Szczepionka Pfizera na koronawirusa - czy skuteczna?

Cały proces produkcji zajął niecały rok. Intensywne prace nad nią zaczęły się dokładnie  11.01.2020, kiedy to naukowcom udało się odkryć cały genom koronawirusa SARS-CoV-2.

W grudniu 2020 roku amerykański potentat farmaceutyczny Pfizer we współpracy z niemiecką spółką BioNTech zaprezentował światu nową szczepionkę nazwaną roboczo BNT162b2 – docelowa nazwa tego preparatu to Comirnaty.

Co znajduje się w szczepionce Pfizera na koronawirusa?

Szczepionka Comirnaty jest szczepionką typu mRNA. Oznacza to, że jej głównym składnikiem warunkującym jej skuteczność jest fragment nici RNA wirusa, który koduje specyficzne dla tego organizmu białko S. W celu zapewnienia lepszej trwałości nić mRNA została opakowana w cząsteczki nanolipidowe, które następnie transportują ją do komórek zaszczepionego pacjenta.

1 dawka (0,3 ml) zawiera 30 mikrogramów szczepionki mRNA przeciw COVID-19 (zawartej w nanocząsteczkach lipidowych). Jak podaje Charakterystyka Produktu Leczniczego Comirnaty w resztę jej składu wchodzą:

• ((4-hydroksybutylo)azanediyl)bis(heksano-6,1-diyl)bis(2-dekanian heksylu) (ALC-0315) 2-[(glikol polietylenowy)-2000]-N,N-ditetradecyloacetamid (ALC-0159) 1,2-distearoilo-sn-glicero-3-fosfocholina (DSPC);
• cholesterol;
• potasu chlorek;
• potasu diwodorofosforan;
• sodu chlorek;
• disodu fosforan dwuwodny;
• sacharoza;
• woda do wstrzykiwań;

Reklama

Jak działa szczepionka Pfizera na koronawirusa?

Szczepionki mRNA (informacyjne RNA) są nieco bardziej skomplikowane niż inne, ale trzeba pamiętać, że prace nad ogólną ideą takiej szczepionki trwają już od ponad 30 lat. Mechanizm działania polega na tym, że po zapoznaniu się z całym genomem wirusa, zespół badawczy wyizolował tylko tę sekwencję, która odpowiada za tworzenie białka S (innymi słowy zaczęto w laboratorium tworzyć fragment kodu genetycznego wirusa). 

Samo mRNA jest bardzo nietrwałe (utrzymuje się zaledwie kilkanaście/kilkadziesiąt godzin po czym się rozpada na pojedyncze nukleotydy). Żeby ten wyizolowany kod genetyczny dotarł do komórek pacjenta trzeba było je otoczyć nanocząstkami lipidowymi, które zwiększają trwałość i sprawiają, że mRNA może wniknąć do komórek szczepionej osoby.

W komórkach tych mRNA łączy się z rybosomami (są to specjalne jednostki znajdujące się w komórce, które tworzą konkretne białka w zależności od tego, jaki fragment kodu genetycznego się do nich przyłączy).

Następnie ludzka komórka z obcym mRNA zaczyna wytwarzać wirusowe białko S, które następnie jest prezentowane na błonie komórkowej układowi immunologicznemu. Następuje po tym gwałtowne wytwarzanie przeciwciał przeciwko komórkom, zawierającym na swojej błonie nieznane dotąd człowiekowi białka S.

Reklama

Czy szczepionka Pfizera może zmienić DNA?

Omawiając działanie szczepionki mRNA trzeba odpowiedzieć na jedno, ważne i często zadawane pytanie – czy szczepionka ta może zmienić DNA człowieka? Odpowiedź jest jasna i konkretna – nie ma takiej możliwości żeby to się stało. 

DNA jest najważniejszym czynnikiem tworzącym organizm, przez co znajduje się w jądrze komórkowym, czyli w strukturze która jest w komórce otoczona dodatkową błoną ochronną. 

Drugą istotną kwestią jest fakt, że RNA jest tylko nośnikiem informacji i znacząco różni się od nici DNA. Ideą wytwarzania białek jest schemat DNA → RNA → rybosom → białko. Czyli komórka najpierw izoluje fragment nici DNA kodujące konkretne białko → następnie ten fragment kodu jest przepisywany na RNA, który służy tylko jako pośrednik → taka informacja wędruje dzięki RNA do rybosomu, który na jej podstawie produkuje zakodowane białko, po czym RNA ulega zniszczeniu i cały proces zaczyna się od nowa. Żeby wirusowe RNA mogłoby się wbudować w sekwencję DNA człowieka, musiałby on posiadać enzym zwany odwrotną transkryptazą – czego on nie ma.

Reklama

Skuteczność szczepionki Pfizera na koronawirusa

Szczepionka Comirnaty może aktualnie pochwalić się najwyższą skutecznością spośród wszystkich testowanych preparatów. Wynosi ona dokładnie 94,6%. 

Oznacza to, że na 100 zaszczepionych osób, 94 będzie całkowicie chronionych. Są to dane dostępne na połowę stycznia 2021. Bardzo możliwe, że w późniejszym okresie, kiedy zaszczepione zostaną już miliony pacjentów, skuteczność tej szczepionki będzie nieco inna.

Reklama

Czy szczepionka Pfizera na koronawirusa jest bezpieczna?

Tak. Mimo, że cały okres wynalezienia i badania tego produktu trwał niecały rok, to tak jak była mowa wcześniej, ogólna idea szczepionki opartej na mRNA ma już ponad 30 lat. Niemniej jednak wszystkie procedury zostały zachowane. 

Do tej pory nie było odnotowanych zgonów wywołanych bezpośrednio szczepionką Comirnaty. Charakterystyka Produktu Leczniczego z najpoważniejszych działań niepożądanych wymienia: 

• ból w miejscu wstrzyknięcia (>80%), 
• zmęczenie (>60%), 
• ból głowy (>50%), 
• ból mięśni i dreszcze (>30%), 
• ból stawów (>20%), 
• gorączka i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia (>10%). 

Działania te miały zazwyczaj nasilenie łagodne lub umiarkowane oraz ustępowały w ciągu kilku dni od podania szczepionki.

Reklama

Czym szczepionka Pfizera na koronawirusa różni się od pozostałych?

Produkt Pfizera jest szczepionką typu mRNA, podobnie jak szczepionki firmy CureVac i Moderny. Różnice między nimi są nieistotne z punktu widzenia użytkownika końcowego. Ich skład jest delikatnie różny. Większa rozbieżność między nimi jest w sposobie przechowywania i podawania.

Szczepionki wektorowe AstryZeneci różnią się tym, że wirusowe białko S jest już gotowe i podaje się je do organizmu człowieka przy pomocy wektora (czyli nośnika), którym jest inny wirus. Jako wektor wybrano adenowirusa wywołującego przeziębienie u szympansów, a więc jest on niegroźny dla organizmu człowieka. Te szczepionki również mocno różnią się warunkami przechowywania oraz ceną.

Źródło: Opracowanie własne 

Reklama

Jaka jest ilość dawek szczepionki Pfizera na koronawirusa?

Według oficjalnego schematu podanego przez koncern Pfizer, pacjent musi otrzymać dwie pełne dawki w odstępie 21 dni, aby uzyskać maksymalną odporność na koronawirusa SARS-CoV-2.