Wady zgryzu u dzieci i dorosłych - rodzaje, klasyfikacja

Historia ortodoncji sięga wielu wieków wstecz. Naukowcy odkryli mumie, których zęby połączone były drutami w celu wyrównania ich położenia, a w 400 r.p.n.e. Hipokrates pisał o próbach „prostowania zgryzu”. Pierwsze próby leczenia ortodontycznego były powodowane głownie chęcią poprawienia wyglądu. Dziś wiemy, że nie tylko estetyka się liczy.

Dlaczego u niektórych osób występują wady zgryzu? 

To pytanie od lat spędzało sen z powiek wielu naukowcom-stomatologom. Dopiero gwałtowny rozwój ortodoncji w XX wieku pozwolił na znaczne poszerzenie wiedzy z tego zakresu. Okazało się, że udzielenie jednoznacznej odpowiedzi jest bardzo trudne. Istnieje bowiem wiele czynników sprzyjających powstawaniu wad zgryzu. Co więcej - czynniki te dodatkowo wzajemnie się na siebie nakładają i modyfikują swój wpływ.

Warto też zauważyć, że rozwój płodowy i dzieciństwo mają szczególny wpływ na rozwój łuków zębowych u dziecka. Wszelkie niedobory żywieniowe, złe nawyki lub urazy nie pozostaną bez wpływu. Dlatego warto by rodzice byli świadomi czynników ryzyka wad zgryzu, ponieważ odpowiednia profilaktyka, może w przyszłości oszczędzić długotrwałego i kosztownego leczenia.

Reklama

Wady zgryzu - czynniki ryzyka

Czynniki ogólne, wpływające na powstawanie wad zgryzu:

1. Zaburzenia wydzielania hormonów, skutkujące:

• gigantyzmem,
• akromegalią,
• karłowatością przysadkową,
• niedoczynnością tarczycy,
• krzywicą.

2. Leki w okresie płodowym (sulfonamidy, talidomid, chinina)
3. Choroby przebyte do 3 miesiąca ciąży :

• wirusowe (różyczka, grypa, nagminne zapalenie ślinianek tzw. „świnka”, odra, ospa wietrzna, półpasiec, opryszczka zwykła),
• pasożytnicze (toksoplazmoza, listerioza),
• ogólne (cukrzyca, niewydolność krążenia).

4. Czynniki wpływające na kobietę ciężarną i płód:

• niedobór witamin (szczególnie A i B2),
• niedożywienie,
• złe ułożenie płodu,
• urazy w czasie ciąży,
• powikłany poród.

5. Czynniki miejscowe:

• nieprawidłowa pozycja dziecka podczas snu, karmienia,
• wady postawy,
• nieprawidłowe połykanie, tzw. przetrwały niemowlęcy typ połykania,
• oddychanie przez usta,
• przerost migdałków,
• zaburzenia żucia (np. żucie jednostronne),
• nawyki, tzw. parafunkcje: ssanie (smoczka, palca, warg, policzków itp.), obgryzanie (paznokci, długopisów, ołowków itp.), zgrzytanie zębami, 
• próchnica,
• urazy,
• choroby stawu skroniowo-żuchwowego.

Reklama

Wady zgryzu - przyczyny

1. Gigantyzm, akromegalia i karłowatość przysadkowa

Te trzy schorzenia spowodowane są zaburzeniami w wydzielaniu hormonu wzrostu przez przysadkę. Ponieważ hormon wzrostu reguluje między innymi formowanie kości, posiada więc również wpływ na rozwój szczęki i żuchwy.

2. Niedoczynność tarczycy

Niedoczynności tarczycy towarzyszy wiele objawów, ale kilka z ich ma szczególne znaczenie w powstawaniu wad zgryzu. Należą do ich:

• opóźnienie dojrzewania kostnego,
• niedorozwój środkowej części twarzy,
• duży język.

3. Krzywica

Krzywica to schorzenie spowodowane niedoborem witaminy D, która reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową organizmu i odpowiada za mineralizację kości. W obrębie twarzoczaszki krzywica charakteryzuje się następującymi objawami: spłaszczeniem przedniej części wyrostka zębodołowego żuchwy, zmniejszeniem języka, szczęką w kształcie litery V o wysokim i wąskim podniebieniu, wydłużeniem dolnego odcinka twarzy i niedorozwojem szkliwa.

Reklama

Wady zgryzu a ciąża

Czynniki wpływające na kobietę ciężarną

Dwa pierwsze miesiące ciąży są szczególnie ważne dla prawidłowego rozwoju płodu. To wtedy formują się najważniejsze organy, również okolica głowy. W tym okresie zarodek jest bardzo wrażliwy na działanie wszelkich szkodliwych czynników (urazów, substancji toksycznych, leków, braku niezbędnych składników odżywczych itp.).

Reklama

Wady zgryzu a pozycja noworodka

Nieprawidłowa pozycja dziecka podczas snu, karmienia

Pierwsze miesiące życia dziecko spędza głównie w pozycji leżącej, śpiąc. Ułożenie, w jakim się wtedy znajduje jest bardzo ważne dla prawidłowego rozwoju krzywizn jego kręgosłupa oraz zgryzu. Jeśli dziecko zostanie ułożone na zbyt wysokiej poduszce, będzie to skutkowało nadmiernym wysuwaniem żuchwy i języka do przodu (może powstać przodozgryz). Z kolei nadmierne wygięcie głowy do tyłu podczas snu, spowoduje w przyszłości cofnięcie żuchwy (tyłozgryz).

Dzieci często mają w zwyczaju podkładanie piąstki, dłoni lub ramienia pod twarz podczas snu. Z punktu widzenia ortodoncji jest to zły zwyczaj, który może prowadzić do zwężenia szczęki i powstania zgryzu krzyżowego. UWAGA!!! Dzieci powinny spać z głową na niewielkiej poduszce, z płasko ułożonym kręgosłupem.

Reklama

Wady zgryzu a karmienie noworodka

Noworodki rodzą się z fizjologicznie cofniętą do tyłu żuchwą. Naturalne karmienie piersią stymuluje jej prawidłowy rozwój w kierunku przednim. Jeśli jednak konieczne jest karmienie dziecka butelką, należy zawsze kupować smoczki o kształcie jak najdokładniej naśladującym naturalne ukształtowanie brodawki sutkowej, np.:

• smoczek Dreyfusa,
• smoczek Muellera-Baltersa.

Takie smoczki dostępne są w aptekach. UWAGA!!! Dziecko powinno być karmione piersią w pozycji maksymalnie pionowej. Nie należy lekceważyć tych wskazań, ponieważ czas karmienia trwa średnio 20 minut i powtarza się 6-7 razy dziennie.

Reklama

Wady zgryzu - minusy karmienia butelką

Dlaczego sztuczne karmienie jest mniej korzystne dla dziecka?

1. Podczas naturalnego karmienia dziecko używa skomplikowanych ruchów, które wpływaja stymulująco na rozwój jego twarzoczaszki. Z kolei podczas karmienia butelką wykorzystuje do ssania właściwie tylko język.
2. W trakcie sztucznego karmienia dzieci często zasysają policzki między zęby boczne, co przyczynia się do powstania zgryzu otwartego w tych miejscach.
3. Sztuczne karmienie rozleniwia dziecko tak, że może ona nie chcieć później ssać piersi.
4. Brak naturalnej gimnastyki mięśniowej, jaką jest karmienie piersią, może utrudnić naukę przeżuwania pokarmów w przyszłości.
5. Dzieci karmione sztucznie łatwiej przyzwyczajają się do ssania palca lub smoczka.

Biorąc pod uwagę prawidłowe kształtowanie się zgryzu u dziecka, ok. 3 miesiąca życia należy rozpocząć podawanie pokarmów półpłynnych i papkowatych łyżeczką. Około 5-7 miesiąca wyrzynają się pierwsze mleczne siekacze i od tego momentu zaleca się też podawanie chleba w czasie karmienia. Dzięki temu dziecko uczy się czynności odgryzania.

Wady zgryzu a postawa ciała

Nieprawidłowa postawa również może wywoływać wady zgryzu. Skolioza, szczególnie w odcinku piersiowym, predysponuje do bocznego przemieszczenia żuchwy. Z kolei pogłębiona lordoza szyjna może powodować powstawanie tyłozgryzu.

Wady zgryzu - jak przełyka niemowlę?

Przetrwały niemowlęcy typ połykania

Dorośli podczas połykania dociskają język do podniebienia, mając jednocześnie zwarte łuki zębowe. U niemowląt czynność ta wygląda zupełnie inaczej. Dzieci połykają pokarmy przy rozwartych szczękach, przesuwając język do przodu i umieszczając go pomiędzy dziąsłami. Angażują zupełnie inne mięśnie niż dorośli. Niemowlęcy typ połykania w warunkach prawidłowych powinien zaczynać zanikać około 18. miesiąca życia. Jeśli utrzymuje się powyżej 4. roku życia, powoduje powstawanie poważnych wad zgryzu. Wysunięty do przodu język powoduje przesuwanie zębów i brak możliwości zawarcia siekaczy górnych z dolnymi.

Wady zgryzu - oddychanie przez usta

W warunkach prawidłowych oddychanie powinno zachodzić wyłącznie przez nos. Odpowiednia budowa dróg oddechowych sprawia, że wdychane powietrze jest oczyszczane, nawilżane i ogrzewane zanim dotrze do płuc. Co więcej, tylko oddychanie przez nos zapewnia organizmowi odpowiednią ilość tlenu.

Oddychanie przez usta predysponuje do powstawania:

• wad zgryzu,
• próchnicy,
• odkładania się kamienia nazębnego,
• chorób układu oddechowego i przyzębia.

Zaledwie w 20% jest spowodowane nieprawidłowościami budowy anatomicznej (np. skrzywieniem przegrody nosa), a w 80% stanowi nabytą przypadłość. Oddychanie ustami często towarzyszy też tzw. trzeciemu migdałkowi (czyli przerosłemu migdałkowi gardłowemu).

Wady zgryzu a przerost migdałków

Migdałek, który najczęściej ulega przerostowi to migdałek gardłowy. Powoduje on odruchowe oddychanie ustami, a w konsekwencji powstanie tyłożuchwia. Na drugim miejscu znajdują się migdałki podniebienne, które ulokowane są się bokach nasady języka. Oby „odblokować” drogi oddechowe dziecko odruchowo wysuwa żuchwę, co prowadzi do utrwalenia się przodożuchwia.

• Czytaj: Przerost migdałków u dzieci

Wady zgryzu - zaburzenia żucia

Dla rozwijającego się niemowlęcia ważne jest nie tylko to co je, ale i w jakiej postaci. Stopniowe wprowadzanie coraz twardszych pokarmów do diety stymuluje rozwój szczęk i mięśni odpowiedzialnych za żucie. Podawanie wyłącznie papek przyczynia się do powstawania zwężenia szczęk i stłoczeń zębów. Należy również pamiętać, że wczesna utrata części zębów (np. ze względu na próchnicę) może zmusić dziecko do jednostronnego żucia jedzenia, co z kolei nie pozostanie bez wpływu na zgryz.

Wady zgryzu - parafunkcje

Parafunkcje to nieprawidłowe nawyki, nieświadomie i wielokrotnie powtarzane. Do parafunkcji, które mogą sprzyjać powstawaniu wad zgryzu należą:

• ssanie (smoczka, palca, warg, policzków itp.),
• obgryzanie (paznokci, długopisów, ołówków itp.),
• zgrzytanie zębami.

Ssanie palca, smoczka itp. powinno zakończyć się po pierwszym roku życia dziecka. W innym przypadku nastąpi cofnięcie żuchwy i wychylenie zębów siecznych górnych na zewnątrz. Z kolei nawyk ssania warg lub policzków spowoduje brak stykania się przeciwstawnych zębów, w miejscu, w którym dziecko przygryza policzek. Poza tym dochodzi też do cofnięcia zębów siecznych dolnych.

Wady zgryzu a zgrzytanie zębami

Zgrzytanie zębami najczęściej występuje w nocy, podczas snu i nazywane jest bruksizmem. Przyczynia się do ścierania guzków zębów, przez co zęby są niższe. Obniża się wysokość zwarcia, co z kolei może powoduje patologiczne zmiany w stawach skroniowo-żuchwowych, które objawiają się:

• bólem,
• trzaskami,
• przeskakiwaniem.

Dolegliwości ze strony stawów skroniowo-żuchwowych na tle bruksizmu dotyczą zwykle dziewcząt w okresie dojrzewania. Najczęściej wiążą się ze stresem lub nadmierną podatnością na niego.

Wady zgryzu a próchnica i urazy

Zęby mleczne są mniej odporne na próchnicę niż stałe, przez co częściej dochodzi do ich utraty. Ma to bardzo zły wpływ na zgryz dziecka ponieważ zęby mleczne niejako „trzymają miejsce” dla zębów stałych. Ich wcześniejsza utrata przyczynia się do znacznych przesunięć wyżynających się zębów (dochodzi do stłoczeń, czy braku miejsca dla wyżynających się zębów, szczególnie trzonowych).

Dzieci są grupą szczególnie narażoną na urazy, które mogą prowadzić do:

• zniekształceń,
• utraty zębów (skutki podobne jak w próchnicy),
• uszkodzenia zawiązków zębów stałych.

Szczególnie narażeni są chłopcy, których siekacze górne są nadmiernie wychylone w stronę wargi. Ponieważ aż 30% z nich doznaje urazów tych zębów, warto rozpatrzyć ich ortodontyczne leczenie.

Choroby stawu skroniowo-żuchwowego

Choroby stawu skroniowo-żuchwowego prowadzą często do jego zesztywnienia. Powoduje to unieruchomienie jednego z wyrostków kłykciowych żuchwy, co uniemożliwia jej prawidłowy rozwój. Jeśli zesztywnienie występuje po obydwu stronach, żuchwa nie rozrasta się do przodu i pozostaje cofnięta, dając tzw. „ptasi profil”.

Wyżynanie zębów stałych jest bardzo skomplikowanym i precyzyjnym procesem. Zęby mleczne niejako „trzymają miejsce” dla zębów stałych i dlatego ich przedwczesna utrata może się przyczynić do powstawania wad zgryzu, np.:

• Przedwczesna utrata mlecznych trzonowców górnych może spowodować powstanie zgryzu krzyżowego.
• Przedwczesna utrata mlecznych trzonowców górnych może spowodować powstanie zgryzu przewieszonego.
• Przedwczesna utrata zębów siecznych górnych powoduje przodozgryz, a dolnych nadzgryz.
• Przedwczesna utrata któregokolwiek zęba mlecznego, przyczyni się do powstania zbitej tkanki kostnej nad zawiązkiem zęba stałego. To może być przyczyną zatrzymania tego zęba.

UWAGA!!! U 27% dzieci z wadami zgryzu, zaburzenia te spowodowane były przedwczesną utratą zębów mlecznych.

Wady zgryzu - kiedy mamy z nimi do czynienia?

Pomimo, iż u poszczególnych osób zęby bardzo różnią się kształtem, wielkością i kolorem, ich wzajemne ustawienie oraz stosunek górnego i dolnego łuku zębowego, podlegają bardzo ścisłym regułom.

Chcąc zatem wiedzieć co jest, a co nie jest wadą zgryzu, należy najpierw poznać te uniwersalne normy:

1. Kształt górnego i dolnego łuku zębowego powinien być regularny i symetryczny, przypominający półkola. Poszczególne zęby w łuku powinny stykać się ze sobą powierzchniami bocznymi.
2. Ząb górny powinien stykać się z dwoma zębami dolnymi, z wyjątkiem przyśrodkowych siekaczy dolnych i dolnych ósemek. I tak na przykład górne siekacze przyśrodkowe po zwarciu zębów powinny kontaktować się z dolnym przyśrodkowym i bocznym siekaczem itd.
3. Górny łuk zębowy jest nieco większy niż dolny i dlatego zęby górne znajdują się niejako przed zębami dolnymi, tzn. guzki policzkowe górny zębów bocznych dotykają ścian policzkowych zębów dolnych. Z kolei guzki policzkowe zębów dolnych znajdują się w bruzdach biegnących przez środek powierzchni żujących zębów górnych.
4. Siekacze górne powinny przykrywać dolne w 1/3 ich wysokości (maksimum do ½ długości). Jeśli przykrywają w większym stopniu mamy do czynienia ze zgryzem głębokim.
5. Ortodoncja posiada dwie bardzo ważne klasyfikacje opierające się na położeniu kłów i pierwszych zębów trzonowych górnych i dolnych podczas zwarcia łuków zębowych:

• W prawidłowym zgryzie kieł górny znajduje się między kłem dolnym a pierwszym zębem przedtrzonowym. W przodozgryzie między zębami przedtrzonowymi dolnymi, a w tyłozgryzie między kłem a dolnym siekaczem bocznym.
• Norma zakłada, że przedni guzek policzkowy pierwszego zęba trzonowego górnego znajduje się między guzkami policzkowymi pierwszego dolnego zęba trzonowego.

Wady zgryzu - rodzaje

Wyróżnia się następujące wady zgryzu:

• zgryz krzyżowy częściowy (przedni, boczny),
• zgryz krzyżowy całkowity,
• boczne przemieszczenie żuchwy,
• zgryz przewieszony (jednostronny, obustronny),
• tyłozgryz,
• tyłożuchwie,
• przodozgryz,
• zgryz otwarty,
• zgryz głęboki,
• stłoczenia zębów,
• nieprawidłowości zębów: zaburzenia budowy, zaburzenia liczby, zaburzenia położenia, zaburzenia wyrzynania,
• przodożuchwie.

Wady zgryzu - zgryz krzyżowy i przewieszony

W prawidłowych warunkach zęby górne „wystają” przed dolne, tzn. guzki policzkowe zębów górnych znajduję się przed guzkami policzkowymi zębów dolnych. W przypadku zgryzu krzyżowego zęby dolne zachodzą na zęby górne na niektórych odcinkach lub w całym łuku (częściowy i całkowity).

Zgryz przewieszony jest przeciwieństwem zgryzu krzyżowego i wynika z poszerzenia się szczęki lub zwężenia żuchwy. Guzki językowe znajdują się przed guzkami policzkowymi zębów dolnych, tak jakby szczęka obejmowała żuchwę od zewnątrz. Wada ta uniemożliwia prawidłowe żucie, ponieważ ruchy boczne żuchwy są bardzo ograniczone.

Wady zgryzu - boczne przemieszczenie żuchwy

Boczne przemieszczenie żuchwy może być czynnościowe lub morfologiczne. Czynnościowe oznacza, iż prawidłowo zbudowana żuchwa z różnych powodów ulega przemieszczeniu na jedną ze stron. Morfologiczne jest natomiast spowodowane zaburzeniami w budowie żuchwy - jedna z jej stron jest niejako mocniej rozbudowana lub przeciwnie, zmniejszona. Przemieszczenie morfologiczne i czynnościowe można między sobą rozróżnić dzięki prostemu testowi. Wystarczy przesunąć żuchwę do prawidłowego, symetrycznego położenia względem szczęki. W przypadku przemieszczania czynnościowego nastąpi znaczne poprawienie wyglądu twarzy i zgryzu (stanie się symetryczna), zaś w przypadku morfologicznego wygląd i zgryz ulegną pogorszeniu.

Wady zgryzu - tyłozgryz i przodozgryz

Tyłozgryz to wada polegająca na przesunięciu żuchwy do tyłu w stosunku do szczęki. U osób z tyłozgryzem rzuca się w oczy cofnięcie bródki i opadnięcie kącików ust. Wada ta może być spowodowana niedostatecznym rozwojem części zębodołowej lub całej żuchwy (tzw. retrogenia), lub też nadmiernym wzrostem szczęki.

Wady doprzednie charakteryzują się wysunięciem zębów dolnych przed górne, co nadaje twarzy agresywny, nieprzyjemny wygląd. Analogicznie do tyłozgryzu, przodozgryz może być spowodowany nadmiernym rozwojem części zębodołowej lub całej żuchwy (tzw. progenia), lubteż niedostatecznym wzrostem szczęki.

Wady zgryzu - zgryz otwarty i zgryz głęboki

W normalnych warunkach zęby górne powinny stykać się z zębami dolnymi podczas ich zwarcia. W zgryzie otwartym pomiędzy zębami pozostaje szpara. Jeśli wada dotyczy tylko części zębów, nie widać zmiany rysów twarzy. Jeśli jednak dotyczy całego uzębienia dolny docinek twarzy jest znacznie wydłużony. Zgryz otwarty uniemożliwia prawidłowe żucie i może powodować wady wymowy.

Zgryz głęboki polega na większym w stosunku zachodzeniu siekaczy górnych na dolne (czyli zęby sieczne dolne są przykryte przez górne w więcej niż w ½ ich wysokości). W ekstremalnych przypadkach siekacze górne mogą nawet nagryzać na błonę śluzową w przedsionku jamy ustnej, a dolne na błonę śluzową podniebienia. Dolny odcinek twarzy jest wtedy skrócony.

Wady zgryzu - stłoczenia zębów

Stłoczenia zębów są często powodowane zbyt dużymi zębami w stosunku do wyrostków zębodołowych. W przypadku dzieci, często dochodzi do stłoczeń z powodu przedwczesnej utraty zębów trzonowych mlecznych, które niejako „trzymały miejsce” dla stałych trzonowców. Stłoczenia zębów powodują ich rotację, opóźnione wyżynanie, wyżynanie w nieprawidłowym miejscu (np. od strony przedsionka, albo na podniebieniu), czy nawet zatrzymanie (ząb stały dla którego nie ma miejsca w łuku pozostaje w kości).

Wady zgryzu - nieprawidłowości zębów

1. Zaburzenia budowy zębów - zęby mogą być znacznie powiększone w stosunku do wyrostków zębodołowych (wielkozębie) lub pomniejszone (małozębie). Czasami zdarza się również, że z powodu zaburzeń rozwojowych dwa zęby łączą się ze sobą (zęby zlane, zrośnięte i bliźniacze).
2. Zaburzenia liczby zębów - może dotyczyć zarówno zwiększenia, jak i zmniejszenia ich liczby. Wśród zębów nadliczbowych najczęściej zdarza się tzw. mesjodens, czyli dodatkowy siekacz górny przyśrodkowy. Zwykle jest on mniejszy i usuwa się go ze względów estetycznych i profilaktycznych. W przypadku zmniejszenia liczby, wśród zębów stałych najczęściej brakuje trzecich trzonowców, przedtrzonowców i siekaczy górnych bocznych.
3. Zaburzenia położenia zębów - występują zwykle ze względu na specyficzne warunki anatomiczne (np. zbyt krótki łuk zębowy itp.) lub są spowodowane urazami przebytymi w przeszłości.
4. Jednym z rodzajów zaburzeń położenia jest tzw. transpozycja, polegająca na zamianie kolejności zębów w łuku. Dotyczy ona zwykle kłów górnych, które zajmują miejsce siekaczy przyśrodkowych lub zębów przedtrzonowych. Do innych zaburzeń należy nachylenie zębów, czy ich rotacja.
5. Diastema to szpara występująca pomiędzy górnymi, przyśrodkowymi siekaczami. Zwykle jest spowodowana zbyt dużym wędzidełkiem wargi górnej lub brakiem siekaczy bocznych. Występuje fizjologicznie u dzieci przed wyrżnięciem siekaczy bocznych.
6. Reinkluzja jest jak gdyby przeciwieństwem wyżynania zębów i polega na ich ponownym zagłębianiu się w dziąsło i kość wyrostka zębodołowego. Naukowcom nie udało się stworzyć jednej spójnej teorii, dlaczego niektóre żeby, po prawidłowym wyrżnięciu ulegają reinkluzji. Procesem ten zwykle dotyczy zębów trzonowych mlecznych i jest wskazaniem do ich usunięcia.
7. Zaburzenia wyrzynania - za zaburzenia wyżynania zębów stałych uważa się przesunięcie o więcej niż rok w stosunku do norm ich erupcji. Dla zębów mlecznych okres dopuszczalnych różnic jest znacznie krótszy. Do zaburzeń wyżynania należą:

• Przedwczesne wyżynanie zębów mlecznych - zdarza się, że noworodki rodzą się już z tzw. zębami wrodzonymi, którymi są zwykle siekacze dolne. Zęby te mają nieprawidłową budowę, nie posiadają korzenia oraz stanowią utrudnienie w karmieniu piersią, dlatego usuwa się je chirurgicznie. Innym rodzajem tego typu nieprawidłowości są tzw. zęby noworodkowe, które wyżynają się do miesiąca po urodzeniu. Ich obecność może świadczyć o zaburzeniach hormonalnych u dziecka.
• Opóźnione wyżynanie zębów mlecznych - polega na rozpoczęciu ząbkowania u dziecka po pierwszym roku życia. Towarzyszy zwykle krzywicy, niedożywieniu i niedoczynności przysadki mózgowej.
• Ząb przetrwały - to sytuacja w której po okresie wymiany zębów mlecznych na stałe w jamie ustnej pozostaje ząb mleczny. Dzieje się tak zwykle gdy brak jest zawiązka zęba stałego lub ząb ten uległ zatrzymaniu i tkwi w kości wyrostka zębodołowego.
• Ząb zatrzymany - to prawidłowo rozwinięty ząb, który z różnych przyczyn nie uległ wyrżnięciu o czasie i w całości tkwi w kości wyrostka zębodołowego szczęki lub żuchwy.