Czym jest zapalenie twardówki?
Zapalenie twardówki jest stanem zapalnym zewnętrznej błony gałki ocznej. Twardówka nadaje kształt gałce ocznej. Tworzy niepełną kulę, która z jednej strony otacza rogówkę, a z drugiej kanał nerwu wzrokowego.
Zewnętrzna błona gałki ocznej zbudowana jest z trzech warstw:
- nadtwardówki,
- istoty właściwej,
- blaszki brunatnej.
Zadaniem twardówki jest ochrona wewnętrznych struktur oka.
Reklama
Przyczyny zapalenia twardówki oka
Wśród przyczyn zapalenia twardówki oka wymienia się przede wszystkim choroby tkanki łącznej, takie jak:
- toczeń rumieniowaty układowy,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa,
- wieloobjawowe nawracające zapalenie chrząstek,
- ziarniniak Wegenera,
- łuszczycowe zapalenie stawów,
- guzkowe lub olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic,
Inne choroby powodujące zapalenie twardówki oka
Poza chorobami tkanki łącznej, wymienia się także inne choroby, które mogą prowadzić do stanów zapalnych twardówki, takie jak:
- zaburzenia metaboliczne,
- zespół Ehlersa-Danlosa,
- zespół Marfana,
- zespół Goldenhara-Gorlina,
- zaburzenia hematologiczne,
- zaburzenia endokrynologiczne (m.in. cukrzyca, choroby przytarczyc),
- choroby skóry (m.in. trądzik, AZS).
Zapalenie twardówki może być także wywołane przez mikroorganizmy lub spowodowane urazami oka na skutek oddziaływania substancji chemicznych, temperatury, promieniowania lub poprzez ukąszenia owadów lub pajęczaków.
Reklama
Objawy zapalenia twardówki
Zapalenie twardówki objawia się głównie różnorodnymi dolegliwościami bólowymi. Pacjenci narzekają zarówno na odczuwanie niewielkiego dyskomfortu w gałce ocznej, jak i bardzo silne bóle oka. Dolegliwościom bólowym może towarzyszyć zaczerwienienie oka.
Charakter objawów zależy przede wszystkim od tego, która warstwa twardówki została objęta procesem zapalnym. Zapalenie nadtwardówki zwykle ma łagodny przebieg, a niejednokrotnie przebiega bezobjawowo. Zazwyczaj manifestuje się zaczerwienieniem gałki ocznej oraz niewielkim pieczeniem i łzawieniem oka.
Wyróżnia się dwie postaci zapalenia nadtwardówki:
- prostą – charakteryzującą się zaczerwienieniem gałki ocznej, rozlanym na całą gałkę lub sektorowym,
- guzkową – charakteryzującą się obecnością odgraniczonego, uniesionego, przekrwionego guzka.
Znacznie gorzej przebiega zapalenie istoty właściwej twardówki, które może przybrać następujące formy:
- przednie zapalenie twardówki
- martwicze: z odczynem zapalnym lub bez,
- niemartwicze: rozlane lub guzkowe,
- tylne zapalenie twardówki.
Przednie niemartwicze zapalenie twardówki charakteryzuje się silnym bólem, zwykle promieniującym poza oko. Pojawia się też obrzęk, komórkowe nacieczenie twardówki oraz silne zaczerwienienie - oko może przybrać nawet kolor fioletowy lub niebieski.
Martwicze zapalenie zrębu twardówki może z kolei doprowadzić do nieodwracalnego obumarcia tkanek i ślepoty. Zaś tylne zapalanie twardówki prowadzi do porażenia mięśni okoruchowych, co może skutkować wytrzeszczem oczu. Ponadto może pojawić się obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, obrzęk plamki, odwarstwienie siatkówki lub odłączenie naczyniówki.
Reklama
Badania na zapalenie twardówki
W diagnostyce zapalenia twardówki wykonuje się badania obrazowe – tomografię komputerową oraz USG oczodołu oraz badanie okulistyczne w lampie szczelinowej. Jeśli pacjent nie ma zdiagnozowanej choroby tkanki łącznej, okulista powinien także skierować chorego na badania w tym kierunku.
Zalecane są wykonanie następujących badań laboratoryjnych:
- morfologia z rozmazem,
- OB,
- oznaczenie stężenia białka C-reaktywnego,
- oznaczenie miana przeciwciał przeciwjądrowych,
- kompleksy immunologiczne,
- czynnik reumatoidalny,
- ogólne badanie moczu.
Reklama
Leczenie zapalenia twardówki
W leczeniu zapalenia twardówki stosuje się preparaty miejscowe, których podstawowym zadaniem jest zniwelowanie objawów choroby. Zastosowanie znajdują głównie sterydy w kroplach, które podaje się do worka spojówkowego. Można także zastosować zastrzyki pozagałkowe.
Ponieważ zapalenie twardówki zazwyczaj jest symptomem choroby tkanki łącznej, pacjenci dodatkowo są leczeni przyczynowo za pomocą preparatów o działaniu immunosupresyjnym.
Z kolei zapalenie nadtwardówki zwykle nie wymaga leczenia. Jeśli jednak zaczerwienienie jest mocne, stosuje się miejscowe preparaty nawilżające i obkurczające naczynia krwionośne. Zaś w przypadku bólu stosuje się krople z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi.
Co warto podkreślić, zaniechanie leczenia tudzież nieodpowiednia terapia mogą doprowadzić do wystąpienia groźnych powikłań, wśród których wymienia się przede wszystkich jaskrę oraz zaćmę. W rzadkich przypadkach może dojść do ścieńczenia twardówki, które może być przyczyną pęknięcia gałki ocznej.
