Jak wygląda grzyb kozak i z czym można go pomylić?
Kozaki grzyby, czyli inaczej koźlarze babki to grzyby z rodziny borowikowatych. Należą do gatunków jadalnych i bardzo popularnych wśród amatorów grzybobrania. Występują pospolicie zarówno w lasach liściastych jak i mieszanych. Można je spotkać także poza nimi np. w parkach.
Grzyby jadalne kozaki można znaleźć wyłącznie pod brzozami gdyż to właśnie z tymi drzewami tworzą mikoryzę. Owocniki można zbierać w okresie od lata do jesieni.
Jak wyglądają grzyby kozaki? Posiadają kapelusz o średnicy do 20 cm o kolorze od jasno do ciemnobrązowego. Ma on kształt półkolisty do poduszkowatego u młodych okazów. U starszych grzybów jest on gładki.
Grzyby kozaki, kiedy rosną wykształcają trzon o wysokości do 17 cm. Jest on cylindryczny, smukły i zwężający się do kapelusza. Ma kolor biały i pokryty jest ciemnymi kosmkami.
Rurki, które rosną od spodniej strony kapelusza posiadają barwę od białej aż do szarobrązowej u starszych okazów. Miąższ tych grzybów jest włóknisty, początkowo jędrny a z czasem coraz bardziej wodnisty. Uszkodzony nie zmienia barwy. Ma kolor biały, biało kremowy lub biało zielonkawy.
Kozak grzyb znany jest też pod innymi nazwami takimi jak: babka, grzyb chropawy, podbrzeźniak, grzyb koźlarz, koźlarz różowiejący, kozak właściwy.
Istnieje wiele innych gatunków grzybów podobnych do opisywanego w tym artykule. Kozaki grzyby bywają mylone często z goryczakiem żółciowym. Są to grzyby niejadalne różniące się od kozaka krótszym trzonem.
Koźlarz babka bywa też mylony z koźlarzem grabowym, różnobarwnym i białawym.
Rodzaje kozaków grzybów
Koźlarze to rodzaj grzybów z rodziny borowikowatych. Obejmuje on wiele różnych gatunków. Co ważne wszystkie z nich są jadalne. Koźlarz czerwony to popularny grzyb, który od kozaka babki różni się przede wszystkim kolorem kapelusza. Ma on barwę czerwoną. Jest matowy lub aksamitny.
Jadalny jest także kozak pomarańczowy. Łatwo je rozróżnić ze względu na kolory kapeluszy. Ten gatunek ma także czarną łuskę na trzonie i rośnie pod brzozami. W lesie możemy także spotkać grzyby białawym zabarwieniu kapelusza.
Wśród różnych rodzajów koźlarzy znajdziemy min: grabowego, topolowego czy sosnowego. Nazwy tych gatunków wyraźnie sugerują, z jakimi drzewami tworzą mikoryzę a zatem gdzie warto poszukiwać je w lasach.
Najpopularniejszą odmianą jest oczywiście koźlarz babka zwany również kozakiem szarym lub brązowym. Występuję on wyłącznie pod brzozami.
Wiele osób zastanawia się czy kozak grzyb może być trujący? Warto zaznaczyć, że grupa koźlarzy obejmuje wyłącznie gatunki jadalne. Jednak, jeśli są one spożywane na surowo lub po niedostatecznej obróbce termicznej mogą one powodować objawy zatrucia pokarmowego.
W przypadku grzybów istnieje także ryzyko zatrucia metalami ciężkimi. Dlatego nie należy zbierać ich z terenów skażonych oraz uprzemysłowionych. Mimo wszystko warto podkreślić, że wśród koźlarzy nie ma grzybów trujących.
Grzyb podobny do kozaka
Grzyb podobny do kozaka to min. goryczak żółciowy. Jest to gatunek niejadalny o wyjątkowo gorzkim, nieprzyjemnym smaku. Często mylony jest też z borowikami. Co jednak ważne nie należy od do grzybów trujących.
Jednak nawet niewielki dodatek goryczaka żółciowego w potrawie istotnie obniży jej walory smakowe właśnie ze względu na jego bardzo gorzki posmak. Rośnie on w lasach iglastych i mieszanych.
Najczęściej można go spotkać pod świerkami i sosnami. Charakteryzuje się krótszym od kozaka trzonem. Koźlarz babka bywa także mylony z kozakiem białawym, różnobarwnym czy grabowym.
Jedna wszystkie wymienione gatunki należą do jadalnych. Ewentualna pomyłka nie będzie, więc stanowiła zagrożenia dla zdrowia i życia.
Reklama
Właściwości kozaka
Koźlarz właściwości swoje zawdzięcza zawartym w nim składnikom odżywczym, witaminom i składnikom mineralnym. Choć jego głównym komponentem jest woda podobnie jak inne grzyby jadalne kozak charakteryzuje się wysoką zawartością białka w suchej masie.
Proteiny tego grzyba zawierają także aminokwasy egzogenne, czyli takie, jakich nie produkuje organizm człowieka. Jest także źródłem błonnika pokarmowego ważnego dla prawidłowej pracy przewodu pokarmowego, funkcjonowania flory bakteryjnej jelit, zachowania prawidłowego poziomu cholesterolu czy procesów detoksykacji. Wśród istotnych składników tych grzybów wymienia się niacynę, czyli witaminę B3, która bierze udział w przemianach białek, tłuszczy i węglowodanów a zatem w procesach metabolicznych.
Kozak zawiera także witaminę C, prowitaminę A oraz inne witaminy z grupy B. Będzie również źródłem składników mineralnych takich jak miedź, cynk, fosfor czy żelazo.
Jak widać koźlarz babka podobnie jak inne grzyby jadalne nie jest tylko dodatkiem smakowym. Jest pokarmem bogatym w białko, witaminy, składniki mineralne i inne substancje aktywne biologicznie mogące korzystnie wpływać na zdrowie człowieka.
Oczywiście jest też jak cała grupa grzybów ciężkostrawny, dlatego należy przed konsumpcją poddać go obróbce termicznej poprzez gotowanie, smażenie czy pieczenie.
Reklama
Jak obierać grzyby kozaki?
Wiele osób zastanawia się jak oczyścić grzyby kozaki. Jest to bardzo proste. W pierwszej kolejności należy sprawdzić czy grzyby, które zebraliśmy są zdrowe. Okazy spleśniałe lub robaczywe należy wyrzucić. Następnie oczyszczamy kapelusze i trzony.
W przypadku koźlarzy należy za pomocą małego nożyka oskrobać skórkę z trzonu. Co warto jednak podkreślić niektórzy uważają, że trzon kozaka jest niejadalny, dlatego niekiedy omija się ten etap.
Pozbyć się pozostałości runa leśnego i piasku możemy używając wilgotnej ściereczki i szczoteczki. Jeśli da to niewystarczający efekt grzyby można przepłukać pod bieżąca wodą na sitku.
Jeśli mimo wszystko są one nadal zabrudzone warto zamoczyć je w wodzie z dodatkiem soli. Zaleca się by proces czyszczenia rozpocząć do 2 godzin po grzybobraniu. Pomaga to w dokładnym oczyszczeniu grzybów i unikaniu migracji robactwa z jednego grzyba na drugi.
Cały proces warto przeprowadzać używając rękawiczek, aby zapobiegać przebarwieniom dłoni. Co ważne zaleca się używania do tego rękawic gumowych a nie lateksowych.
Reklama
Przechowywanie koźlarzy, czyli mrożenie i suszenie
Z atrakcyjnego smaku i aromatu grzybów warto korzystać nie tylko w okresie letnim i jesiennym, ale i przez cały rok. Aby przedłużyć ich zdatność do spożycia warto używać różnych technik konserwacji żywności. Techniką, która wiąże się z najmniejszą stratą wartości odżywczych jest mrożenie.
Jak jednak mrozić grzyby kozaki? Należy uprzednio oczyścić je z piasku i pozostałości runa leśnego. Następnie gotować z dodatkiem soli i octu, jeśli chcemy ograniczyć ich ciemnienie przez około 15-20 minut. Tak przygotowane grzyby odsączamy, osuszamy a następnie mrozimy w przeznaczonych do tego woreczkach lub pojemnikach.
Mrożenie grzybów kozaków jest czynnością bardzo prostą i pozwalającą na przedłużenie ich trwałości do spożycia. Wiele osób zastanawia się też czy grzyby kozaki można suszyć. Odpowiedź brzmi tak.
Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"
Koźlarz babka nadaje się do suszenia. Szczególnie cenione są tutaj młode owocniki. Suszymy je w specjalnych urządzeniach do tego przeznaczonych lub też nawlekając je na nitkę i wieszając w przewiewnych, słonecznych miejscach.
Kozak grzyb suszony powinien być w całości, jeśli mówimy o kapeluszach młodych okazów lub pokrojony w mniejsze kawałki.
Reklama
Co zrobić z grzybów kozaków? Przepisy
Koźlarze to gatunki o bardzo delikatnym smaku oraz mocno grzybowym aromacie. Można spożywać je świeże ( po obróbce termicznej) lub też marynowane czy suszone. Co ważne do celów kulinarnych używa się wyłącznie ich kapeluszy.
Trzony nie nadają się do spożycia, ze względu na ich włóknistą strukturę. Jak zatem przyrządzić kozaki grzyby?
Można je dusić lub gotować w bulionie. Doskonale nadają się, jako składnik potrawek czy gulaszy.
Smacznym pomysłem na wykorzystanie tego gatunku jest sporządzenie sosu z grzybów kozaków. Wystarczy obsmażyć je z cebulą na maśle klarowanym, doprawić i zalać śmietaną.
Nadają się także, jako składnik zup grzybowych podbijając ich charakterystyczny aromat. Jak wcześniej wspomniano nie należy spożywać ich na surowo a jedynie po obróbce termicznej. Wiele osób w związku z tym zastanawia się jak długo gotować grzyby kozaki.
Zazwyczaj wystarczy gotować je około 15-20 minut. Warto również przygotować przetwory z grzybów kozaków. Szczególnie, jeśli mamy doczynienia z młodymi owocnikami. Grzyby kozaki marynowane w occie uznawane są za bardzo smaczną przekąskę.
Sos grzybowy z kozaków ze śmietaną- przepis
Składniki:
- koźlarz babka - 7 sztuk (kapelusz)
- cebula - sztuka
- liść laurowy - sztuka
- ziele angielskie - 2 sztuki
- śmietana 18% - 3 łyżki
- woda -750 ml
- masło klarowane - 50g
- sól i pieprz - po ¼ łyżeczki
Przygotowanie:
Grzyby dokładnie oczyść z piasku i pozostałości runa leśnego. Następnie kapelusze pokrój w mniejsze kawałki. Gotuj około 15-20 minut w wodze z dodatkiem liścia laurowego i ziela angielskiego.
Wodę odlej. Na patelni rozgrzej masło. Cebulę pokrojoną w kostkę zeszklij na maśle. Następnie dodaj grzyby i chwilę duś mieszając od czasu do czasu. Na końcu dodaj śmietanę, przyprawy i chwilę podgrzewaj. Sos możesz podać do mięs, makaronów, kaszy czy ryżu.
Reklama
Cena grzybów kozaków. Ile kosztują?
Cena grzybów kozaków bywa zróżnicowana. Zależy od wielu czynników a szczególnie obfitości corocznych zbiorów tego gatunku. W przypadku grzybów świeżych cena za kilogram waha się w okolicy 35-45 złotych.
Jeśli natomiast mówimy o tych suszonych to jest to około 85 złotych za 500g.
Jako, że są to grzyby często spotykane warto, więc wybrać się do lasu i samodzielnie zebrać kilka sztuk, aby móc cieszyć się grzybowym smakiem i aromatem.
