
- Sól, Pieprz
Sposób przygotowania:
- Marchewkę umyj, obierz i zetrzyj na tarce.
- Następnie przełóż ją do naczynia, dodaj jogurt, sok z cytryny oraz przyprawy. Całość wymieszaj.
Podwieczorek – wafle ryżowe z miodem
Składniki:
- Wafle ryżowe – 3 sztuki
- Miód pszczeli – 3 łyżki
Sposób przygotowania:
- Wafle posmaruj miodem.
Kolacja – Tortilla z jajkiem, szpinakiem, cukinią i pomidorem
Składniki:
- Jaja kurze – 1 sztuka
- Szpinak – ½ szklanki
- Pomidor – ½ sztuki
- Cukinia – ¼ sztuki
- Jogurt naturalny – 2 łyżki
- Placek tortilli pszennej – 1 sztuka
Sposób przygotowania:
- Ugotuj jajko na miękko, ostudź i pokrój w plastry.
- Warzywa umyj, pomidora pokrój w kostkę, a cukinię w plastry.
- Przełóż plastry cukinii na rozgrzaną patelnię grillową i smaż aż będą miękkie.
- Tortille podgrzej na patelni, posmaruj jogurtem, a następnie ułóż na nich jajka i warzywa.
- Zawiń dolny brzeg i zwiń wrapa w rulon. Na końcu zwiąż sznureczkiem lub zawiń folią aluminiową.
Te i wiele innych przepisów na zdrowe i smaczne dania wspierające organizm w okresie choroby i rekonwalescencji znaleźć można w aplikacji dietetycznej.
Reklama
Owoce w diecie wątrobowej
Owoce swój słodki smak zawdzięczają obecności cukrów. Wątroba bierze udział w metabolizmie węglowodanów, które w sporych ilościach znajdują się w owocach. Nadmiar tego składnika przekształcany jest w wątrobie w kwasy tłuszczowe.
Ciągłe obciążanie wątroby nadwyżką cukrów sprawia, że gromadzi ona w swoich komórkach tłuszcze, a to z kolei wpływa negatywnie na jej funkcjonowanie. Ponadto owoce w swoim składzie zawierają znaczne ilości fruktozy (cukru prostego), która dostarczana w nadmiarze przekształcana jest w trójglicerydy. Chcąc odciążyć dotknięty chorobą narząd należy limitować spożycie tej grupy produktów.
Na diecie wątrobowej można spożywać około 1 porcję owoców dziennie bez negatywnego wpływu na stan wątroby.
Najlepiej, by były to owoce surowe. W przypadku nietolerancji warto je upiec lub ugotować i przetrzeć, a tym samym pozbyć się pestek. Unikać należy owoców bardzo słodkich i ciężej strawnych np. gruszek, winogron, wiśni, czereśni oraz śliwek.
Reklama
Dieta wątrobowa przy cukrzycy
Jednym z powikłań źle kontrolowanej cukrzycy może być niealkoholowe stłuszczenie wątroby. Diabetycy powinni regularnie kontrolować stan wątroby, by nie doprowadzić do jej uszkodzenia. Zalecenia diety wątrobowej i cukrzycowej wykluczają się wzajemnie w kilku aspektach.
Głównym problemem będą tutaj produkty zbożowe, warzywa, a także orzechy i pestki. Współwystępowanie obu zaburzeń wymaga znalezienia złotego środka, według którego dostosujemy dietę do aktualnego stanu zdrowia.
Istotnym aspektem będzie sięganie po dobrze tolerowane produkty pełnoziarniste i warzywa (głównie w postaci surowej).
Pierwszym wyborem powinny być zawsze wyroby z jak najmniej oczyszczonego zboża, grube kasze, brązowy ryż i surowe warzywa. Gdy razowe pieczywo nie jest tolerowane można sięgnąć po wyroby piekarnicze na bazie mąki graham.
Niestety rozgotowywanie i rozdrabnianie produktów będzie wpływało na zwiększenie ich indeksu glikemicznego, a tego należy unikać w diecie diabetyków. Dobrym rozwiązaniem w tym przypadku jest prawidłowa kompozycja posiłków. Danie oparte na węglowodanach oczyszczonych powinno zawierać również źródło białka oraz tłuszczu, by spowolnić uwalnianie glukozy.
Owoce należy ograniczyć do jednej porcji dziennie i starać wybierać te łatwostrawne. Warto pamiętać także, że w diecie cukrzycowej owoce nie powinny być spożywane oddzielnie tylko zawsze w towarzystwie produktu zawierającego białko np. jogurtu, kefiru, maślanki, chudego twarogu.
W przypadku wszystkich diet wspierających organizm w okresie choroby i rekonwalescencji najważniejsze jest indywidualne podejście do potrzeb organizmu. Z pomocą przychodzą inteligentne rozwiązania, takie jak kompleksowa aplikacja dietetyczna.
W ramach subskrypcji dostajemy plan żywieniowy dostosowany do własnych potrzeb, pełne wsparcie dietetyka, a także tysiące kulinarnych inspiracji na zdrowe i smaczne posiłki, w tym również takie, które doskonale sprawdzą się w diecie wątrobowej.
Artykuł zawiera lokowanie produktu.
