Zapalenie zatok - objawy i leczenie. Jak długo trwa utrata węchu?

Zobacz nasz test inhalatorów:

Choroba zapalenia zatok rozwija się najczęściej w zatoce szczękowej i komórkach sitowych, rzadziej w zatokach czołowych, a najrzadziej w zatoce klinowej. Zapalenie dotyczy zwykle kilku zatok jednocześnie, co wynika z bliskiego sąsiedztwa jamy nosowej.

Rodzaje zatok przynosowych

Zatoki przynosowe są przestrzeniami pneumatycznymi znajdującymi się w kościach czaszki (szczególnie w okolicy jamy nosowej i oczodołu). Wyściela je nabłonek z rzęskami (zwany nabłonkiem migawkowym), których ruch skierowany jest w stronę ujść zatok. Przez ujścia te łączą się one z jamą nosową. Wyróżniamy następujące zatoki:

• zatoka szczękowa – znajduje się w trzonie kości szczękowej. Kształtem przypomina trójścienną piramidę, której podstawa tworzy ścianę przyśrodkową zatoki. Znajduje się w niej otwór, przez który zatoka uchodzi do przewodu nosowego środkowego. Otwór umiejscowiony jest powyżej dna zatoki, co jest przyczyną częstych trudności w odpływie wydzieliny i powstawania stanów zapalnych,
• zatoka czołowa – znajduje się w kości czołowej. Częstokroć jest przedzielona przegrodą. Dno zatoki sąsiaduje z oczodołem, co wiąże się z ryzykiem przeniesienia infekcji. Ściana tylna z kolei jest przednią częścią podstawy czaszki, co łączy się z niebezpieczeństwem powikłań wewnątrzczaszkowych. Zatoka uchodzi  do przewodu nosowego środkowego. Zatoki czołowe nie wykształcają się u prawie 10% ludzi,
• komórki sitowe – tworzą tzw. błędnik sitowy. Możemy wyróżnić komórki sitowe przednie (uchodzą do przewodu nosowego środkowego) i tylne (ujście do przewodu nosowego górnego). Komórki sitowe graniczą z zatoką klinową, szczękową, czołową, a także z oczodołem i podstawą czaszki,
• zatoka klinowa – znajduje się w trzonie kości klinowej. Graniczy z dołami czaszki, siodłem tureckim i przysadką (dojście operacyjne do przysadki). Uchodzi do zachyłka klinowo-sitowego.

Reklama

Zatoki przynosowe - funkcje

Głównymi funkcjami zatok przynosowych są:

• udział w wytwarzaniu barwy głosu (jako przestrzeń rezonacyjna),
• nagrzewanie i oczyszczanie powietrza przechodzącego przez jamy nosowe,
• zmniejszenie ciężaru czaszki (o ok. 2%).

Poza tym zatoki pełnią funkcję ochronną w przypadku urazów, gdyż zmniejszając ich siłę, chronią narządy zmysłów.

Reklama

Zapalenie zatok przynosowych – rodzaje

Choroba rozwija się najczęściej w zatoce szczękowej i komórkach sitowych, rzadziej w zatokach czołowych, a najrzadziej w zatoce klinowej. Zapalenie dotyczy zwykle kilku zatok jednocześnie, co wynika z bliskiego sąsiedztwa jamy nosowej.

W praktyce można wyróżnić:

• zapalenie zatok ostre,
• ostre nawracające
• przewlekłe.

Zapalenie ostre jest spowodowane wirusami, mija zwykle do 10 dni. Bardzo rzadko (do 2% przypadków) przechodzi w zapalenie bakteryjne. Ostre zapalenie o etiologii bakteryjnej w ponad połowie przypadków ustępuje w ciągu 2 tygodni. Zapalenie ostre nawracające natomiast rozpoznaje się, gdy występuje od 4 do 6 nawrotów choroby w ciągu roku, a standardowe leczenie prowadzi do wyleczenia. O zapaleniu przewlekłym z kolei mówimy, gdy objawy występują dłużej niż 8-12 tygodni, a zmiany nie ustępują mimo prawidłowego leczenia. Jak wykazują badania, na zapalenie zatok choruje ponad 50% pacjentów z astmą oskrzelową, dlatego też można ją uznać za istotny czynnik ryzyka wystąpienia tej choroby.

Reklama

Zapalenie zatok przynosowych - przyczyny

Przyczyną choroby może być zakażenie bezpośrednie bądź pośrednie błony śluzowej zatok przez patogeny.

Czynniki chorobotwórcze dostają się do zatok następującymi drogami:

• poprzez błonę śluzową jamy nosowej (przeziębienie, grypa, nieżyt nosa), która wyściela zakończenia ujść zatok do jamy nosowej,
• poprzez krew – choroby zakaźne, w których patogen dostał się do krwi,
• przez ścianę kostną – tzw. zapalenie zębopochodne (ropnie okołozębowe, stany po usunięciu zęba). Najczęściej zapalenie dotyczy zatoki szczękowej, co wynika z jej budowy anatomicznej. Przez ścianę dolną zatoki wpuklają się korzenie zębów trzonowych. Zapalenia zębopochodne stanowią 10% zapaleń zatok.

Czynnikami etiologicznymi zapalenia zatok mogą być:

• wirusy (50% to rynowirusy, które wywołują przeziębienie),
• bakterie – paciorkowce, gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus), Haemophilus influenzae czy Moraxella catarrhalis,
• grzyby, a szczególnie te z rodzaju Aspergillus.

Reklama

Zapalenie zatok – czynniki ryzyka

Jak wspomniano powyżej, zatoki stanowią przestrzenie pneumatyczne w kościach czaszki. Są wypełnione powietrzem. W prawidłowych warunkach ich wnętrze jest jałowe, a śluz przemieszcza się w kierunku ujścia dzięki pracy rzęsek. Nieprawidłowa drożność tych ujść bądź dysfunkcja rzęsek nabłonka migawkowego prowadzą do zaburzeń wymiany gazowej z jamą nosową (gromadzenie się coraz większej ilości dwutlenku węgla sprzyja zasiedleniu przez bakterie beztlenowe) i zalegania wydzieliny gruczołów bogatej w cholesterol, co dodatkowo ułatwia rozwój procesu zapalnego. Z czasem dochodzi do gromadzenia przesięku i pogrubienia błony śluzowej.

Do czynników ryzyka wystąpienia zapalenia zatok zaliczyć można:

• zniekształcenie przegrody nosa,
• przerost małżowiny nosowej,
• obecność ciała obcego w jamie nosowej,
• polipy nosa,
• obrzęk przewodów wyprowadzających zatok (na skutek alergii, czynników drażniących).

W  przypadkach tych dochodzi do utrudnienia naturalnego drenażu zatok.

Do pozostałych czynników ryzyka zaliczamy:

• powtarzające się ostre zapalenia zatok,
• przebyte zakażenia górnych dróg oddechowych,
• zabiegi w obrębie jamy nosowej (np. wprowadzenie sondy żołądkowej, tamponada nosa w czasie intensywnego krwawienia),
• przedostanie się wody chlorowanej podczas pływania,
• przerost migdałków podniebiennych lub migdałka gardłowego,
• duże wahania temperatury otoczenia,
• zmiany próchnicze zębów (zapalenie zębopochodne zatok),
• choroby alergiczne nosa,
• osłabienie odporności organizmu,
• urazy zarówno mechaniczne, jak i tzw. barotrauma występująca u lotników i skoczków spadochronowych, spowodowana nagłym przejściem z niższego do wyższego ciśnienia. Może  wtedy dojść do odwarstwienia błony śluzowej zatok i następowego stanu zapalnego,
• choroby takie jak np. zespół Kartagenera (powodujący zaburzenie funkcji rzęsek, wskutek czego utrudnione jest oczyszczanie śluzowo-rzęskowe), mukowiscydoza (choroba genetyczna, w której dochodzi do produkcji nadmiernie lepkiego, zalegającego śluzu, co może być podłożem stanów zapalnych).

Reklama

Objawy zapalenia zatok

Objawy miejscowe są charakterystyczne dla poszczególnych zatok, dlatego zostaną omówione oddzielnie. Objawy ogólne takie jak:

• podwyższona temperatura,
• niedrożność nosa z zaleganiem wydzieliny
• uczucie zmęczenia i rozbicia mogą pojawić się w przypadku każdego zapalenia.

Zapalenie zatoki szczękowej

Zapalenie komórek sitowych

W zapaleniu przewlekłym (zarówno w przypadku zatoki szczękowej, jak i komórek sitowych) wyróżniamy 2 postacie: surowiczo-polipowatą oraz ropną. W tej pierwszej w jamie nosowej bądź nosowo-gardłowej dochodzi do powstania polipa, co jest wynikiem przerostu obrzękniętej błony śluzowej. Polip upośledza drożność nosa (zwykle obustronnie), a to z kolei jest przyczyną mowy nosowej oraz zaburzeń czucia węchu. W postaci ropnej występuje pogrubiała błona wytwarzająca wydzielinę ropną, która najczęściej spływa po tylnej ścianie gardła (większe nasilenie w pozycji leżącej).

Zapalenia zatoki czołowej

Reklama

Zapalenie zatoki klinowej - objawy

Zwykle przebiega skrycie i ze względu na ubogość objawów bywa późno diagnozowane. Często rozpoznaje się powikłania wewnątrzczaszkowe i oczne, wynikające z zapalenia zatoki klinowej.

Do objawów wskazujących na proces zapalny można zaliczyć: zmiany psychiki pacjenta, jak np.:

• uczucie zmęczenia,
• apatia, niechęć do wykonywania jakichkolwiek czynności,
• trudność w koncentracji,
• ospałość.

Ponadto pacjent może skarżyć się na tępe bóle głowy (budzące go w nocy) o niejednorodnej lokalizacji, odczuwane w głębi głowy, mogą promieniować do ucha, oka, okolicy potylicznej i skroniowej.

Zapalenie zatok przynosowych – o co pytać laryngologa?

Leczeniem zapalenia zatok zajmuje się laryngolog. Wizyty u specjalisty wymagają szczególnie pacjenci, u których standardowe leczenie zaproponowane przez lekarza pierwszego kontaktu nie przynosi rezultatów. Zachodzi wówczas konieczność dokładniejszej diagnostyki. Może zdarzyć się również tak, że choroba ma szczególnie ciężki przebieg: istnieje wtedy ryzyko powikłań.

W czasie wizyty u lekarza można zadać następujące pytania:

1. Czy choroba może powracać?
2. Czy mogę chodzić na basen, do sauny, podróżować samolotem?
3. Czy konieczna jest szczególna ostrożność w okresie jesienno-zimowym?
4. Czy mogę uniknąć leczenia operacyjnego?
5. Czy po operacji wymagana jest zmiana stylu życia?
6. Czy leczenie operacyjne daje 100% wyleczenia i ostateczne zażegnanie problemu?
7. Czy poważne powikłania występują u wszystkich i jest to tylko kwestia czasu?

Zapalenie zatok - diagnoza

Pierwszym etapem diagnostyki zapalenia zatok przynosowych jest rozmowa z pacjentem, w czasie której lekarz zbiera informacje dotyczące objawów, czasu ich trwania i stopnia nasilenia. Następnym krokiem jest badanie fizykalne, podczas którego bada się bolesność zatok za pomocą opukiwania, a także drożność nosa.

Jest to badanie proste i bezbolesne. Lekarz uciska skrzydełko nosa po jednej stronie i prosi pacjenta o wydychanie powietrza drugą dziurką. Kolejnym etapem jest wziernikowanie nosa, czyli tzw. rynoskopia.

Zapalenie zatok - badania

Rynoskopia

W rynoskopii przedniej lekarz używa wziernika, którym rozszerza przewód nosowy oraz oświetlenia. Pacjent (w pozycji siedzącej) odchyla głowę do tyłu, co umożliwia dokładne obejrzenie przewodu nosowego środkowego (miejsca ujścia większości zatok). Badanie uwidacznia skrzywienia przegrody nosa, obrzęk małżowin nosowych czy obecność wydzieliny.

Rynoskopia tylna z kolei pozwala na ocenę jamy nosowo-gardłowej i nozdrzy tylnych. Do badania używa się źródła światła, lusterka i szpatułki, którą lekarz uciska język. Podczas badania pacjent oddycha przez nos. W razie wystąpienia odruchów wymiotnych, znieczula się miejscowo aerozolem błonę śluzową gardła. Badanie pozwala stwierdzić obrzęk tylnych części małżowin nosowych oraz obecność wydzieliny.

Endoskopia

Badaniem bardziej precyzyjnym, które dokładniej obrazuje przewód nosowy, a nawet ujścia zatok, jest endoskopia jamy nosowej. Polega na wprowadzeniu cienkiego wziernika do jamy nosowej. Połączenie endoskopu z kamerą umożliwia oglądanie obrazu na monitorze.

Diafanoskopia

Niekiedy wykonuje się jeszcze tzw. diafanoskopię, przeprowadzaną w zaciemnionym pomieszczeniu. Badanie np. zatoki szczękowej polega na wprowadzeniu źródła światła do jamy ustnej i obserwacji przeświecania przez źrenicę, obszary powiek czy tkanki policzka. Nierównomierność przeświecania może świadczyć o procesie chorobowym w jednej z zatok. Należy jednak zaznaczyć, że diafanoskopia jest tylko badaniem orientacyjnym.

Diagnostyka obrazowa

Do precyzyjnej oceny zmian chorobowych w zapaleniach zatok (szczególnie przewlekłych) przeprowadza się diagnostykę obrazową. Dawniej powszechnie wykonywane zdjęcie RTG (u kobiet w ciąży, jako uzupełnienie bądź alternatywę wykonuje się USG zatok) obecnie traci na znaczeniu na rzecz tomografii komputerowej, która staje się standardem w diagnostyce zapaleń przewlekłych, nawracających oraz ostrych (ale tylko w przypadku nieskuteczności leczenia czy podejrzenia powikłań).

Tomografia pokazuje zmiany polipowate, płyn w zatoce, oraz utratę jej powietrzności. Jest to badanie szczególnie przydatne przed zabiegami chirurgicznymi w obrębie zatok. Niekiedy wykonuje się także rezonans magnetyczny, głównie w przypadku różnicowania między zmianami zapalnymi a nowotworowymi. Badania obrazowe są dla pacjenta bezbolesne i nie wymagają specjalnego przygotowania. Procedurami o znaczeniu zarówno diagnostycznym, jak i terapeutycznym są: punkcja i płukanie zatok. Uzyskany w ten sposób materiał jest oddawany do badania mikrobiologicznego.

Leczenie zatok

Leczenie farmakologiczne

W leczeniu farmakologicznym zapalenia zatok stosuje się kilka grup leków. Jedną z nich są leki obkurczające naczynia błony śluzowej nosa. Pozwalają one zmniejszyć obrzęk małżowin nosowych. Poprawie ulega także drożność ujść zatok, co z kolei przywraca prawidłową wentylację zatok i jamy nosowej. Leki te stosujemy miejscowo: donosowo (spray) lub doustnie. Ze względu na efekt odwrotny do zamierzonego, tzn. nasilenie niedrożności nosa i zatkanie ujścia zatok leków podawanych donosowo nie należy stosować dłużej niż 3-5 dni.

W przypadku leków stosowanych doustnie pojawia się ryzyko działań niepożądanych, jak np.: bezsenność, rozszerzenie źrenicy (istotne u pacjentów z jaskrą), wzrost ciśnienia krwi (pacjenci z nadciśnieniem tętniczym).

Stosowanie antybiotyków natomiast jest wskazane w razie podejrzenia infekcji bakteryjnej, na którą wskazują: wydzielina ropna, ból zębów po jednej stronie, nasilenie objawów po upływie 5-7 dni lub dodatni wynik posiewu płynu z zatoki. Stosuje się wówczas preparaty penicyliny , antybiotyki z grupy cefalosporyn lub makrolitów – w przypadku uczulenia pacjenta na penicylinę. Niekiedy poleca się stosowanie leków rozrzedzających wydzielinę - tzw. mukolityków. W niektórych przypadkach wykonuje się płukanie oraz punkcję zatok.

Płukanie zatok

W czasie płukania zatok pacjent leży z głową odchyloną do tyłu. Do przewodu nosowego wlewa się przygotowany uprzednio roztwór (co może być odczuwane jako nieprzyjemne), który stanowi mieszankę różnych leków. Podczas zabiegu pacjent oddycha przez usta. Następnie za pomocą urządzenia ssącego odciąga się zgromadzoną w zatokach wydzielinę.

Punkcja zatoki szczękowej

W praktyce wykonuje się także punkcję zatoki szczękowej. Igłę punkcyjną wprowadza się pod małżowiną nosową dolną do zatoki szczękowej. Sączki ze środkiem znieczulającym sprawiają, że zabieg jest bezbolesny. Po odessaniu zalegającej treści można podać leki wprost do zatoki, a nawet ocenić ją wzrokowo przy pomocy sinusoskopu (z łac: sinus – zatoka). Jeżeli płukanie zatoki trzeba powtarzać przez kilka dni, zakłada się dren, który pozostaje w świetle zatoki na czas płukania. W zapaleniu zatok czołowych próby poszerzenia ich ujścia naturalnego mogą nawet pogorszyć sytuację, ponieważ może dojść wówczas do procesu odczynowego i całkowitego uniedrożnienia przewodu nosowo-czołowego. Dlatego lepszą metodą jest wykonanie punkcji i drenowanie zatoki.

Leczenie operacyjne

W przypadku nieskuteczności wszystkich wymienionych metod terapeutycznych ostatnim rozwiązaniem pozostaje leczenie operacyjne. Operacja zatoki szczękowej polega na usunięciu zmian patologicznych oraz wytworzeniu trwałego połączenia między światłem zatoki a przewodem nosowym. Po takiej operacji wykonuje się przepłukiwanie zatok szczękowych za pomocą kaniuli (zagiętej rurki) wprowadzanej przez jamę nosową do światła zatoki. Podaje się przez nią różne leki, a także nadmanganian potasu, który jest wskaźnikiem stanu zapalnego w zatoce (w zetknięciu z treścią ropną ulega odbarwieniu).

Zapalenie zatok - zapobieganie

Najlepszym sposobem profilaktyki jest minimalizacja czynników ryzyka. Istotny jest prawidłowy stan higieny jamy ustnej (leczenie ubytków) oraz utrzymanie drożności nosa przez odpowiednie leczenie:

• stanów zapalnych górnych dróg oddechowych (przeziębienia),
• migdałków,
• chorób alergicznych. 

Bardzo ważnym elementem profilaktyki jest wspomaganie odporności organizmu (prawidłowa dieta). Można znacznie zmniejszyć ryzyko zachorowania także poprzez unikanie kontaktu z osobami, u których występują symptomy infekcji górnych dróg oddechowych, niepalenie papierosów (dym podrażnia śluzówkę nosa i zatok), nawilżanie powietrza, którym oddychamy.

Zapalenie zatok (zarówno ostre, jak i przewlekłe) z racji objawów takich jak:

• uczucie rozbicia,
• zmęczenia,
• senność,
• częste bóle głowy,

ma wpływ na codzienne życie pacjenta. Może być przyczyną większej drażliwości, trudności w koncentracji podczas wykonywania codziennych obowiązków. Choroba może stanowić pewnego rodzaju ograniczenie, np. dla sympatyków nurkowania. W przypadku niedrożności ujścia zatok w czasie nurkowania, w wyniku znacznych zmian ciśnienia może dojść do przesięku obrzęku błony śluzowej i krwawienia. Jeżeli chodzi o latanie samolotem, zmiany ciśnienia są nieco mniejsze.

Zapalenie zatok przynosowych - powikłania

Ze względu na warunki anatomiczne sąsiedztwo zatok z oczodołem i jamą czaszki niekiedy dochodzi do poważnych powikłań, które można podzielić na:

1. Powikłania oczne i oczodołowe:

• ropień oczodołu – powstaje najczęściej w okolicy górno-przyśrodkowej oczodołu i przemieszcza gałkę oczną w kierunku przeciwnym. Nieleczony prowadzi do ropowicy oczodołu,
• ropowica oczodołu – bardzo groźne powikłanie, którego konsekwencją może być nawet ślepota. Cechuje się wytrzeszczem i unieruchomieniem gałki ocznej oraz brakiem reakcji źrenic na światło,
• zapalenie powiek – może przyjmować postać ropną (następstwo ropnia oczodołu) lub postać nieropną, będącą obrzękiem zastoinowym tkanki podskórnej,
• zapalenie nerwu wzrokowego – może być powikłaniem zapalenia zatoki klinowej, komórek sitowych tylnych, a także następstwem ropowicy oczodołu.

2. Powikłania wewnątrzczaszkowe :

Są znacznie poważniejsze niż poprzednie, jednak występują rzadziej: zwykle w przebiegu zaostrzenia zapalenia przewlekłego zatok czołowych i w zapaleniach obejmujących wiele zatok. W tej grupie możemy wyróżnić:

• zapalenie opony twardej oraz ropień zewnątrz- i podoponowy – ropień zewnątrzoponowy powstaje w miejscu styku ściany zatoki z oponą twardą. Objawy są niecharakterystyczne. Ropień podoponowy powstaje w przestrzeni podtwardówkowej, charakteryzuje się poważnymi objawami (drgawki, podwójne widzenie, przejściowe niedowłady) i często poprzedza zapalenie opon miękkich, które stanowi najcięższe powikłanie zapalenia zatok,
• zapalenie opon miękkich – najczęściej w wyniku zapalenia zatoki sitowej lub innych powikłań wewnątrzczaszkowych,
• ropień mózgu – powstaje zwykle w płacie czołowym (z zatok czołowych). Brak typowych objawów, jednak u niektórych pacjentów obserwuje się:
  • drażliwość,
  • ospałość,
  • nagłe zmiany nastroju,
  • afazję,

a w  przypadku dużych ropni: drgawki i niedowłady,

• zakrzep zatoki jamistej – procesowi temu sprzyja wolniejszy przepływ krwi przez zatokę oraz jej poprzegradzane światło. Zakażenie zatoki jamistej następuje bezpośrednio z zatoki klinowej lub za pośrednictwem połączeń żylnych z pozostałych zatok przynosowych. Objawy to:
  • wysoka gorączka,
  • dreszcze,
  • zaburzenia
  • świadomości,
  • wymioty,
     
• zapalenie szpiku kostnego czaszki – najczęstszym punktem wyjścia są w tym przypadku zatoki czołowe. Przyczyną zapalenia są bakterie obecne w wydzielinie zapalnej zatok, czynnikiem sprzyjającym natomiast: urazy oraz zabiegi wykonywane na zatokach. W wyniku zapalenia dochodzi do procesu osteomielitycznego, czyli niszczenia kości i szpiku, oraz powstawania przetok, które z kolei ułatwiają przejście treści ropnej pod okostną czaszki. Skutkuje to powstawaniem ropni.

Zapalenie zatok przynosowych - zalecenia

Podczas leczenia niewątpliwie należy stosować się do wskazań lekarskich. Szczególnie ważne jest odpowiednie przyjmowanie antybiotyków, które  stosuje się zwykle od 10 do 14 dni. Pacjent odczuwa najczęściej poprawę po kilku dniach stosowania antybiotyków. Nie wolno wtedy zaprzestać przyjmowania leku, gdyż szczepy bakterii bardziej odporne nadal pozostają aktywne, co w konsekwencji może doprowadzić do nawrotu objawów ostrego zapalenia.

Leki przeciwzapalne bez recepty przyjmuje się w razie wystąpienia objawów takich jak: ból czy podwyższona temperatura. W zapaleniach ostrych stosuje się też leczenie niefarmakologiczne, które polega na płukaniu jamy nosowej solą fizjologiczną lub morską. Można stosować także ciepłe, wilgotne inhalacje parą wodą bądź naparami rumianku w celu ogrzania. Inhalacje poprawiają ukrwienie miejscowe i przyspieszają proces leczenia (innym sposobem ogrzewania jest stosowanie promieni podczerwonych i diatermii krótkofalowej).

W zapaleniach przewlekłych poza wymienionymi lekami wykorzystuje się również glikokortykosteroidy donosowe. Uważa się, że spożywanie alkoholu przyczynia się do obrzęku błony śluzowej i nasilenia objawów. Należy unikać bardzo zimnego i suchego powietrza. Można rozważyć zakupienie do mieszkania nawilżaczy powietrza lub po prostu umieścić naczynia z wodą na kaloryferach.

Gdy leczenie nie przynosi oczekiwanych rezultatów lub pacjent zaobserwuje wystąpienie gorączki, obrzęku tkanek miękkich, nasilających się bólów głowy czy dreszczy, konieczne jest rozpoczęcie leczenia szpitalnego w specjalistycznym ośrodku ze względu na ryzyko groźnych powikłań.

Zapalenie zatok należy do chorób, z którymi pacjenci  zgłaszają się do lekarza często po długim czasie od momentu pojawienia się pierwszych symptomów. Jest to spowodowane tym, że objawy zapalenia zatok przypominają zwykłe przeziębienie i są leczone domowymi sposobami oraz lekami bez recepty. Dopiero powtarzające się nawroty zapalenia zatok bądź wystąpienie powikłań skłaniają pacjentów do zasięgnięcia porady lekarskiej. Aby tego uniknąć i zacząć odpowiednie leczenie jak najwcześniej, należy udać się do lekarza w przypadku:

• bólu twarzy powyżej linii zębów górnych,
• bólu obejmującego nasadę nosa i powiekę górną,
• bólu głowy niemijającego po zastosowaniu środków przeciwbólowych (preparaty paracetamolu, ibuprofenu),
• gorączki powyżej 38 ºC,
• pojawienia się wydzieliny z nosa o zabarwieniu żółtawym lub zielonawym,
• objawów przeziębienia, które trwają dłużej niż 10 dni, lub ich zaostrzenie,
• leczenia antybiotykami nieprzynoszącego poprawy po 5 dniach (być może konieczne będzie zastosowanie innych antybiotyków).

Zapalenie zatok przynosowych - kiedy operacja?

Decyzja o leczeniu operacyjnym jest zależna od pacjenta, od jego subiektywnych odczuć. Niekiedy też leczenie operacyjne jest z góry podyktowane wskazaniami czysto medycznymi, takimi jak ryzyko poważnych powikłań.

Za leczeniem operacyjnym przemawiają natomiast:

• utrzymywanie się zapalenia po 4-6 tygodniach optymalnie dobranego leczenia,
• wynik badania tomografii komputerowej ujawniający np. nagromadzenie płynu w zatokach czy obecność polipowatych wyrośli,
• rozprzestrzenienie się zapalenia poza zatoki,
• podejrzenie grzybiczej etiologii zapalenia (antybiotyki nie działają na grzyby)