Choroby cywilizacyjne takie jak cukrzyca, otyłość i miażdżyca są obecnie bardzo dużym zagrożeniem. Wciąż wzrasta liczba osób cierpiących na te schorzenia. Ich najczęstszą przyczyną jest zła dieta, brak aktywności i stosowanie używek. Ryzyko zachorowania na wymienione schorzenia zwiększa tzw. zespół metaboliczny.
Co to jest zespół metaboliczny?
Zespół metaboliczny to zbiór czynników ryzyka, które prowadzą do chorób cywilizacyjnych takich jak powikłania sercowo-naczyniowe, cukrzyca i otyłość. Niestety swoje początki może mieć już w dzieciństwie.
W skład czynników ryzyka zespołu metabolicznego wchodzą:
- otyłość,
- zaburzenia tolerancji glukozy,
- zaburzenia gospodarki lipidowej,
- nadciśnienie tętnicze.
Reklama
Zespół metaboliczny – objawy i kryteria
Do stwierdzenia zespołu metabolicznego używa się następujących kryteriów, które mogą być jednocześnie jego objawami:
- otyłość brzuszna – u kobiet jest to obwód talii powyżej 80 cm, natomiast u mężczyzn 95 cm,
- poziom glukozy we krwi na czczo – od 100 mg/dl,
- poziom trójglicerydów we krwi – od 150 mg/dl,
- poziom dobrego cholesterolu – u kobiet poniżej <50 mg/dl, natomiast u mężczyzn
<40 mg/dl, - ciśnienie tętnicze – od 130/85 mm Hg.
Aby potwierdzić zespół metaboliczny wykorzystuje się przede wszystkim kryterium dotyczące otyłości brzusznej oraz przynajmniej dwa z wyżej wymienionych.
Reklama
Zespół metaboliczny a otyłość
Zbyt duża masa ciała przyczynia się do wystąpienia innych objawów zespołu metabolicznego – insulinooporności i nadciśnienia tętniczego. Dlatego należy pamiętać o kontroli wagi. Wówczas gdy podane powyżej parametry zostaną przekroczone, należy zastosować jadłospis umożliwiający spadek masy ciała.
Najważniejszym elementem diety odchudzającej są regularne posiłki oraz odpowiednio zbilansowana dieta pod względem składników odżywczych w ujęciu jakościowym
i ilościowym.
Reklama
Zespół metaboliczny – leczenie
Leczenie dobierane jest indywidualnie do czynników ryzyka zespołu metabolicznego. Jednak podstawą terapii jest:
- odpowiednia dieta,
- zmniejszenie wagi ciała,
- wdrożenie aktywności fizycznej,
- odrzucenie używek.
Ponadto stosowana jest również farmakologia mająca na celu ustabilizowanie ciśnienia krwi, poziomu glukozy oraz cholesterolu.
Reklama
Zespół metaboliczny – dieta
Przy jadłospisie prowadzącym do spadku masy ciała oraz obniżeniu złego cholesterolu należy stosować przede wszystkim zasady racjonalnego żywienia:
- spożywać 5 posiłków dziennie, szczególnie pamiętając o pełnowartościowym śniadaniu;
- pić nie mniej niż 2 l wody dziennie. Nawadnianie jest jednym z najważniejszych czynników w diecie;
- włączyć do diety świeże owoce i warzywa, które dostarczą do organizmu błonnik;
- pamiętać o aktywności fizycznej;
- zmniejszyć spożycie cukrów prostych oraz tłuszczu zwierzęcego;
- ograniczyć spożycie soli.
Przy wystąpieniu podwyższonego poziomu glukozy we krwi należy zastosować dietę niskowęglowodanową. Szczególną uwagę należy zwrócić wtedy na włączenie produktów węglowodanowych o niskim indeksie glikemicznym – IG - (<50).
Niskim IG charakteryzuje większość warzyw oraz wybrane owoce:
- pomidor,
- soja,
- ogórek,
- sałata,
- papryka,
- wiśnie.
Z produktów zbożowych o niskim lub średnim IG można zaliczyć kasze oraz pieczywo pełnoziarniste. Produkty te, obfitujące w błonnik, należy włączyć w jadłospis wówczas gdy dochodzi do wahania glukozy we krwi.
Ważne jest, aby zastąpić węglowodany proste (m.in. z pieczywa białego, produktów cukierniczych, słodkich napojów gazowanych) na węglowodany złożone, które znaleźć można w produktach z pełnego przemiału.
Rodzaj diety powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb. Najlepiej skorzystać
z pomocy dietetyka, który po przeprowadzeniu wywiadu i wykonaniu odpowiednich badań skomponuje właściwy jadłospis.
Reklama
Zespół metaboliczny u dzieci
Do niedawna zespół metaboliczny był opisywany jedynie w stosunku do dorosłych, jednak obecnie ze względu na coraz powszechniejszy zły styl życia określa się go również u dzieci. Otyłość u dzieci jest dużym problemem, wraz z którym zwiększa się ryzyko nadciśnienia tętniczego oraz cukrzycy.
Wczesne rozpoznanie zagrożenia i wprowadzenie odpowiednich działań – zmiany diety, zachęcania do aktywności fizycznej oraz wykonywanie odpowiednich badań pozwoli na uniknięcie powikłań zespołu metabolicznego.
Reklama
Zespół metaboliczny – powikłania
Zespół metaboliczny prowadzi do poważnych chorób, które mogą prowadzić m.in. do zawału i udaru. Te schorzenia niestety są bezpośrednim zagrożeniem zdrowia i życia. W wielu przypadkach kończą się śmiercią.
Dlatego też bardzo ważna jest odpowiednia dieta i aktywność fizyczna, natomiast badania okresowe pozwalają wykryć ewentualne nieprawidłowości już na samym początku. Wdrożenie odpowiedniego leczenia pozwala zapobiegać zespołowi metabolicznemu oraz innym chorobom.
