Produkcja szczepionek przeciwko koronawirusowi SARS-CoV-2 pod koniec 2020 roku dynamicznie ruszyła. W grudniu 2020 warunkowo zarejestrowany został do użytku produkt firmy Pfizer i BioNTech. Na początku 2021 roku na takich samych warunkach dopuszczona została do obrotu szczepionka COVID-19 Vaccine Medana, roboczo nazwaną mRNA-1273.
Co znajduje się w szczepionce Moderny na koronawirusa?
Jedna dawka (0,5 ml) zawiera 100 mikrogramów informacyjnego RNA (ang. messenger RNA, mRNA) (w nanocząsteczkach lipidowych SM-102).
Wśród substancji pomocniczych można znaleźć:
- Lipid SM-102;
- Cholesterol;
- 1,2-Distearylo-sn-glicero-3-fosfocholina (DSPC);
- Glikol 1,2-dimirystylo-rac-glicero-3-metoksypolietylenowy o masie cząsteczkowej 2000 (PEG2000 DMG);
- Trometamol;
- Trometamolu chlorowodorek;
- Kwas octowy;
- Sodu octan trójwodny;
- Sacharoza;
- Woda do wstrzykiwań;
Reklama
Jak działa szczepionka Moderny na koronawirusa?
Szczepionki mRNA (informacyjne RNA) są nieco bardziej skomplikowane niż inne, ale trzeba pamiętać, że prace nad ogólną ideą takiej szczepionki trwają już od ponad 30 lat. Mechanizm działania polega na tym, że po zapoznaniu się z całym genomem wirusa, zespół badawczy wyizolował tylko tę sekwencję, która odpowiada za tworzenie wirusowego białka S (innymi słowy zaczęto w laboratorium tworzyć fragment kodu genetycznego wirusa).
Samo mRNA jest bardzo nietrwałe (utrzymuje się zaledwie kilkanaście/kilkadziesiąt godzin po czym się rozpada na pojedyncze nukleotydy). Żeby ten wyizolowany kod genetyczny dotarł do komórek pacjenta trzeba było je otoczyć nanocząstkami lipidowymi, które zwiększają trwałość i sprawiają, że mRNA może wniknąć do komórek szczepionej osoby.
W komórkach tych mRNA łączy się z rybosomami (są to specjalne jednostki, które tworzą konkretne białka w zależności od tego, jaki fragment kodu genetycznego się do nich przyłączy). Następnie ludzka komórka z obcym mRNA zaczyna wytwarzać wirusowe białko S, które następnie jest prezentowane na błonie komórkowej układowi immunologicznemu. Następuje po tym gwałtowne wytwarzanie przeciwciał przeciwko komórkom, zawierającym na swojej błonie nieznane dotąd człowiekowi białka S.
Reklama
Czy szczepionka Pfizera może zmienić DNA?
Omawiając działanie szczepionki mRNA trzeba odpowiedzieć na jedno, ważne i często zadawane pytanie – czy szczepionka ta może zmienić DNA człowieka? Odpowiedź jest jasna i konkretna – nie ma takiej możliwości.
DNA jest najważniejszym czynnikiem tworzącym organizm, przez co znajduje się w jądrze komórkowym, czyli w strukturze która jest w komórce otoczona dodatkową błoną ochronną.
Drugą istotną kwestią jest fakt, że RNA jest tylko nośnikiem informacji i znacząco różni się od nici DNA. Ideą wytwarzania białek jest schemat DNA → RNA → rybosom → białko. Czyli komórka najpierw izoluje fragment nici DNA kodujące konkretne białko → następnie ten fragment kodu jest przepisywany na RNA, który służy tylko jako pośrednik → taka informacja wędruje dzięki RNA do rybosomu, który na jej podstawie produkuje zakodowane białko, po czym RNA ulega zniszczeniu i cały proces zaczyna się od nowa.
Żeby wirusowe RNA mogło się wbudować w sekwencję DNA człowieka, musiałby on posiadać enzym zwany odwrotną transkryptazą – czego on nie ma.
Reklama
Skuteczność szczepionki Moderny na koronawirusa
Według wyników z trzeciej fazy badań klinicznych szczepionki firmy Moderna wynika, że jej skuteczność oszacowano na 94,5%.
Oznacza to, że na 1000 zaszczepionych pacjentów, 945 będzie w pełni chronionych przed koronawirusem SARS-CoV-2.
Jest to niewiele niższy wynik, niż analogicznego produktu firmy Pfizer i BioNTech, który może pochwalić się 95% skutecznością.
Reklama
Czy szczepionka Moderny na koronawirusa jest bezpieczna?
Tak. Dotychczasowe badania, które były przeprowadzane na ok. 30 000 ochotnikach w USA wykazały, że preparat ten nie jest niebezpieczny. Oczywiście nie jest też wolny od działań niepożądanych. Na szczęście jednak, nie są one poważne.
Jakie są działania niepożądane szczepionki Moderny? Jak podaje oficjalny ChPL szczepionki COVID-19 Vaccine Moderna najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi były:
- ból w miejscu wstrzyknięcia (92%),
- zmęczenie (70%),
- ból głowy (64,7%),
- ból mięśni (61,5%),
- ból stawów (46,4%),
- dreszcze (45,4%),
- nudności/wymioty (23%),
- obrzęk/tkliwość pod pachą (19,8%),
- gorączka (15,5%),
- obrzęk w miejscu wstrzyknięcia (14,7%),
- zaczerwienienie (10%).
Większość z tych miejscowych i ogólnoustrojowych działań niepożądanych miała nasilenie łagodne lub umiarkowane i ustępowały w ciągu kilku dni po szczepieniu.
Reklama
Czym szczepionka Moderny na koronawirusa różni się od pozostałych?
Preparat firmy Moderna jest szczepionką typu mRNA, podobnie jak produkty firm Pfizer i BioNTech oraz CureVac. Szczepionki firm AstraZeneca z Uniwersytetem Oxfordzkim, Johnson&Johnson oraz GlaxoSmithKline z Sanofi mają kompletnie inny mechanizm działania.
Jednak preparat COVID-19 Vaccine Moderna od swoich odpowiedników z grupy szczepionek mRNA różni się znacznie warunkami przechowywania. Produkt firmy Moderna zawiera nieco więcej substancji pomocniczych, przez co warunki przechowywania i transportu są dużo mniej rygorystyczne niż w analogicznym preparacie firmy Pfizer i BioNTech.
Dłużej także można trzymać rozmrożony preparat. Jest to 30 dni w temperaturze od 2°C do 8°C, gdzie produkt Pfizera/BioNTech wytrzymuje w takich warunkach 5 dni. W temperaturze pokojowej (do 30°C) obie szczepionki mogą przebywać do 2 godzin.
Inną różnicą jest to, że z jednej fiolki szczepionki Comirnaty (Pfizer/BioNTech) otrzymuje się 6 dawek po wcześniejszym rozcieńczeniu. Produktu Moderny nie rozcieńcza się i otrzymuje się z jednej fiolki aż 10 dawek.
| Producent | Typ szczepionki | Liczba dawek | Warunki przechowywania | Droga podania |
| CureVac | mRNA | 2 | -70°C±10°C | domięśniowa |
| Moderna | mRNA | 2 | -25° do -15°C | domięśniowa |
| Pfizer/BioNTech | mRNA | 2 | -70°C±10°C | domięśniowa |
| AstraZeneca/Oxford | Wektorowa | 2 | 2-8 °C | domięśniowa |
| GSK/Sanofi | Podjednostkowa | 2 | 2-8 °C | domięśniowa |
| Johnson&Johnson | Wektorowa | Zależne od dopuszczenia | 2-8 °C | domięśniowa |
Źródło: Opracowanie własne
Reklama
Jaka jest ilość dawek szczepionki Moderny na koronawirusa?
Szczepionkę COVID-19 Vaccine Moderna podaje się w dwóch dawkach. Jest to taki sam schemat dawkowania, jak w przypadku preparatów innych firm.
Inny jednak jest odstęp pomiędzy kolejnymi dawkami. Drugą dawkę szczepionki Moderny podaje się po upływie 28 dni od podania pierwszej dawki. W przypadku produktu Pfizera/BioNTech odstęp ten wynosi co najmniej 21 dni.
Artykuł zawiera dane aktualne na dzień 24.01.2021
