Cukrzyca ciążowa - jak się objawia i co jeść? Dieta

Reklama

Czym jest cukrzyca ciążowa?

Cukrzyca jest groźną chorobą metaboliczną, której efektem jest podwyższony poziom glukozy we krwi, spowodowany zaburzeniem produkcji, lub niewłaściwym działaniem insuliny, czyli hormonu wydzielanego przez trzustkę.

Cukrzyca ciążowa to szczególne pojęcie, oznaczające stan podwyższonego poziomu cukru po posiłkach i na czczo u kobiet, które są w ciąży i które nigdy wcześniej nie miały objawów zaburzenia gospodarki węglowodanowej, czyli cukrzycy. Zazwyczaj o wystąpieniu cukrzycy ciążowej informuje tzw. test obciążenia glukozą.

Ze statystyk wynika, że na cukrzyca ciążowa dotyka około 6 procent ciężarnych. Lekarze uspokajają jednak: cukrzyca ciążowa to nie wyrok. W większości przypadków zaburzenia dotyczące poziomu cukru po porodzie ustaną. Żeby jednak nie było tak różowo: istnieje duża doza prawdopodobieństwa, że cukrzyca ciążowa wystąpi także w kolejnych ciążach.

Jest także ryzyko (na szczęście umiarkowane), że u kobiet ze zdiagnozowaną cukrzycą ciążową po kilkunastu latach wystąpi regularna cukrzyca typu 2.

Przyczyny cukrzycy ciążowej

Skąd się bierze cukrzyca ciążowa? Główną przyczyną są zmiany hormonalne. Dochodzi wtedy do wzrostu stężenia: estrogenów, progesteronu, laktogenu łożyskowego i prolaktyny. Hormony te w blokują działanie insuliny na tkanki, co prowadzi do zwiększenia glukozy we krwi, a następnie do cukrzycy ciążowej.

Wskazuje się także na inne przyczyny, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia cukrzycy ciążowej. Od czego jeszcze zatem jest cukrzyca ciążowa? Przyczynami mogą być:

• nadwaga przed ciążą,
• wiek (im bliżej 40 roku życia, tym większe prawdopodobieństwo),
• cukrzyca w rodzinie (rodzice i rodzeństwo),
• jeśli przy poprzedniej ciąży kobieta urodziła dziecko o wadze powyżej 4 kg;

Reklama

Objawy cukrzycy ciążowej

Objawy cukrzycy w ciąży nie są szczególnie charakterystyczne, zwłaszcza że ciało i organizm podlegają tylu zmianom w krótkim okresie, że ciężko jest samodzielnie zorientować się, że coś odbiega od normy jeśli chodzi akurat o gospodarkę węglowodanową.

Niemniej, jeśli chodzi o cukrzycę ciążową objawy pojawiają się w kilku obszarach a ich współwystępowanie powinno wzbudzić czujność, jeśli nie przyszłej mamy, to lekarza prowadzącego ciążę. Jak zatem rozpoznać cukrzycę ciążową?

Z pewnością na cukrzycę ciążową wskazywać może bardzo częste oddawanie moczu, który w dodatku jest gęsty i obfity. Innymi objawami mogą też być suchość skóry, suchość w jamie ustnej, senność, apatia, wzmożone pragnienie skutkujące przyjmowaniem znacznie większej ilości płynów niż dotychczas.

Wszystkie te objawy mogą wskazywać zwiększony poziom cukru we krwi.

Początek treści sponsorowanej

System ciągłego monitorowania glikemii to nowoczesne podejście do kontrolowania poziomu cukru, które działa w połączeniu z intuicyjną aplikacją Medtrum EasySense. Dzięki tej aplikacji możesz na bieżąco śledzić poziom glukozy, analizować dane i reagować w odpowiednim momencie - wszystko za pomocą telefonu. Odkryj, jak połączenie systemu monitorowania i aplikacji może uprościć Twoje codzienne zarządzanie cukrzycą, odwiedzając tę stronę.

Reklama

Cukrzyca ciążowa a dziecko - czy ma na niego wpływ?

Mimo, iż w większości przypadków cukrzyca ciążowa pozostaje jedynie epizodem w życiu matki, skutki zaburzeń gospodarki węglowodanowej mogą mieć znaczenie dla rozwoju płodu.

Często cukrzyca ciążowa prowadzi do nadmiernej masy urodzeniowej noworodka, definiowanej jako przekroczenie 90. centylu lub jako masa bezwzględna powyżej 4,2 kilograma. Tylko w takim przypadku cukrzyca ciążowa jest wskazaniem do cesarki.

Nadmierna waga noworodka wynika z makrosomii, czyli stanu, w którym insulina zmienia nadmiarowy cukier na tkankę tłuszczową. Naturalny poród w tym przypadku mógłby skończyć się urazami zarówno dla dziecka, jak i matki.

Istnieje też hipotrofia wewnątrz maciczna, czyli zbyt mała masa płodu względem wieku. Taka sytuacja ma jednak miejsce jedynie w przypadku, gdy matka chorowała na cukrzycę już wcześniej.

U dzieci, których matki cierpiały na cukrzycę ciążową, występuje zwiększone ryzyko otyłości oraz cukrzycy w przyszłości. Do tego zwiększa się prawdopodobieństwo wystąpienia chorób, takich jak: wady serca, nerek, układu moczowego, narządu ruchu, a także ośrodkowego układu nerwowego.

Nawet jeśli dziecko rozwija się poprawnie, a cukrzyca ciążowa jest obecna po 32. tygodniu ciąży, możliwe jest otrzymanie skierowania do szpitala. W ostatnich tygodniach dbanie o wyrównanie cukru jest bardzo ważne, gdyż nawet łagodna hiperglikemia może prowadzić do obumarcia płodu.

Dlatego właśnie po włączeniu insuliny ciężarna musi przebywać w szpitalu.

Jeśli cukrzyca ciążowa zagraża płodowi, nieraz poród wywołuje się szybciej. Nie ma jednak wystarczająco danych, by potwierdzić, że przy cukrzycy ciążowej rodzi się wcześniej. Natomiast jeśli poziom cukru pozostaje wyrównany, ciąża zakończy się w terminie lub blisko terminu, czyli między 37. a 40. tygodniem.

Reklama

Czym grozi cukrzyca ciążowa? Możliwe powikłania

Powikłania cukrzycy ciążowej u mamy mogą prowadzić do częstych infekcji dróg moczowych, wzrostu ciśnienia tętniczego, a nawet do poronienia w przypadku nieleczenia choroby. Po porodzie u kobiety chorującej na cukrzycę ciążową w konsekwencji może wykształcić się cukrzyca typu 2.

Zazwyczaj do rozwoju cukrzycy tego typu cukrzycy ciążowej dochodzi na przestrzeni 10-20 lat od porodu. Na ten czas może zaniknąć, jednak niezdrowy tryb życia zwiększa szansę na rozwój choroby. Bardzo ważne jest w tym przypadku szybkie wdrożenie leczenia.

Reklama

Normy badań na czczo przy cukrzycy ciążowej

W celu zdiagnozowania cukrzycy, tudzież cukrzycy ciążowej, Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca następujące postępowanie - przy pierwszej wizycie u ginekologa, najpóźniej w 8-10 tygodniu ciąży powinno się dokonać wstępnego oznaczenia glukozy na czczo, czyli badanie krzywej cukrowej.

Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna podaje, że liczba chorych na cukrzycę wciąż rośnie. Podstawą leczenia chorego jest monitorowanie stężenia glukozy we krwi (glikemii).

• Jeżeli stężenie glukozy w badaniu na czczo wyniesie poniżej 100 mg/dl, oznacza to brak cukrzycy. Ciężarna powinna w takiej sytuacji zostać zakwalifikowana do standardowej diagnostyki pod kątem cukrzycy ciążowej w 24-28 tygodniu (doustny test obciążenia glukozą OGTT).
• Jeżeli stężenie glukozy wyniesie od 100 do 125 mg/dl, będzie to oznaczać wynik nieprawidłowy i implikować konieczność wykonania testu obciążenia glukozą OGTT natychmiast, bez czekania do 24 tygodnia,
• Jeżeli stężenie glukozy przekroczy 125 mg/dl, badanie na czczo należy powtórzyć. Ponowne uzyskanie tak wysokiego wyniku będzie skutkować skierowaniem ciężarnej do specjalistycznej poradni zajmującej się leczeniem cukrzycy.

Kiedy natomiast ciężarna powinna sama mierzyć cukier? Zalecane przez lekarzy jest, by pacjentka mierzyła cukier z krwi (przy pomocy glukometru) minimum 4 razy dziennie. Powinno mieć to miejsce przynajmniej raz na czczo i po 3 posiłkach, jak np. śniadanie, obiad i kolacja.

Reklama

Jakie są normy glukozy 75 mg?

Tak zwany doustny test obciążenia glukozą OGTT wykonuje się, jak wspomnieliśmy, rutynowo w 24-28 tygodniu ciąży u kobiet, u których wcześniej nie stwierdzono cukrzycy. Ma on wykazać, czy nie doszło do cukrzycy ciążowej wskutek zmian zachodzących w organizmie kobiety w tym szczególnym czasie.

Ewentualnie test OGTT wykonuje się wcześniej, jeśli taką konieczność wskazywały badania na czczo.

Przeprowadzenie badania wymaga od ciężarnej wypicia roztworu zawierającego 75 mg glukozy. Przed i po tej czynności pobiera się krew do badania. Cukrzycę ciążową według norm Światowej Organizacji Zdrowia stwierdza się w przypadku, gdy nastąpi przekroczenie choć jednej z poniższych norm:

• 100 mg/dl (5,5 mmol/l) na czczo;
• 180 mg/dl (10 mmol/l) 1 godzinę po wypiciu roztworu;
• 140 mg/dl (7,8 mmol/l) 2 godziny po wypiciu roztworu.

Co jeść przy cukrzycy ciążowej? Dieta

Stwierdzenie cukrzycy ciążowej wymusza wdrożenie specjalnej diety dla ciężarnej. Według rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, w przypadku cukrzycy ciążowej dieta jest wręcz podstawą leczenia.

PTG zaleca, by dzienna racja pokarmowa składała się w 40-45 procentach z węglowodanów, w szczególności tych złożonych – w tym celu należy jeść warzywa, kaszę i pieczywo pełnoziarniste. Kolejnych 30 procent w diecie powinny stanowić białka, a 20 do 30 procent – tłuszcze, w szczególności wielonienasycone.

W przypadku walki z cukrzycą ciążową, ważna jest też ilość przyjmowanych kalorii. Zaleca się, aby dziennie zjadać 35 kcal na 1 kilogram tzw. należnej masy ciała (1500 do 2400 kcal). U kobiet z nadwagą sugeruje się dostosowanie ilości przyjmowanych kalorii do indeksu BMI.

• BMI poniżej 19,8: 35-40 kcal na 1 kg masy ciała,
• BMI 19,8 - 26: 30-32 kcal na 1 kg masy ciała,
• BMI 26-29: 25-30 kcal na 1 kg masy ciała,
• BMI powyżej 29: 24-25 kcal na 1 kg masy ciała.

Co jeść przed snem w cukrzycy ciążowej? Ostatni posiłek przed położeniem się spać jest bardzo ważny. Warto, by ciężarna postawiła na coś lekkiego o niskim indeksie glikemicznym. To pozwoli zapobiec wahaniom glukozy i spadku cukru w nocy.

Choć w przypadku cukrzycy ciążowej dieta układana jest wedle określonych parametrów, jest ona podobna do diety stosowanej w czasie normalnej cukrzycy. Przy ustalaniu codziennego jadłospisu nie należy sugerować się ogólnymi radami i przepisami kulinarnymi.

Mimo, iż w Internecie dostępne są przepisy na cukrzycę dla kobiet , kierując się odpowiedzialnością za zdrowie swoje i swojego dziecka, przyszłe mamy powinny poprosić lekarza prowadzącego ciążę, ewentualnie diabetologa o skomponowanie odpowiedniej diety.

Specjaliści dobiorą adekwatnie składniki i ich proporcje do wyników badań i przebiegu cukrzycy ciążowej u konkretnej pacjentki.