Reklama
Tabletki antykoncepcyjne
Tabletki antykoncepcyjne należą do jednej z metod antykoncepcji hormonalnej. Metoda ta zapobiega ciąży poprzez dostarczanie organizmowi substancji zawierających syntetyczne odpowiedniki kobiecych hormonów płciowych. Te z kolei przyczyniają się do blokowania owulacji oraz zmiany konsystencji śluzu szyjki macicy tak, aby nie przepuszczała plemników. Część hormonalnych środków antykoncepcyjnych, w tym pigułek, zawiera dwa składniki - estrogen i progestagen, inne są jednoskładnikowe – zawierają tylko progestagen.
Poza tabletkami antykoncepcyjnymi, wśród hormonalnych środków zapobiegania ciąży odnajdziemy m.in.:
- plastry antykoncepcyjne,
- krążki antykoncepcyjne,
- wkładki domaciczne,
- implanty antykoncepcyjne,
- zastrzyki hormonalne,
- pigułkę „po”.
Reklama
Zalety tabletek antykoncepcyjnych
Do zalet tabletek antykoncepcyjnych można zaliczyć:
- wysoki stopień skuteczności,
- wygodę stosowania,
- wpływ na regulowanie cykli miesiączkowych,
- zmniejszanie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego oraz występowania trądziku.
Jak wynika z badań naukowych pigułki antykoncepcyjne mogą również łagodzić objawy endometriozy oraz zmniejszać ryzyko wystąpienia niektórych nowotworów, takich jak rak jajnika, rak macicy, czy rak dolnego odcinka jelita grubego.
Jednak przyjmowanie pigułek antykoncepcyjnych, podobnie jak innych środków terapii hormonalnej, nie pozostaje obojętne dla organizmu.
Stosowanie antykoncepcji hormonalnej zawsze musi być poprzedzone wywiadem i badaniem lekarskim, a metody antykoncepcji powinny być dobierane indywidualnie.
Tabletki antykoncepcyjne dostępne są na polskim rynku tylko i wyłącznie na receptę. Antykoncepcja bez recepty występuje w postaci mechanicznych i chemicznych środków antykoncepcyjnych.
Reklama
Tabletki antykoncepcyjne - skutki uboczne
Czy tabletki antykoncepcyjne szkodzą? Jak każda forma terapii hormonalnej, mogą negatywnie wpływać na organizm i powodować szereg skutków ubocznych.
Niepożądane objawy nie są zazwyczaj groźne dla zdrowia i pojawiają się najczęściej na początku stosowania antykoncepcji, kiedy to organizm przyzwyczaja się do zmian hormonalnych. Jednak nie należy bagatelizować żadnych niepokojących symptomów i przy ich nasileniu zgłosić się do lekarza.
Podczas przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych mogą wystąpić skutki uboczne, takie jak:
- spadek libido,
- dolegliwości ze strony układu pokarmowego, w tym nudności i wymioty,
- bóle głowy, a nawet migreny,
- wzrost masy ciała,
- zatrzymanie wody w organizmie,
- plamienie i krwawienie niezwiązane z menstruacją,
- wahania nastroju i drażliwość,
- trądzik,
- łojotok,
- tkliwość piersi i bóle sutków,
- duszności i problemy z oddychaniem,
- grzybica pochwy,
- upławy.
Przy długotrwałym przyjmowaniu pigułek antykoncepcyjnych mogą wystąpić również groźniejsze skutki uboczne, takie jak zakrzepica, żółtaczka, zator płucny, zawał serca, polekowy brak miesiączki, czy zwiększone ryzyko rozwoju niektórych nowotworów.
Warto jednak zwrócić uwagę na to, że każda nowa generacja tabletek antykoncepcyjnych wprowadzanych na rynek, charakteryzuje się mniejszym stężeniem syntetycznych hormonów, co wpływa na zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia skutków ubocznych.
Reklama
Tabletki antykoncepcyjne a ciąża
Tabletki antykoncepcyjne należą do najbardziej skutecznych metod zapobiegania ciąży, co potwierdza wskaźnik Pearla. Jednak, podobnie jak inne środki antykoncepcyjne, pigułki będą skutecznie chronić przed zajściem w ciążę jedynie wówczas gdy będą prawidłowo stosowane. Każde odstępstwo od reguły zmniejsza działanie antykoncepcyjne pigułek.
Może się również zdarzyć taka sytuacja, że kobieta zajdzie w ciążę i nieświadomie nadal będzie zażywała tabletki antykoncepcyjne.W przypadku pojawienia się tego rodzaju wątpliwości należy jak najszybciej wykonać test ciążowy i w razie pozytywnego wyniku, odstawić przyjmowanie pigułek. Dla stuprocentowej pewności najlepiej skonsultować się z lekarzem.
W przypadku potwierdzenia ciąży, lekarz zaleci odstawienie tabletek. Uważa się, że tabletki nie wykazują działania, które na tym etapie mogłoby zaszkodzić zdrowiu dziecka.
Reklama
Jak działają tabletki antykoncepcyjne?
Po jakim czasie działają tabletki antykoncepcyjne? Bez względu na rodzaj tabletek antykoncepcyjnych, ich podstawowe działanie opiera się na uwalnianiu do krwi odpowiedniej dawki syntetycznych hormonów płciowych, które przyczyniają się do zapobiegania ciąży.
W przypadku jednoskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych, tzw. minipigułek, które w swoim składzie zwierają jedynie progestagen, mechanizm działania polega na hamowaniu owulacji oraz wywoływaniu zmian w błonie śluzowej macicy, tak aby uniemożliwić implantację zarodka w macicy.
Dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, poza syntetyczną formą progesteronu, zawierają dodatkowo estrogen, co rozszerza sposób działania pigułki. Ten rodzaj tabletek antykoncepcyjnych zatrzymuje dojrzewanie pęcherzyków Graafa i hamuje owulację, zmienia właściwości błony śluzowej macicy, uniemożliwiając tym samym implantację oraz wpływa na gęstość śluzu szyjkowego, tak aby utrudnić plemnikom przemieszczanie się.
Reklama
Jak brać tabletki antykoncepcyjne?
Stosowanie tabletek antykoncepcyjnych nie jest zbyt skomplikowane i nie powinno przysparzać wielu problemów. Ważne jest jednak przestrzeganie ściśle określonych zaleceń. Sposoby przyjmowania pigułek antykoncepcyjnych różnią się w zależności od ich rodzaju.
W przypadku tabletek jednoskładnikowych w opakowaniu jest 28 pigułek, które należy przyjmować codziennie o tej samej porze. Różnica w porze stosowania pigułki może wynosić do ok. 3 godzin. Po skończeniu jednego opakowania minipigułek od razu rozpoczynamy następne, czyli pomiędzy kolejnymi opakowaniami nie ma przerwy w zażywaniu.
Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe jednofazowe należy przyjmować od pierwszego dnia cyklu menstruacyjnego i kontynuować ich zażywanie przez kolejnych 21 dni. Tabletki przyjmujemy codziennie o tej samej porze. Po 21 dniach następuje siedmiodniowa przerwa i pojawia się krwawienie. Przypomina ono miesiączkę, jednak zazwyczaj jest krótsze i bardziej skąpe. Po wspomnianej przerwie rozpoczynamy kolejne opakowanie.
Poza opakowaniami zawierającymi 21 tabletek dwuskładnikowych, na rynku dostępne są takie zawierające 28 pigułek. Przyjmuje się je w schemacie 24 plus 4, z czego 24 pigułki zawierające aktywne hormony należy zażywać codziennie o tej samej porze, a przez pozostałe cztery dni po jednej nieaktywnej tabletce z czterech dostępnych w opakowaniu. Placebo ma stanowić ułatwienie stosowania, należy tylko uważać, aby nie pomylić tabletek i brać właściwe w określonych dniach cyklu.
Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe dwufazowe występują w liczbie 21 w opakowaniu, z tym że 11 z nich jest w jednym kolorze, a 10 w innym. Różnią się od siebie nie tylko kolorem, ale zawartością poszczególnych hormonów. Pigułki te należy przyjmować w odpowiedniej kolejności, zgodnie z zaleceniami na opakowaniu bądź ulotce.
Najbardziej skomplikowane wydaje się przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych dwuskładnikowych trójfazowych. W opakowaniu znajduje się 21 pigułek w trzech różnych kolorach. Najczęściej spotykana konfiguracja to 6 jasnobrązowych, 5 białych oraz 10 żółtych lub po 7 tabletek dla każdej „fazy”. Podobnie jak w przypadku tabletek dwufazowych, istotna jest tutaj kolejność przyjmowania pigułek, która będzie odpowiednio oznaczona w dołączonej ulotce.
Reklama
Skuteczność tabletek antykoncepcyjnych
Czy tabletki antykoncepcyjne są skuteczne? Wykazują bardzo wysoki stopień skutecznościi wśród środków należących do hormonalnych metod antykoncepcji, najlepiej chronią przed nieplanowaną ciążą. Skuteczność pigułek antykoncepcyjnych, podobnie jak innych metod zapobiegania ciąży, określa się przy pomocy wskaźnika Pearla. Im mniejsza wartość wskaźnika, tym wyższa skuteczność konkretnej metody. Za skuteczne metody antykoncepcyjne uznaje się takie o indeksie Pearla do 2. Oznacza to, że na sto regularnie współżyjących par doszło do dwóch nieplanowanych ciąż w ciągu roku.
Tabletki antykoncepcyjne plasują się w czołówce listy środków antykoncepcyjnych rozpatrywanych pod kątem skuteczności. Wskaźnik Pearla dla pigułek dwuskładnikowych wynosi od 0,1 w warunkach laboratoryjnych, do 5 przy typowym stosowaniu, analogicznie, dla minipigułek wartości te wskazują na 0,5-5. Typowe stosowanie oznacza wzięcie pod uwagę błędów popełnianych podczas przyjmowania pigułek, które przyczyniają się do osłabienia ich działania i tym samym spadku skuteczności.
Wady tabletek antykoncepcyjnych
Do głównych wad stosowania tabletek antykoncepcyjnych można zaliczyć szereg wcześniej wymienionych skutków ubocznych, które związane są przede wszystkim z wpływem antykoncepcji hormonalnej na organizm i zdrowie kobiety.
Na wystąpienie objawów niepożądanych bardziej narażone są kobiety zmagające się z:
- otyłością,
- cukrzycą,
- nadciśnieniem,
- schorzeniami układu krążenia,
- padaczką,
- depresją,
- żylakami,
- nadciśnieniem tętniczym.
Część kobiet nie może sobie pozwolić na przyjmowanie dwuskładnikowych pigułek antykoncepcyjnych, ale można je zastąpić tabletkami jednoskładnikowymi, tzw. minipigułkami. Do tej grupy należą m.in. kobiety które nie mogą przyjmować estrogenów, kobiety po 35. roku życia, panie które palą papierosy, nastolatki, czy matki karmiące piersią.
Poza efektami niepożądanymi, które mogą, ale nie muszą wystąpić podczas przyjmowania pigułek, kobiety mogą skarżyć się na to, że zawsze należy pamiętać o wzięciu tabletki, inaczej ich skuteczność zostanie zaburzona. Ponadto, na poprawne działanie tabletek antykoncepcyjnych może mieć wpływ alkohol, choroby, czy jednoczesne przyjmowanie niektórych leków.
Rodzaje tabletek antykoncepcyjnych
Wśród rodzajów tabletek antykoncepcyjnych możemy wymienić:
- tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe tzw. minipigułka,
- tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe.
Tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe, zwane również minipigułkami, zawierają małe dawki jednego hormonu - progestagenu. Ich zadaniem jest zagęszczanie śluzu szyjki macicy, co uniemożliwia plemnikom przedostanie się do komórki jajowej. Minipigułka czasem hamuje owulację.
Jednoskładnikowe tabletki antykoncepcyjne zalecane są kobietom:
- bardzo młodym, ze względu na niską zawartość hormonu,
- karmiącym piersią,
- mającym problem z zakrzepicą,
- które nie mogą stosować pigułek z estrogenem,
- które nie mogą stosować spirali,
- zbliżającym się do menopauzy,
- palącym papierosy,
- zagrożonym udarem,
- po 35. roku życia
Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe składają się z dwóch rodzajów żeńskich hormonów płciowych: estrogenu i progestagenu. Hormony zawarte w pigułce hamują wzrost komórki jajowej w jajniku i uniemożliwiają owulację. Zagęszczają również śluz w szyjce macicy, tak aby plemniki nie mogły się przez niego przedostać.
Dwuskładnikowe tabletki hormonalne dzielą się na:
- tabletki jednofazowe- wszystkie tabletki mają ten sam skład,
- tabletki dwufazowe– w opakowaniu są dwa rodzaje tabletek o różnej dawce hormonów,
- tabletki trójfazowe– w opakowaniu znajdują się trzy rodzaje tabletek o różnej dawce hormonów.
Ze względu na zawartość estrogenu dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne nie są zalecane wszystkim kobietom, w każdym wieku. W wielu przypadkach ginekolog może zalecić stosowanie tabletek jednoskładnikowych (brak estrogenu), bądź dwuskładnikowych jednofazowych (niska zawartość estrogenu). Przyjmowanie hormonalnych tabletek antykoncepcyjnych zawsze jest konsultowane z lekarzem.
