Nowotwory zarodkowe jajników i jąder to duża grupa stosunkowo rzadko występujących złośliwych i łagodnych nowotworów. Ich cechą wspólną jest pochodzenie od pierwotnych komórek płciowych (germ cells), z których rozwijają się męskie lub żeńskie komórki rozrodcze.
Prawidłowa pierwotna komórka płciowa (germ cell) w procesie gametogenezy wytwarza komórki rozrodcze (tzw. gamety). U mężczyzn są nimi plemniki, u kobiet - komórki jajowe.
Nowotwory zarodkowe jajników i jąder - przyczyny
Jak już wcześniej wspomniano nowotwory zarodkowe jajników i jąder powstają na skutek transformacji nowotworowej, której ulega prawidłowa pierwotna komórka płciowa. Proces ten powoduje utratę dotychczasowych właściwości i funkcji omawianej komórki – zaczyna się ona nadmiernie mnożyć tworząc nieprawidłowe komórki potomne.
Zobacz wideo: Czy każdy nowotwór powoduje ból?
Pierwotna komórka płciowa (zarówno „zdrowa”, jak i taka, która uległa transformacji nowotworowej) jest tzw. komórką multipotencjalną. Oznacza to, że w odpowiednich warunkach może przekształcić się nie tylko w komórki płciowe, ale i niemal w każdą inną komórkę ludzkiego organizmu (pod tym względem jest podobna do tzw. komórek macierzystych). Przemiana multipotencjalnej komórki w komórkę bardziej wyspecjalizowaną nosi nazwę różnicowania.
Istnieją dwie główne drogi, którymi może podążyć zmutowana pierwotna komórka płciowa:
- Jeżeli na skutek mutacji utraci ona zdolność do różnicowania się, to stworzy nowotwór zbudowany z komórek bardzo podobnych do tych zarodkowych. Nowotwór z nich zbudowany nosi nazwy: u mężczyzn – nasieniak, u kobiet – rozrodczak.
- Jeżeli transformacja nowotworowa nie pozbawi pierwotnej komórki płciowej zdolności różnicowania się, to powstaje multipotencjalna komórka nowotworowa, która ma potencjał tworzenia różnych (ale zawsze mniej lub bardziej patologicznych!) typów komórek potomnych.
Multipotencjalna komórka nowotworowa może różnicować się w:
- Komórki tkanek embrionalnych (a więc tkanek budujących najpierw ciało zarodka, później płodu i wreszcie dorosłego człowieka) – guz nowotworowy zbudowany z takich komórek to tzw. potworniak
- Komórki tkanek poza embrionalnych (a więc tkanek budujących łożysko i błony płodowe) – guz nowotworowy zbudowany z takich komórek to kosmówczak zarodkowy lub tzw. yolk sack tumor.
- Mało zróżnicowanych komórek (podobnych do komórek rakowych) – guz nowotworowy zbudowany z takich komórek to rak zarodkowy.
Typ nowotworu zarodkowego zależy więc od tego, która linia potomnych komórek nowotworowych dominuje w danym guzie nowotworowym. Każda z wspomnianych linii ma swoje charakterystyczne cechy np.
- wygląd,
- produkcję specyficznych substancji chemicznych,
- szybkość podziału,
- stopień złośliwości,
których obecność wymusza stosowanie różnych metod leczenia. Często zdarza się, że w jednym guzie współistnieje dwie lub więcej linii komórek nowotworowych, co może utrudniać postawienie rozpoznania i skomplikować proces leczenia.
Reklama
Nowotwory zarodkowe jajników i jąder - czynniki ryzyka
Istnieje kilka udokumentowanych czynników zwiększających ryzyko rozwoju jednego z nowotworów zarodkowych jąder lub jajników. Należą do nich m.in.:
- Wnętrostwo u mężczyzn (niezstąpienie jąder do moszny) zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworu zarodkowego jądra 10-krotnie.
- U kobiet potworniak występuje 4 razy częściej, a pozostałe nowotwory zarodkowe 2 razy częściej niż u mężczyzn.
- Zaburzenia rozwoju płciowego, a w szczególności zaburzenia w powstawaniu i prawidłowym działaniu jąder/jajników (m.in. zespół Klinefeltera, zespół Turnera, dysgenezja gonad).
Wystąpienie nowotworu zarodkowego w najbliższej rodzinie zwiększa ryzyko powstania nowotworu o kilka do kilkudziesięciu procent. Jak do tej pory nie odkryto skutecznej metody zapobiegania wystąpieniu nowotworów zarodkowych.
Reklama
Nowotwory zarodkowe jajników i jąder - objawy u kobiet
U kobiet objawy nowotworów zarodkowych jajnika są najczęściej niecharakterystyczne i pojawiają się późno (gdy choroba jest już zaawansowana). Do typowych objawów (wynikających z dużych rozmiarów guza nowotworowego) należą:
- uczucie pełności w brzuchu,
- bóle podbrzusza,
- ból podczas oddawania moczu i/lub stolca.
U części chorych dochodzi do powiększenia obwodu brzucha (w związku z pojawieniem się w jamie brzusznej płynu) – tzw. wodobrzusze lub pojawienia się uczucia ucisku w miednicy.
W wysokim stopniu zaawansowania objawy choroby wynikają z obecności przerzutów odległych. Należą do nich m.in.:
- wzdęcia,
- niestrawność,
- zaparcia,
- uczucie pełności po spożyciu nawet niewielkiego posiłku,
- utrata apetytu
- nudności i wymioty.
Dodatkowo pojawić się mogą:
- nienormalnie częste oddawanie moczu,
- nieregularne miesiączki,
- upławy z pochwy,
- ból podczas stosunku seksualnego,
- utrata lub przyrost wagi,
- powiększenie węzłów chłonnych.
- duszność,
- kaszel.
Reklama
Nowotwory zarodkowe jajników i jąder - objawy u mężczyzn
U mężczyzn objawy nowotworu zarodkowego pojawiają się stosunkowo szybko (dzięki czemu są wykrywane wcześniej niż nowotwory zarodkowe jajnika u kobiet). Do najczęstszych objawów należą:
- niebolesne powiększenie jednego lub (rzadko) obu jąder,
- stwardnienie i nierówność powierzchni jądra,
- uczucie ciężaru w mosznie.
Czasami pojawia się ginekomastia (powiększenie gruczołów piersiowych). W rzadkich przypadkach choroba może przebiegać z bólem i uczuciem rozpierania moszny.
Niekiedy jako pierwsze pojawiają się objawy przerzutów odległych, takie jak:
- bóle w okolicy lędźwiowej,
- bóle brzucha,
- powiększenie węzłów chłonnych,
- kaszel,
- krwioplucie,
- duszność.
Reklama
Nowotwory zarodkowe jajników i jąder - wizyta u lekarza
Osoby cierpiące z powodu wspomnianych wcześniej objawów trafiają najczęściej do ginekologa (kobiety) i urologa (mężczyźni). To lekarze tych specjalności powinni zajmować się diagnostyką i leczeniem opisywanych schorzeń.
Kobiety
Wizyta u lekarza powinna mieć następujący przebieg:
1. Lekarz zbiera wywiad, tzn. zapyta o:
- dotychczasowy stan zdrowia pacjentki,
- przebyte przez nią choroby,
- hospitalizacje,
- zabiegi operacyjne,
- ogólne samopoczucie,
- występowanie problemów ze snem, apetytem, wypróżnianiem się.,
- uczulenia (w tym także na leki),
- stosowane używki (papierosy, alkohol, substancje psychoaktywne, czyli np. narkotyki),
- choroby, które występowały w najbliższej rodzinie (u rodziców, dziadków, rodzeństwa),
- objawów obecnej choroby, a także o czas ich trwania, stopień nasilenia.
2. Lekarz ginekolog dodatkowo skupi się na wywiadzie ginekologicznym, w którym spyta o:
- wiek, w którym wystąpiła pierwsza miesiączka,
- regularność i długość cykli miesięcznych,
- obfitość i czas trwania krwawienia miesięcznego,
- występowanie krwawień i plamień między miesiączkami,
- obecność skrzepów w krwi miesiączkowej,
- zespół napięcia przedmiesiączkowego
- datę pojawienia się ostatniej miesiączki.
- przebyte ciąże (w tym także te zakończone poronieniem), ich czas trwania, sposób rozwiązania (naturalny, cięcie cesarskie), występujące powikłania.
- przebyte zabiegi ginekologicznych,
- aktywności seksualnej
- chorób przenoszonych drogą płciową.
3. Następnie lekarz powinien przystąpić do tzw. badania ogólnego. Jego wygląd różni się istotnie w zależności od wieku i ogólnego stanu zdrowia danego pacjenta. Lekarz zwraca szczególną uwagę na części ciała i narządy, których wygląd bądź funkcja ulegają zmianie pod wpływem danej choroby. Do niezbędnego minimum badania należy:
- dokładne obejrzenie ciała pacjenta,
- zbadanie dotykiem głowy, szyi, brzucha, pachwin i kończyn.
4, Kolejnym etapem badania powinno być badanie gruczołów sutkowych (piersi). Polega ono na oglądnięciu i badaniu dotykiem piersi i ich okolic w różnych pozycjach ciała przyjmowanych przez pacjentkę. Podczas badania lekarz poszukuje:
- zaczerwienienia,
- zsinienia,
- owrzodzeń
- innych uszkodzeń skóry pokrywającej piersi.
- guzków,
- zgrubień lub stwardnień wewnątrz gruczołu piersiowego, mogących świadczyć o toczącym się tam procesie nowotworowym.
Badanie dotykiem pachy umożliwia wykluczenie powiększenia węzłów chłonnych (które następuje m.in. w przypadku zaplenia piersi lub rozwoju w nich zmian nowotworowych). Lekarz uciśnie też brodawki sutkowe – sprawdzi w ten sposób, czy nie pojawia się wyciek, który (poza okresem ciąży i laktacji) świadczyć może o schorzeniu rozwijającym się w gruczołach piersiowych (np. zapalenie, zmiany nowotworowe).
6. Następnie lekarz przystępuje do badania ginekologicznego. Przeprowadza się je na fotelu ginekologicznym – kobieta znajduje się w pozycji leżącej z podpartymi i rozchylonymi nogami. Pacjentka przed badaniem powinna oddać mocz, a także – w miarę możliwości, wypróżnić się.
Lekarz kolejno:
- narządy płciowe zewnętrzne,
- zbada ściany pochwy i szyjkę macicy z pomocą wziernika (niewielkiego plastikowego urządzenia służącego do rozchylenia warg sromowych i ścian pochwy),
- przeprowadzi badanie narządów płciowych wewnętrznych (pochwy, macicy, jajników). Dokona tego za pomocą dwóch rąk – dwa palce jednej ręki wprowadzi do pochwy, drugą ręką natomiast będzie badał brzuch (u dziewic palec jednej ręki wprowadzany jest do odbytnicy zamiast do pochwy).
Końcowym elementem badania powinno być badanie ultrasonograficzne (USG). Badanie to odbywa się za pomocą sondy, którą wprowadza się przez pochwowo lub przez odbytniczo – umożliwia ona pokazanie na ekranie aparatu wyglądu niektórych narządów wewnętrznych.
Mężczyźni
U mężczyzn urolog przeprowadzi palpacyjne badanie moszny oraz jej zawartości (jąder, najądrzy, powrózków nasiennych). Oceni kształt, wielkość, konsystencję i bolesność jąder, zbada węzły chłonne w pachwinach. W razie wątpliwości urolog wykona USG moszny, dzięki któremu można wykluczyć inne, nienowotworowe schorzenia jąder:
- zapalenie najądrza,
- wodniak jądra,
- skręt jądra,
- przepuklina pachwinowo-mosznowa
Następnie urolog przeprowadzi badanie per rectum. Wykona go za pomocą jednej ręki, wprowadzając palec do odbytu pacjenta. Badanie to umożliwia zgrubne określenie wielkości, symetrii, konsystencji i bolesności gruczołu krokowego (prostaty).
Zobacz wideo: Znaczenie odpowiedniego żywienia
Żywienie jest ważne dla osób zdrowych, ale jeszcze ważniejsze dla chorych - mówi dietetyk Ewalina Bancerz-Poźniak.
Reklama
Nowotwory zarodkowe jajników i jąder - badania
Nowotwory zarodkowe jąder i jajnika rozpoznaje się na podstawie badania histopatologicznego usuniętego chirurgicznie guza nowotworowego. Decyzję o operacji podejmuje się po stwierdzeniu w badaniu obrazowym (USG, TK, MRI) obecności guza jądra lub jajnika.
W przypadku podejrzenia guza nowotworowego jądra wykonuje się następujące badania:
- badanie fizykalne moszny i jej zawartości,
- USG moszny i jąder,
- nie wykonuje się biopsji jądra! (w związku z ryzykiem przeniesienia komórek nowotworowych w inne części moszny).
W przypadku podejrzenia guza nowotworowego jajnika wykonuje się następujące badania:
- badanie ginekologiczne,
- USG przez pochwowe i przez brzuszne (w rzadkich przypadkach TK, MRI),
- gdy istnieje wodobrzusze – punkcja jamy otrzewnej i pobranie płynu na badanie cytologiczne.
W obu powyższych przypadkach jeszcze przed zabiegiem operacyjnym można wykonać dodatkowe badania krwi, które pomagają określić, z jakim typem guza nowotworowego mamy do czynienia. Badania te polegają na oznaczeniu we krwi stężenia specyficznych substancji, które mogą być produkowane przez komórki nowotworowe (tzw. markery nowotworowe). Ich podwyższony poziom współistniejący z innymi objawami choroby praktycznie potwierdza rozpoznanie choroby nowotworowej i stanowi wskazanie do przeprowadzenia szybkiego zabiegu operacyjnego.
W przypadku podejrzenia rozwoju nowotworu zarodkowego jądra lub jajnika najczęściej oznacza się następujące markery nowotworowe:
- alfa-fetoproteinę (AFP),
- ludzka gonadotropinę kosmówkową (hCG),
- dehydrogenazę mleczanową (LDH).
Wspomniane markery nowotworowe wykorzystywane są także w kontroli skuteczności leczenia.
Należy pamiętać, że opisywane guzy zarodkowe często zbudowane są z różnych linii komórek nowotworowych (posiadają więc cechy dwóch lub więcej z opisywanych guzów), co czasami może utrudniać postawienie jednoznacznej diagnozy.
Reklama
Nowotwory zarodkowe jajników i jąder - nasieniak
Nasieniak to najczęściej występujący złośliwy nowotwór zarodkowy jądra o dość dobrym rokowaniu. Najczęściej pojawia się u mężczyzn około 40 r.ż. Jak już wcześniej wspomniano powstaje na skutek mutacji, której ulega pierwotna komórka płciowa, tracąc zdolność do różnicowania się. Nasieniak zbudowany jest więc z komórek bardzo podobnych do tych zarodkowych. Jego odpowiednikiem u kobiet jest rozrodczak.
Objawy
Najczęstszym objawem nasieniaka jest niebolesny guz jądra. Czasami występuje ginekomastia (powiększenie gruczołów piersiowych u mężczyzn) wywołana podniesionym poziomem hCG we krwi (około 20% nasieniaków produkuje ten hormon).
Diagnostyka i leczenie
Po stwierdzeniu w badaniu fizykalnym i USG moszny obecności guza jądra wdraża się leczenie. Przed zabiegiem operacyjnym wykonuje się oznaczenie we krwi stężenia markerów nowotworowych (AFP, hCG, LDH). Podwyższony poziom hCG praktycznie potwierdza rozpoznanie nowotworu zarodkowego i stanowi wskazanie do przeprowadzenia szybkiego zabiegu operacyjnego.
W leczeniu stosuje się orchiektomię (chirurgiczne usunięcie jądra zajętego przez nowotwór) z następującą radioterapią okolicznych węzłów chłonnych. W przypadku dużego stopnia zaawansowania (obecności przerzutów odległych) dodatkowo stosuje się chemioterapię. Nasieniak, chociaż złośliwy, ma stosunkowo dobre rokowanie.
Nowotwory zarodkowe jajników i jąder - rozrodczak
Rozrodczak to złośliwy nowotwór jajnika o dobrym rokowaniu. Najczęściej występuje u kobiet w 2 i 3 dekadzie życia. Jak już wspomniano powstaje na skutek mutacji, której ulega pierwotna komórka płciowa, tracąc zdolność do różnicowania się. Rozrodczak zbudowany jest więc z komórek bardzo podobnych do tych zarodkowych. Jego odpowiednikiem u mężczyzn jest nasieniak.
Objawy
Do typowych objawów (wynikających z rozmiarów guza) należą:
- uczucie pełności w brzuchu,
- bóle podbrzusza,
- ból podczas oddawania moczu i/lub stolca,
- nienormalnie częste oddawanie moczu,
- nieregularne miesiączki,
- upławy z pochwy.
U części chorych dochodzi do powiększenia obwodu brzucha (w związku z pojawieniem się w jamie brzusznej płynu) – tzw. wodobrzusze lub pojawienia się uczucia ucisku w miednicy.
Diagnostyka i leczenie
Po stwierdzeniu w badaniu fizykalnym i USG/TK/MRI jamy brzusznej obecności guza jajnika wdraża się leczenie. Przed zabiegiem operacyjnym wykonuje się oznaczenie we krwi stężenia markerów nowotworowych (AFP, hCG, LDH). W części przypadków rozrodczaka poziom hCG i LDH we krwi jest podwyższony.
W leczeniu stosuje się chirurgiczne usunięcie zajętego przez nowotwór jajnika wraz z prowadzącym do niego jajowodem. Następnie stosuje się chemioterapię lub (rzadziej) radioterapię uzupełniającą.
Nowotwory zarodkowe jajników i jąder - potworniak
Potworniak to częsty (zwłaszcza u dzieci) guz, który występuje w jądrze, jajniku i innych lokalizacjach. Najczęściej rozwija się w 1 i 2 dekadzie życia. Jak już wspomniano powstaje na skutek mutacji, której ulega pierwotna komórka płciowa. Powstała w ten sposób multipotencjalna komórka nowotworowa różnicuje się w kierunku tkanek embrionalnych (tworzących ciało zarodka, a potem dorosłego człowieka) i nadmiernie mnoży się tworząc liczne nowotworowe komórki potomne. Wspomniane komórki budują guz nowotworowy. W zależności od stopnia zróżnicowania wyróżniamy dojrzały (łagodny) i niedojrzały (złośliwy) potworniak.
Potworniak dojrzały najczęściej występuje jako duża torbiel, wewnątrz której znajdują się m.in. owłosiona skóra, zęby, chrząstka i fragmenty innych narządów. Potworniak niedojrzały to guz zawierający niedojrzałe komórki, które nie budują rozpoznawalnych na pierwszy rzut oka tkanek czy fragmentów narządów.
Czytaj też: Ból jajnika - przyczyny
Objawy
Najczęstszą lokalizacją potworniaka u obu płci jest okolica krzyżowo-ogonowa. Zazwyczaj guz jest dobrze widoczną, wystającą ponad poziom skóry pleców masą. W związku ze znacznym rozmiarem guza, potworniak w tej lokalizacji jest wykrywany wkrótce po lub nieraz przed urodzeniem (podczas badania USG kobiety ciężarnej).
U chłopców, u których potworniak rozwija się w jądrze, do najczęstszych objawów należą:
- niebolesne powiększenie jednego lub (rzadko) obu jąder,
- stwardnienie i nierówność powierzchni jądra
- uczucie ciężaru w mosznie.
W rzadkich przypadkach choroba może przebiegać z bólem i uczuciem rozpierania moszny.
W przypadku zaawansowanego potworniaka niedojrzałego mogą pojawić się objawy przerzutów odległych, takie jak:
- bóle w okolicy lędźwiowej,
- bóle brzucha,
- powiększenie węzłów chłonnych,
- kaszel,
- krwioplucie, duszność.
U dziewcząt, u których potworniak rozwija się w jajniku, objawy wynikają głównie z dużych rozmiarów guza nowotworowego. Należą do nich:
- uczucie pełności w brzuchu,
- bóle podbrzusza,
- ból podczas oddawania moczu i/lub stolca.
W przypadku zaawansowanego potworniaka niedojrzałego mogą pojawić się:
- wzdęcia,
- niestrawność,
- zaparcia,
- uczucie pełności po spożyciu nawet niewielkiego posiłku,
- utrata apetytu,
- nudności i wymioty,
- nienormalnie częste oddawanie moczu,
- nieregularne miesiączki,
- upławy z pochwy.
Może pojawić się utrata lub przyrost wagi i powiększenie węzłów chłonnych.
Diagnostyka i leczenie
Potworniaka rozpoznaje się po badaniu histo-patologicznym usuniętego chirurgicznie guza. Leczenie operacyjne wdraża się po stwierdzeniu w badaniu fizykalnym i USG obecności guza jądra lub jajnika. Potworniak zazwyczaj nie produkuje żadnego z markerów nowotworowych (ich poziomy we krwi znajdują się więc w granicach normy).
Postępowanie w przypadku potworniaka dojrzałego polega na chirurgicznym usunięciu całego guza. Ponieważ jest to nowotwór łagodny nie jest konieczne żadne leczenie uzupełniające, a pacjent/ka jest wyleczony/a.
W przypadku potworniaka niedojrzałego poza chirurgicznym usunięciem guza stosuje się uzupełniającą chemioterapię.
Nowotwory zarodkowe jajników i jąder - rak zarodkowy
Rak zarodkowy to stosunkowo częsty złośliwy nowotwór zarodkowy, który lokuje się zarówno u mężczyzn w jądrze (częściej), jak i u kobiet w jajniku (rzadziej). U mężczyzn nowotwór najczęściej rozwija się w 3 i 4 dekadzie życia, u kobiet zazwyczaj przed lub wkrótce po rozpoczęciu dojrzewania. Jak już wcześniej wspomniano powstaje na skutek mutacji, której ulega pierwotna komórka płciowa. Powstała w ten sposób multipotencjalna komórka nowotworowa intensywnie mnoży się tworząc mało zróżnicowane nowotworowe komórki potomne.
Objawy
U mężczyzn pierwszym objawem może być:
- niebolesne powiększenie jądra
- stwardnienie i nierówność powierzchni jądra
- uczucie ciężaru w mosznie.
Czasami pojawia się ginekomastia (powiększenie gruczołów piersiowych) wywołana podniesionym poziomem hCG we krwi.
U kobiet bardzo często choroba rozwija się bezobjawowo, a guz osiąga bardzo duży rozmiar (do kilkunastu cm średnicy). Pojawiają się wówczas objawy wynikające z ucisku guza nowotworowego na sąsiadujące narządy. Należą do nich m.in.:
uczucie pełności w brzuchu po spożyciu nawet niewielkiego posiłku,
- bóle podbrzusza,
- ból podczas oddawania moczu i/lub stolca,
- wzdęcia,
- niestrawność,
- zaparcia,
- utrata apetytu,
- nudności i wymioty.
Diagnostyka i leczenie
Raka zarodkowego rozpoznaje się po przeprowadzeniu badania histo-patologicznego wyciętego guza nowotworowego. Leczenie operacyjne wdraża się po stwierdzeniu w badaniu fizykalnym i USG guza jądra lub jajnika. Przed zabiegiem operacyjnym wykonuje się oznaczenie we krwi stężenia markerów nowotworowych (AFP, hCG, LDH). W 60% przypadków raka zarodkowego obserwuje się podwyższony poziom hCG we krwi.
Leczenie u mężczyzn polega zazwyczaj na przeprowadzeniu orchiektomii (usunięcia jądra zajętego przez nowotwór), po której czasami stosuje się uzupełniającą chemioterapię. W przypadku gdy nowotwór ma wyższy stopień zaawansowania(pojawiły się przerzuty w węzłach chłonnych lub innych narządach), poza orchiektomią wykonuje się także usunięcie zajętych przez nowotwór węzłów chłonnych oraz uzupełniającą chemioterapię.
Nowotwory zarodkowe jajników i jąder - guz pęcherzyka żółtkowego
Yolk sack tumor (guz pęcherzyka żółtkowego) to bardzo rzadki nowotwór o wyjątkowo wysokiej złośliwości. Jak już wspomniano powstaje na skutek mutacji, której ulega pierwotna komórka płciowa. Powstała w ten sposób multipotencjalna komórka nowotworowa różnicuje się w kierunku tkanek poza embrionalnych (budujących błony płodowe) i nadmiernie mnoży się tworząc liczne nowotworowe komórki potomne.
Objawy
U mężczyzn pierwszym objawem może być:
- niebolesne powiększenie jądra,
- stwardnienie i nierówność powierzchni jądra
- uczucie ciężaru w mosznie.
U kobiet choroba zwykle rozwija się bezobjawowo.
Najczęściej jako pierwsze pojawiają się objawy przerzutów odległych, takie jak:
- bóle w okolicy lędźwiowej,
- bóle brzucha,
- powiększenie węzłów chłonnych,
- kaszel,
- krwioplucie,
- duszność.
W prawie każdym przypadku yolk sack tumor stężenie AFP we krwi jest podwyższone.
Diagnostyka i leczenie
Raka zarodkowego rozpoznaje się po przeprowadzeniu badania histopatologicznego usuniętego chirurgicznie guza nowotworowego. Leczenie operacyjne wdraża się po stwierdzeniu w badaniu fizykalnym i USG guza jądra lub jajnika. Stwierdzenie we krwi podniesionego stężenia AFP praktycznie potwierdza rozpoznanie.
Leczenie u mężczyzn polega na przeprowadzeniu orchiektomii (usunięcia jądra zajętego przez nowotwór), po której stosuje się uzupełniającą chemioterapię.
U kobiet postępowaniem z wyboru jest usunięcie zajętego przez nowotwór jajnika wraz z prowadzącym do niego jajowodem i uzupełniająca chemioterapia.
Nowotwory zarodkowe jajników i jąder - kosmówczak zarodkowy
Kosmówczak zarodkowy to rzadko występujący, bardzo złośliwy nowotwór. U mężczyzn najczęściej rozwija się w 2 i 3 dekadzie życia, u kobiet pojawia się w okresie rozrodczym. Jak już wspomniano powstaje na skutek mutacji, której ulega pierwotna komórka płciowa. Powstała w ten sposób multipotencjalna komórka nowotworowa różnicuje się w kierunku tkanek poza embrionalnych (budujących łożysko) i nadmiernie mnoży się tworząc liczne nowotworowe komórki potomne.
Objawy
Najczęściej jako pierwsze pojawiają się objawy przerzutów odległych, takie jak:
- bóle w okolicy lędźwiowej,
- bóle brzucha,
- powiększenie węzłów chłonnych,
- kaszel,
- krwioplucie,
- duszność,
- niedowłady.
Kosmówczak niemal zawsze produkuje hCG, w związku z czym jego stężenie we krwi jest znacznie podwyższone (z tego powodu u mężczyzn jednym z objawów choroby może być ginekomastia).
Diagnostyka i leczenie
Leczenie wdraża się po stwierdzeniu w badaniu fizykalnym i USG guza jądra lub jajnika współistniejącego z wysokim poziomem hCG.
Leczenie zarówno mężczyzn, jak i kobiet polega na stosowaniu chemioterapii.
Po zakończeniu leczenia pacjent/pacjentka powinien/powinna pozostawać pod stałą kontrolą urologa/ginekologa.
Konieczne może być oznaczanie (co kilka miesięcy) poziomu markera nowotworowego charakterystycznego dla wyleczonej choroby nowotworowej (aby wykluczyć lub szybko wychwycić nawrót choroby).
