Meningokoki – czym są?
Meningokogi to bardzo niebezpieczne bakterie, które wywołują choroby zagrażające życiu pacjenta. Dodatkowo często wiążą się z powikłaniami takimi jak: niedosłuch, uszkodzenia skóry i kończyn, czy epilepsja.
Meningokoki to bakterie chorobotwórcze z gatunku Neisseria meningitidis. Nazywane są także dwoinkami zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.
Istnieje około 13 rodzajów tych bakterii. Rozróżniana są przy pomocy zewnętrznej otoczki zbudowanej z cukrów. Najczęściej przyczyną chorób są szczepy A, B, C, Y, oraz W135. Jednak w Polsce z reguły dochodzi do zakażenia poprzez meningokoki typu B oraz meningokoki typu C. Niestety bakterie typu C często wywołują epidemie.
Reklama
Meningokoki – jak się można zarazić?
Meningokoki najchętniej osiadają w błonach śluzowych nosa i gardła, a organizm ludzki jest ich jedynym naturalnym siedliskiem. Najczęściej jest to bezobjawowe nosicielstwo, które szacuje się na od 2 do 20% populacji. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, a także poprzez kontakt bezpośredni np. pocałunek, czy pośredni np. picie ze wspólnych naczyń lub jedzenie tej samej kanapki przez różne osoby. W Polsce jest wielu nosicieli meningokoków, którzy nie chorują, ale przekazują bakterie innym osobom.
Czas wylęgania najczęściej wynosi około 3-4 dni, a objawy postępują bardzo szybko, dlatego niezbędna jest natychmiastowa reakcja.
Reklama
Meningokoki – kto jest narażony?
Najbardziej niebezpiecznymi chorobami inwazyjnymi wywoływanymi przez meningokoki są zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i posocznica (sepsa). Wśród szczególnie narażonych na zarażenie tymi bakteriami są:
- małe dzieci do 4. roku życia, których system odpornościowy jest niedojrzały,
- młodzi ludzie między 15. a 24. rokiem życia, którzy prowadzą aktywne życie,
- seniorzy, których układ odpornościowy jest słabszy.
Zakażenia mają charakter sezonowy. Szczyt zachorowań przypada na pierwsze miesiące
w roku.
O każdej porze roku aby zminimalizować ryzyko zakażenia należy przestrzegać podstawowych zasad higieny i unikać ryzykownych zachowań tj. picie z jednej butelki.
Reklama
Meningokoki – objawy
Objawy zakażenia meningokokami przypominają zwykłe przeziębienie, by następnie przybrać na sile i gwałtownie zaatakować organizm. W przypadku dzieci starszych
i nastolatków alarmujące powinny być następujące symptomy:
- nieustępujący ból głowy,
- wysoka temperatura ciała,
- silne wymioty,
- brak apetytu,
- zmiana koloru skóry,
- światłowstręt,
- senność,
- wybroczyny na skórze,
- sztywność karku,
- zaburzenia świadomości,
- utrata przytomności.
Powyższe objawy są bardzo niebezpieczne, dlatego po ich wystąpieniu należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.
Reklama
Meningokoki – objawy u dzieci
W przypadku małych dzieci pierwsze godziny mogą decydować nawet o życiu małego człowieka. Brak szybkiej reakcji może skończyć się śmiercią. Dlatego jeśli zauważymy, że małe dziecko:
- ma wysoką gorączkę,
- jest bardzo drażliwe i płaczliwe,
- ma silne wymioty, których przyczynę jest trudno ustalić,
- odchyla głowę do tyłu,
- ma pulsujące ciemiączko (u niemowląt),
- nie ma apetytu,
- jest senne i apatyczne,
- ma wysypkę na skórze,
trzeba jak najszybciej udać się do najbliższego lekarza pediatry. By zabezpieczyć dziecko przed ewentualnym wystąpieniem choroby meningokowej zaleca się szczepienia.
Reklama
Meningokoki – leczenie
Podstawą do rozpoznania zakażenia jest pobranie wymazu z nosogardła, zbadanie krwi lub płynu mózgowo-rdzeniowego.
Leczenie odbywa się tylko w warunkach szpitalnych. Chory musi otrzymać jak najszybciej wysokie dawki antybiotyków. Najczęściej podaje się antybiotyki z grupy cefalosporyn III generacji lub penicylinę .
W przeciwnym razie może dość do niebezpiecznych powikłań, które mogą skończyć się wielonarządowymi uszkodzeniami i śmiercią pacjenta.
Reklama
Meningokoki – powikłania i postaci zakażenia
Meningokoki mogą wywoływać niebezpieczne choroby takie jak:
- zapalanie opon mózgowo-rdzeniowych
- posocznica (sepsa)
- zapalenie szpiku kostnego
- septyczne zapalanie stawów
- zapalenie mięśnia sercowego
Niestety u osób, które przeszły przez chorobę wywołaną meningokami występują również trwałe powikłania takie jak:
- niedosłuch,
- padaczka,
- uszkodzenie mózgu,
- ubytki skórne i podskórne,
- amputacje palców lub części kończyn,
- zaburzenia emocjonalne.
Najlepszym sposobem na zapobieganie są szczepienia ochronne oraz przestrzeganie podstawowych zasad higieny.
Meningokoki – kiedy szczepić
Polski Program Szczepień Ochronnych zaleca szczepić dzieci po ukończeniu
2. miesiąca życia przeciw meningokokom typu C i B. Po ukończeniu roku można zastosować szczepionkę o szerszym spektrum, obejmującym również serotypy meningokoków:
A, C, W135 i Y w jednym ukłuciu.
Należy pamiętać, że zaszczepienie dziecka przeciw meningokokom typu C (w Polsce około 30% zachorowań), nie chroni go przed inwazyjną chorobą wywołaną meningokokami typu B (w Polsce około 70% zachorowań).
Na rynku dostępne są obecnie następujące szczepionki:
- skoniugowana – przeciw meningokokom typu C od 6 tyg. życia,
- skoniungowana – przeciw meningokokom typu A, C, W135 i Y; można podawać ją dzieciom od 2. roku życia,
- koniugowana - przeciw meningokokom typu B,
- polisacharydowa – chroni przeciw meningokokom typu A i C; można stosować tylko
u dzieci powyżej 2. roku życia oraz u dorosłych; uzyskana odporność jest krótsza.
Nie ma żadnych istotnych efektów ubocznych wywołanych szczepionkami przeciw meningokokom. Ryzyko wystąpienia jakichkolwiek reakcji jest niewielkie. Zaledwie u około 10% zaszczepionych mogą pojawić się:
- zaczerwienienia skóry,
- rozdrażnienie,
- brak apetytu,
- gorączka.
Objawy te jednak bardzo szybko ustępują. Niestety te szczepionki w Polsce nie są refundowane. Koszty zależne są od rodzaju szczepionki.
Czytaj także:
