Czym jest zapalenie nerwu wzrokowego i jakie ma przyczyny?
Zapalenie nerwu wzrokowego jest neuropatią o zróżnicowanym charakterze oraz złożonym podłożu. Choroba dotyka II nerw czaszkowy, który odpowiada za przesyłanie obrazów z oka do kory mózgu. To sprawia, że wszelkie jego dysfunkcje powodują wyraźne pogorszenie widzenia, zwłaszcza w zakresie ostrości oraz postrzegania barw.
Jeśli chodzi o przyczyny zapalenia nerwu wzrokowego, są one różne dla dwóch postaci schorzenia, zapalenia wewnątrzgałkowego oraz zapalenia pozagałkowego.
Zapalenie wewnątrzgałkowe obejmuje tarczę nerwu wzrokowego znajdującą się wewnątrz oka. Najczęściej jest konsekwencją przebytej infekcji:
- wirusowej, takiej jak odra, świnka, różyczka, ospa wietrzna, mononukleoza, półpasiec;
- bakteryjnej, jak borelioza, kiła;
- pasożytniczej, np. półpasiec.
Bywa powikłaniem zapalenia zatok przynosowych oraz odczynem poszczepiennym. Choroba zdecydowanie częściej występuje u dzieci i młodzieży do 15 roku życia, niż u dorosłych.
Zapalenie pozagałkowe rozwija się poza obrębem gałki ocznej. Zazwyczaj stanowi efekt procesów demielinizacyjnych, których istotą jest rozpad tzw. osłonek mielinowych włókien nerwowych, w tym przypadku, nerwu wzrokowego. Schorzenie jest typowe dla osób dorosłych i bardzo często stanowi zapowiedź innych, jeszcze poważniejszych problemów zdrowotnych. Jakich?
Reklama
Pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego
Pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego z reguły rozwija się w przebiegu stwardnienia rozsianego (SM), czyli przewlekłej choroby układu nerwowego o charakterze zapalno-demielinizacyjnym, prowadzącej do kalectwa a następnie przedwczesnej śmierci.
Jest ono pierwszym objawem SM u przeszło 35 procent osób zapadających na tę chorobę, zaś u dalszych 40 procent rozwija się na dalszych etapach. Jednocześnie w tym samym czasie u znacznego odsetka osób stwierdza się zmiany demielinizacyjne w mózgu.
Przyczyny pozagałkowego typu schorzenia są więc zdecydowanie inne, aniżeli w przypadku wewnątrzgałkowego zapalenia nerwu wzrokowego. Różnią się w związku z tym szeroko rozumiane rokowania, gdyż SM jest chorobą śmiertelną.
Reklama
Objawy zapalenia nerwu wzrokowego
Objawy zapalenia nerwu wzrokowo przeważnie pojawiają się nagle i obejmują jedno oko. Działanie drugiego także może zostać upośledzone, ale z reguły nie w tym samym momencie.
Pierwszym i podstawowym symptomem, typowym dla obu postaci choroby, jest gwałtowne pogorszenie ostrości widzenia. Nie ma ono źródeł okulistycznych, lecz neurologiczne, które związane są z przekazywaniem impulsów do mózgu
Pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego objawia się ponadto poprzez:
- nieprawidłowe rozpoznawanie barw, zubożenie ich palety i błędną interpretację;
- ograniczenie pola widzenia;
- ból głowy w okolicach oczodołów i czoła;
- nadwrażliwość gałki ocznej oraz uczucie jej rozpierania.
Dodatkowo mogą się pojawić w tym samym czasie symptomy niezwiązane z zapaleniem nerwu wzrokowego, ale typowe dla SM (szczegóły poniżej).
Objawy zaburzenia wewnątrzgałkowego są podobne. To przede wszystkim nieostrość, błędne rozpoznawanie kolorów, niekiedy nadwrażliwość na światło, ograniczenie pola widzenia, a nawet pojawienie się omamów wzrokowych.
Reklama
Czy zapalenie nerwu wzrokowego zawsze oznacza SM?
Odpowiedź na pytanie, czy zapalenie nerwu wzrokowego zawsze oznacza SM, brzmi nie, ale w ogromnej liczbie przypadków, tak właśnie jest. Świadczyć o tym może współwystępowanie takich objawów stwardnienia rozsianego, jak między innymi :
- mrowienie i drętwienie kończy,
- osłabienie siły mięśniowej,
- permanentne uczucie zmęczenia.
Ważny jest też wiek pacjenta. SM zazwyczaj pojawia się u osób w przedziale wiekowym 15-45 lat. Wystąpienie pierwszych symptomów w starszych i młodszych grupach wiekowych należy do rzadkości.
Tak czy inaczej, jeśli pogorszenie widzenia nie znajduje wyjaśnienia w badaniach okulistycznych, należy się poddać diagnostyce neurologicznej pod kątem zapalenia nerwu oraz SM.
A jeśli nie stwardnienie to co? Rzadziej, ale zdarza się, że zaburzenie występuje w związku z nadciśnieniem, miażdżycą oraz cukrzycą. Może też stanowić efekt zatrucia toksynami czy lekami.
Reklama
Ile trwa zapalenie nerwu wzrokowego?
Na pytanie o to, ile trwa zapalenie nerwu wzrokowego, nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Zazwyczaj obejmuje okres od kilku tygodniu do kilku miesięcy, po czym rozpoczyna się proces powrotu do zdrowia, po części samoistnego, po części spowodowanego działaniem leków.
Charakter zmian nie jest więc z reguły trwały, co odróżnia tę chorobę od zaburzeń stricte okulistycznych. Co jednak ważne, rzut choroby może się powtórzyć nawet po okresie wieloletniej remisji i to nie jednokrotnie.
Jest to charakterystyczne zwłaszcza dla zapalenia pozagałkowego, w przypadku którego przewidywania co do przyszłości są mniej optymistyczne. Wewnątrzgałkowe natomiast często pozostaje incydentem jednorazowym.
Reklama
Domowe sposoby na zapalenie nerwu wzrokowego
Pacjenci często pytają o domowe sposoby na zapalenie nerwu wzrokowego. Należy podkreślić, że jest to bardzo poważna choroba neurologiczna, nie mająca nic wspólnego z działaniem samego oka. Leczenie powinno więc mieć charakter przede wszystkim neurologiczny.
Zatem przemywanie oczu różnymi roztworami, czy mieszankami ziołowymi, jest bezcelowe. W niektórych przypadkach farmakoterapię może natomiast wspomóc suplementowanie witaminy B12, bądź spożywaniem produktów będących jej źródłem.
Brak tego składnika wpływa bowiem wydatnie na kondycję układu nerwowego, w tym między innymi nerwu wzrokowego. Witamina ta znajduje się wyłącznie produktach odzwierzęcych, to jest mięsie, mleku, czy jajkach. Dlatego z jej niedoborami często zmagają się weganie.
Reklama
Leczenie zapalenia nerwu wzrokowego
Leczenie zapalenia nerwu wzrokowego w stadiach lekkich nie jest z reguły wymagane. Należy zaczekać, aż choroba się cofnie samoistnie. Jeśli jednak dojdzie do zaostrzenia, chory powinien otrzymać duże dawki leków kortykosteroidowych, które mają silne działanie przeciwzapalne.
Co ważne, środki te muszą być podane w zastrzykach, dożylnie bądź miejscowo, w pobliżu gałek ocznych. Nie używa się sterydów doustnych. Lekami pierwszego wyboru są metyloprednizolon oraz prednizolon.
Leczenie szpitalne zapalenia nerwu wzrokowego konieczne jest w sytuacji, gdy objawy są bardzo silne, a dodatkowo pojawiają się inne niepokojące symptomy. Związane to jest między innymi z koniecznością wykonania serii pogłębionych badań, jak sprawdzenie pogłębionych potencjałów wzrokowych, tomografia komputerowa, czy ocena płynu rdzeniowo-mózgowego.
