Rodzaje i przyczyny zmęczenia
Wielu z nas zadaje sobie pytanie, dlaczego odczuwam przewlekłe zmęczenie pomimo, wydawałoby się, odpowiedniej ilości odpoczynku. To problem, który powinniśmy poznać, zbadać jego przyczynę, aby cieszyć się życiem bez ciągłego zmęczenia.
Rodzaje zmęczenia
Z fizjologicznego punktu widzenia zmęczenie jest wynikiem braku rezerw energetycznych i stanowi zupełnie naturalny objaw, zapobiegający nadmiernemu przeciążeniu organizmu. Najczęściej jest wynikiem jednoczesnego działania kilku czynników, choć często myślimy o nim w kontekście zmęczenia fizycznego, spowodowanego intensywną aktywnością fizyczną. Ten rodzaj zmęczenia objawia się zwykle bolesnością mięśni i tzw. zakwasami.
Może również przyjmować postać zmęczenia sensorycznego, jako efektu długotrwałego oddziaływania na nasz organizm hałasu (np. promieniowania ekranu komputera). W dzisiejszych czasach często jednak mamy do czynienia również ze zmęczeniem umysłowym, które objawia się problemami z koncentracją i trudnością z przyswajaniem nowej wiedzy. Coraz bardziej powszechne staje się również zmęczenie emocjonalne, skutkujące spadkami nastroju, ogólnym rozdrażnieniem i większą podatnością na stres.
O ile ma ono charakter krótkotrwały, zmęczenie nie jest uznawane za szkodliwe dla zdrowia. Niebezpieczne jest natomiast przewlekłe zmęczenie, które może negatywnie wpływać na nasze funkcjonowanie w społeczeństwie i kontakty międzyludzkie, a ponadto osłabiać nasze zdrowie.
Przyczyny zmęczenia
Przyczyny zmęczenia spowodowane są zwykle nieprawidłowym funkcjonowaniem organizmu lub istnieniem niezdiagnozowanych chorób i można podzielić je na 3 główne grupy.
- Przyczyny fizyczne – przede wszystkim powodują je takie stany jak anemia czy niedożywienie, ale również schorzenia takie jak bezdech senny, niedoczynność tarczycy, cukrzyca, celiakia, zakażenie wirusem WZW typu C, nadwaga i otyłość.
- Przyczyny psychologiczne – to głównie stany depresyjne, wstrząsy emocjonalne, zaburzenia lękowe i silny stres towarzyszący nam na co dzień (zarówno ten negatywny jak i pozytywny).
- Przyczyny wynikające ze stylu życia – wszelkiego rodzaju niezdrowe nawyki i „grzeszki”, takie jak siedzący tryb życia, nadużywanie kofeiny, alkoholu czy palenie papierosów, nieprawidłowa dieta (pożywienie o niskiej wartości odżywczej i brak regularności posiłków), a także takie czynniki jak praca w trybie zmianowym czy przekraczająca nasze możliwości fizjologiczne.
Reklama
Chroniczne zmęczenie – czym skutkuje?
Choć w oficjalnej klasyfikacji chorób nie widnieje taka jednostka chorobowa, lekarze coraz częściej jako diagnozę stawiają chroniczne zmęczenie, inaczej określane jako zespół przewlekłego zmęczenia lub CFS. Objawia się ono utrzymującym się przez ponad 6 miesięcy stałym lub często nawracającym uczuciem wyczerpania, które nie ustępuje nawet po zwiększonej ilości odpoczynku. Co ważne, chroniczne zmęczenie nie jest objawem toczącego się w naszym organizmie procesu chorobowego, a co więcej, nasila się po wysiłku umysłowym lub fizycznym.
Jeżeli chodzi o przyczyny zmęczenia o charakterze chronicznym, nie udało się ustalić jednoznacznie co wywołuje ten zespół. Udowodniono jednak, że przebycie silnego urazu w dzieciństwie, częste infekcje wirusowe, a także zaburzenia pracy nadnerczy czy układu odpornościowego zwiększają ryzyko jego wystąpienia.
Przewlekłe zmęczenie najczęściej obserwowane są u młodych osób żyjących w ciągłym biegu, które prowadzą niezdrowy tryb życia i nieustannie doprowadzają organizm do stanu wyczerpania. Wśród grup zawodowych szczególnie narażonych na CSF wymienia się lekarzy, nauczycieli, pielęgniarki czy psychoterapeutów.
Nadmierna senność i zmęczenie, problemy z koncentracją i brak energii mogą negatywnie wpływać na wszystkie sfery naszego życia, jednak wymienia się 8 głównych symptomów, które mogą świadczyć, że mamy do czynienia właśnie zespołem przewlekłego zmęczenia. Są to:
- nieuzasadnione bóle mięśni,
- trudny do zlokalizowania ból głowy,
- nadmierna senność lub wręcz przeciwnie, bezsenność i problemy z zasypianiem,
- chrypka lub nawracający ból gardła,
- wędrujące bóle stawów bez dodatkowych obrzęków,
- zaburzenia koncentracji i pamięci,
- boleśnie powiększone węzły chłonne pachowe lub szyjne,
- ogólne uczucie zmęczenia po wysiłku fizycznym.
Chroniczne zmęczenie może skutkować objawami dodatkowymi jak:
- nadwrażliwość na różnego rodzaju alergeny,
- wzdęcia,
- biegunki,
- nawracające bóle brzucha,
- utrata apetytu,
- nudności,
- przewlekły kaszel,
- uczucie niepokoju,
- stany depresyjne,
- zawroty głowy i omdlenia,
- poranna sztywność,
- bóle szczęki,
- zaburzenia pracy serca,
- drętwienie kończyn.
Leczenie przewlekłego zmęczenia w dużej mierze opiera się na psychoterapii, jednak wspomagane może być również środkami farmakologicznymi.
Reklama
Skuteczne preparaty na zmęczenie
Obserwując u siebie wspomniane wyżej objawy, można podejrzewać że i nas dotknął zespół przewlekłego zmęczenia. W tej sytuacji oprócz kompleksowej terapii, warto wspomóc swój organizm odpowiednią suplementacją, obfitującą w różnego rodzaju minerały (m.in. magnez, cynk, potas czy selen) oraz witaminy z grupy B. W przypadku każdej osoby cierpiącej na przewlekłe zmęczenie, silnym czynnikiem nasilającym objawy z pewnością jest stres, którego w dzisiejszych czasach ciężko uniknąć. Dlatego też dobrym rozwiązaniem są preparaty zawierające naturalne wyciągi roślinne wspierające nasz układ nerwowy i immunologiczny, pozwalające uodpornić się na szkodliwe skutki dotykającego nas stresu.
Przykładem może być roślinny preparat Less Stress From Plants, który zawiera wyciągi z różnych adaptogenów, tzn. roślin wspierających zdolność organizmu do radzenia sobie w trudnych warunkach i minimalizujących negatywne napięcie, takich jak korzeń marala czy rhodiola. Ich działanie opiera się głównie na usprawnieniu pracy osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, od której zależy m.in. produkcja kortyzolu. Jej prawidłowa praca gwarantuje, że stres nie będzie nas ograniczał, a jedynie wpływał mobilizująco na nasz organizm.
Reklama
Sposoby na zmęczenie
Co jeszcze możemy zrobić by zredukować przewlekłe zmęczenie? Przede wszystkim warto zadbać nie tylko o ilość, ale również jakość naszego odpoczynku. Najlepszym rozwiązaniem jest oczywiście prawidłowy, głęboki, nieprzerwany sen trwający co najmniej 6-8 godzin, w trakcie którego organizm ma czas na regenerację. Jeżeli jednak nie jesteśmy w stanie jednorazowo przeznaczyć na sen aż tyle godzin, być może uda się wyznaczyć trochę czasu w ciągu dnia na tzw. regeneracyjną drzemkę, która również z pewnością wpłynie korzystnie na nasz organizm. Warto również nauczyć się, że nie na wszystkie sytuacje w naszym życiu mamy wpływ i czasem warto podejść z dystansem, zamiast niepotrzebnie denerwować się i stresować. Ta zasada znaleźć może zastosowanie zarówno w życiu zawodowym jak i prywatnym.
Rozważając sposoby na zmęczenie, nie sposób nie wspomnieć o prawidłowej diecie. Odpowiednia dieta, obfitująca w naturalne źródła witamin i minerałów, a także tzw. zdrowe węglowodany i dużą ilość wody, z pewnością korzystnie wpłynie na nasze samopoczucie. Choć słodkie i tłuste potrawy wydają się dawać nam niezbędną energię, efekt ten jest krótkotrwały, a my nadal będziemy odczuwać ciągłe zmęczenie i senność. Tycie będzie w tym przypadku dodatkowym, niekorzystnym skutkiem ubocznym.
W codziennym życiu ważna jest również regularna aktywność fizyczna. Choć może się wydawać, że ćwiczenia i wysiłek dodatkowo nasilą odczuwane zmęczenie, w dłuższej perspektywie czasu efekt będzie całkowicie odwrotny, zwłaszcza jeżeli wybierzemy aktywność na świeżym powietrzu. W tym momencie nie mamy, aż tak wielu perspektyw ze względu na ograniczenia przez lockdown, ale nawet krótki spacer czy kilkanaście minut ćwiczeń pomogą nam wyrzucić z siebie negatywne emocje, dotlenić organizm oraz pobudzą nasz organizm do produkcji serotoniny, określanej często hormonem zadowolenia.
Przewlekłe zmęczenie może stanowić również objaw ukrytej choroby, dlatego jeżeli pomimo wprowadzonych zmian przez dłuższy czas nie odczuwasz poprawy – warto skonsultować się z lekarzem i wykonać odpowiednie badania kontrolne.
