Rozpoznanie oczopląsu zawsze wymaga badania okulistycznego - jest to pierwszy etap diagnozy. W niektórych przypadkach wskazane są dalsze konsultacje i badania, gdyż jego podłoże może mieć inne przyczyny niż okulistyczne. Czasem konieczne są dodatkowe badania neurologiczne lub laryngologiczne. Ta przypadłość nie zawsze jest jednak objawem choroby, ale tylko pełne badania i konsultacje medyczne są w stanie najprecyzyjniej ustalić przyczyny oczopląsu.
Co to jest oczopląs?
Jak wygląda oczopląs? To choroba, w której gałki oczne wykonują mimowolne ruchy w pionie, poziomie i obrotowo. Te zaburzenia mają charakter stały lub zmienny. Duże znaczenie w ocenie stopnia tych zmian i nasilenia choroby ma także szybkość ruchu gałek ocznych. Wiele osób myli oczopląs z wytrzeszczem oczu.
Aby lepiej zrozumieć to schorzenie trzeba na początku poznać, jak wyglądają prawidłowe ruchy gałek ocznych. Ich głównym celem jest uzyskanie ostrego i stabilnego widzenia. Aby to było możliwe oczy są skierowane na dany obiekt zainteresowania tak, aby obraz padał na siatkówkę. Jak wygląda prawidłowo praca gałek ocznych?
Obraz musi być przede wszystkim prawidłowo utrzymany, a temu służą 2 właściwe ruchy gałek ocznych:
- ruchy przemieszczającespojrzenie,
- ruchy utrzymujące spojrzenie.
Jeżeli w jakikolwiek sposób struktury organizmu odpowiedzialne i uczestniczące w kontroli ruchu gałek są uszkodzone, dochodzi do tak zwanych zaburzeń gałkoruchowych. Jakiekolwiek tego typu zaburzenia mogą świadczyć o uszkodzeniu odruchu wzrokowo-okoruchowego. Drgania gałki ocznej mają bowiem charakter stały lub zmienny.
Niezależnie jednak od charakteru i sposobu niewłaściwego ruchu gałek ocznych trzeba bezwzględnie w takich przypadkach zbadać oczy. Oczopląs może być niegroźny, ale też może być oznaką poważnej choroby oczu.
Reklama
Objawy oczopląsu
Podstawowym objawem oczopląsu jest nieskoordynowany ruch gałek ocznych. Sprawiają one wrażenie poruszających się w różnych kierunkach, o różnej szybkości i w bardzo różnym natężeniu. Jeśli takie objawy występują przez pewien czas mogą zdecydowanie świadczyć o oczopląsie.
Jakie inne objawy mogą wskazywać na oczopląs?
- ruch gałek ocznych, przypominający wahadło,
- ciągłe i szybkie poruszanie gałek w kierunku poziomym,
- ciągłe i szybkie poruszanie gałek w kierunku pionowym,
- zaburzenia widzenia,
- drżenie obrazu,
- słabsza ostrość widzenia, z bliska lepsza niż z daleka,
- zaburzenie równowagi,
- kiwanie głową, pojawiające się już po pierwszych delikatnych zaburzeniach ruchu gałek,
- przekręcanie głowy w bok
- nieprawidłowy ruch gałek ocznych podczas szybkiego poruszania się przedmiotów,
- mimowolne drganie gałek ocznych (ruchy)i całego ciała,
- brak możliwości skupienia wzroku na konkretnym obrazie.
Reklama
Rodzaje oczopląsu
W zależności od rodzaju objawów, medycyna rozróżnia kilka rodzajów oczopląsu.
Oto najczęściej występujące:
● wahadłowy- gałki oczne odchylają się rytmicznie w tym samym kierunku,
● skaczący- ruch gałek jest w jedna stronę szybszy, w drugą zdecydowanie wolniejszy,
● samoistny- jego źródłem jest pochodzenie błędnikowe lub oczne,
● wywołany- tak jak wskazuje jego nazwa może być spowodowany bodźcami kinetycznymi lub cieplnymi,
● wrodzony- jego podłożem są najczęściej uwarunkowania genetyczne.
Oczopląs może być także objawem chorób neurologicznych. Bardzo często towarzyszy stwardnieniu rozsianemu, uszkodzeniom śródmózgowia czy nerwu czaszkowego. Wszystko to zawsze przemawia za dokładną diagnostyką jakichkolwiek objawów. Dodatkowo może pojawić się również oczopląs: pionowy, optokinetyczny, błędnikowy, porotacyjny, fizjologiczny, obrotowy, przedsionkowy, kaloryczny oraz rotacyjny.
Reklama
Przyczyny oczopląsu
Lekarze podkreślają, iż w większości przypadków nie da się określić jednoznacznej przyczyny oczopląsu. Bardzo często przyczyną takich zaburzeń są nieprawidłowości układu nerwowego. Pojawia się wówczas tak zwany oczopląs motoryczny, który przede wszystkim zaburza kontrolę nad gałkami ocznymi i uniemożliwia skupienie wzroku na konkretnym przedmiocie. Ale przyczyn tej nieprawidłowości może być naprawdę wiele. Prawidłową diagnozę może postawić tylko lekarz.
Oto podstawowe przyczyny oczopląsu:
- choroby mózgu,
- uszkodzenia błędnika,
- zażywanie pewnych leków jako skutek uboczny ich działania (na przykład antybiotyki),
- niedoczynność mięśni w gałce ocznej,
- choroby ośrodkowego układu nerwowego,
- choroby oczu (na przykład bielactwo czy zaćma),
- szczelina nerwu wzrokowego,
- nadmierne spożywanie alkoholu,
- zażywanie narkotyków,
- wrodzony brak tęczówki,
- bielactwo,
- wrodzona toksoplazmoza,
- retinopatia wcześniacza.
Powyższe przyczyny wywołują rodzaje oczopląsu jawnego, czyli widocznego i szybko zdiagnozowanego. Ale czasem przesłanki medyczne i zdrowotne mogą wywołać oczopląs utajniony. Jest to szczególny rodzaj, który ujawnia się dopiero po zasłonięciu jednego oka.
Bardzo często oczopląs jest wadą wrodzoną o nieznanym podłożu. W takich przypadkach trudno stwierdzić jego przyczyny. Badania wskazują, iż oczopląs wrodzony stanowi 80 proc. wszystkich przypadków tej choroby. Pojawia się wtedy już u bardzo małych dzieci, w wieku 2-3 miesięcy i niestety towarzyszy już przez całe życie.
Bardzo ważną i jednocześnie groźną przyczyną są uszkodzenia podstawy czaszki, a przede wszystkim uszkodzenia śródmózgowia.
W takich przypadkach medycyna rozróżnia 3 podstawowe rodzaje tej choroby:
- oczopląs okresowo-naprzemienny, który mogą wywołać uszkodzenia pnia mózgu,
- oczopląs konwergencyjno-retrakcyjny, który wywołują zmiany w obrębie tylnej, dolnej części czaszki,
- oczopląs huśtawko-naprzemienny, który wywołują uszkodzenia skrzyżowania wzrokowego.
Zawsze ta dolegliwość pogarsza jakość widzenia i jest dość uciążliwa. Dlatego też tak ważne jest podjęcie właściwego leczenia.
Reklama
Czy oczopląs jest groźny?
To pytanie zadaje sobie wiele osób, cierpiących na tę przypadłość. Oczopląs może być groźny, jeśli nie jest zdiagnozowany i leczony. Ale z pewnością nie jest to choroba zagrażająca w jakikolwiek sposób życiu, a zdecydowanie jest bardziej uciążliwa i dokuczliwa.
Z pewnością żadnych objawów nie wolno bagatelizować, a każdy z nich wymaga diagnozy lekarza. Oczopląs może oznaczać wiele chorób neurologicznych, okulistycznych czy laryngologicznych. Pierwszym elementem w diagnostyce tej choroby jest szczegółowy wywiad lekarski. Obejmuje on informacje o chorobach pacjenta, przebytych urazach, chorobach neurologicznych pacjenta i jego rodziny, a także szczegółową informację o przyjmowanych lekach.
Reklama
Badanie oczopląsu
Podstawowymi badaniami w tym zakresie są:
- różnego rodzaju badania okulistyczne,
- elektronystagmografia,
- wideonystagmografia,
- tomografia komputerowa,
- rezonans magnetyczny,
- diagnostyka laryngologiczna.
Po ustaleniu przyczyn i rozmiaru choroby podejmowane jest odpowiednie leczenie. Jego zadaniem jest przede wszystkim zmniejszenie nieprawidłowych ruchów gałki ocznej. Niekiedy wystarczy zalecenie specjalistycznych okularów (na przykład pryzmatycznych) czy soczewek kontaktowych. Lekarze zalecają też różne ćwiczenia oczu.
Reklama
Jak leczyć oczopląs?
Czy oczopląs jest wyleczalny? W niektórych przypadkach jest już na tyle rozwinięty, że powstaje konieczność bardziej inwazyjnego leczenia czy nawet leczenia operacyjnego. Nieskoordynowane ruchy gałki ocznej można leczyć poprzez:
- podanie toksyny botulinowej do właściwych mięśni gałkoruchowych (systematycznie co kilka miesięcy),
- operacje mięśni gałkoruchowych, które przesuwają gałki oczne w kierunku miejsca największego natężenia oczopląsu.
Aby zapobiegać oczopląsowi należy zawsze szybko (w miarę możliwości) leczyć i operować wszystkie te choroby oczu, którego mogą być przyczynami nieskoordynowania gałek ocznych.
