Skład leku Mannitol
1 ml roztworu zawiera 200 mg mannitolu. Osmolarność wynosi 1098 mosmol/l. pH: 4,5-7,0.
Reklama
Jakie jest działanie leku?
Lek moczopędny z grupy diuretyków osmotycznych. Podany dożylnie zwiększa ciśnienie osmotyczne, powodując przemieszczanie płynu z przestrzeni wewnątrzkomórkowej do pozakomórkowej.
W niewielkim stopniu jest wchłaniany zwrotnie w kanalikach nerkowych, zwiększa osmolarność przesączu kłębuszkowego i ilość wydalanego moczu. Powoduje zwiększenie wydalania sodu, potasu i chlorków z moczem.
Zwiększone jest także wydalanie substancji toksycznych wydalanych przez nerki, takich jak kwas acetylosalicylowy i barbiturany. Nie przenika przez barierę krew-mózg.
Pozostający w osoczu lek wytwarza ciśnienie osmotyczne powodując przenikanie płynu z tkanki mózgowej do naczyń, zmniejsza objętość mózgu i ciśnienie śródczaszkowe.
Nie przenika do oka; ułatwia wydzielanie cieczy wodnistej oka i obniża ciśnienie śródgałkowe. Po podaniu dożylnym 80% dawki wydala się z moczem w ciągu 3 h w postaci niezmienionej. T0,5 wynosi ok. 2 h.
Reklama
Wskazania do stosowania leku
Zwiększanie diurezy w zapobieganiu i (lub) leczeniu fazy skąpomoczu w ostrej niewydolności nerek, zanim dojdzie do nieodwracalnej, trwałej niewydolności nerek.
Zmniejszanie ciśnienia śródczaszkowego i obrzęku mózgu, gdy bariera krew mózg jest nieuszkodzona. Zmniejszanie podwyższonego ciśnienia śródgałkowego, jeśli nie można go obniżyć stosując inne środki. Przyspieszanie eliminacji wydalanych przez nerki substancji toksycznych w zatruciach.
Reklama
Jakie są przeciwwskazania do stosowania Mannitolu?
Nadwrażliwość na preparat. Hiperosmolarność osocza przed podaniem leku. Ciężkie odwodnienie. Trwały bezmocz. Ciężka niewydolność serca. Ciężkie przekrwienie płuc lub obrzęk płuc.
Czynne krwawienie śródczaszkowe, z wyjątkiem kraniotomii. Uszkodzenie bariery krew mózg. Brak właściwej odpowiedzi na dawkę testową. Postępujące uszkodzenie nerek lub dysfunkcja po wdrożeniu leczenia mannitolem, w tym nasilenie objawów skąpomoczu i azotemii.
Reklama
Ostrzeżenia przed zażywaniem leku
Należy zachować szczególną ostrożność przy podawaniu leku pacjentom z poważnie upośledzoną czynnością nerek. Należy wykonać próbę z dawką testową i kontynuować leczenie mannitolem tylko, jeśli uzyska się właściwy poziom wydalania moczu.
Pacjenci z wcześniej istniejącymi chorobami nerek lub przyjmujący leki potencjalnie nefrotoksyczne są bardziej narażeni na wystąpienie niewydolności nerek w następstwie podania preparatu. Należy dokładnie kontrolować lukę osmolalną osocza i czynność nerek, a w przypadku wystąpienia objawów pogorszenia ich czynności podjąć odpowiednie działania.
Pacjentom we wstrząsie i z zaburzeniami czynności nerek nie należy podawać leku dopóki nie doprowadzi się do wyrównania hipowolemii (płyny, krew) i stężenia elektrolitów.
Przed szybkim podaniem preparatu należy dokładnie ocenić wydolność układu sercowo-naczyniowego pacjenta, ponieważ nagłe zwiększenie objętości płynu pozakomórkowego może prowadzić do nagłej zastoinowej niewydolności krążenia. Pacjenci leczeni mannitolem powinni być poddawani badaniom pozwalającym wykryć pogorszenie czynności nerek, serca i czynności oddechowej. W przypadku wystąpienia działań niepożądanych leczenie należy przerwać.
Stałe zmniejszanie się wydalania moczu podczas podawania leku może prowadzić do jego akumulacji, co może nasilić objawy istniejącej lub ukrytej zastoinowej niewydolności krążenia.
Stosowanie preparatu może obniżyć stężenie sodu w surowicy i zaostrzyć już istniejącą hiponatremię; może utrudniać rozpoznanie i nasilać niedostateczne nawodnienie organizmu i hipowolemię.
Należy dokładnie monitorować wydalanie moczu, równowagę płynów, ośrodkowe ciśnienie żylne i równowagę elektrolitową (zwłaszcza stężenie sodu i potasu w surowicy).
Reklama
Mannitol a ciąża
W ciąży i okresie karmienia piersią stosować jedynie w przypadku bezwzględnej konieczności. Brak jest danych dotyczących stosowania leku w okresie ciąży i laktacji.
Reklama
Efekty uboczne stosowania leku
- Niezbyt często: zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej, niedociśnienie, zakrzepowe zapalenie żył.
- Rzadko: reakcje alergiczne, wstrząs anafilaktyczny, odwodnienie, obrzęki, ból i zawroty głowy, drgawki, wzrost ciśnienia śródczaszkowego, niewyraźne widzenie, arytmia, nadciśnienie, przekrwienie lub obrzęk płuc, nieżyt nosa, suchość w jamie ustnej, wzmożone pragnienie, nudności, wymioty, martwica skóry, pokrzywka, kurcze mięśni, nadmierna diureza, nerczyca osmotyczna, zatrzymanie moczu, dreszcze, bóle w klatce piersiowej (typu dławicowego), gorączka.
- Bardzo rzadko: zastoinowa niewydolność krążenia, ostra niewydolność nerek. Wysokie dawki leku mogą prowadzić do otwarcia bariery krew-mózg, czego wynikiem może być ponowny wzrost ciśnienia śródczaszkowego.
Interakcje Mannitolu z innymi lekami
Leki moczpędne nasilają działanie preparatu. Podczas jednoczesnego stosowania z cyklosporyną zwiększa się ryzyko nefrotoksyczności. Mannitol przyspiesza eliminację leków wydalanych z moczem, m.in. litu i metotreksatu.
Może nasilać działanie depolaryzujących leków blokujących płytkę nerwowo-mięśniową oraz ototoksyczne działanie aminoglikozydów. Może osłabiać działanie doustnych leków przeciwzakrzepowych. Hipokaliemia spowodowana stosowaniem leku nasila toksyczne działanie glikozydów naparstnicy.
Mannitol nie powinien być podawany równocześnie, przed ani po przetaczaniu krwi przez ten sam zestaw do wlewów, z uwagi na ryzyko pseudoaglutynacji. Roztwór mannitolu wykazuje niezgodność po zmieszaniu m. in. z cefepimem, imipenemem, cylastyną, filgrastymem, chlorkiem sodu i potasu.
Jak powinno wyglądać dawkowanie leku?
Dożylnie we wlewie kroplowym, do dużej żyły obwodowej lub żyły centralnej. Dawkowanie i szybkość wlewu zalecać indywidualnie, zależnie od masy ciała, wieku, stanu klinicznego i biologicznego pacjenta oraz stosowanego jednocześnie leczenia.
Dorośli, młodzież i pacjenci w podeszłym wieku: zwykle 250-1000 ml/dobę (50-200g), z zaleceniem nie przekraczania granicznej dawki 250 ml (50 g) przy jednorazowym podaniu. W większości przypadków poprawa następuje po dawce 250 do 500 ml /dobę (50 do 100 g). Szybkość wlewu wynosi zazwyczaj 30-50 ml/h; tylko w w sytuacjach krytycznych maksymalna szybkość wlewu może dochodzić do 70 ml na godzinę przez 5 minut, po 5 minutach szybkość wlewu należy zmniejszyć do normalnego zakresu.
W wyraźnej oligurii lub w zaburzeniach czynności nerek - dawka próbna wynosi 1 ml/kg m.c (200mg/kg m.c.), podawanie tej dawki przez 3-5 min powinno wywołać w ciągu 2-3 h diurezę o szybkości 30-50 ml/h, jeśli szybkość diurezy nie zwiększa się można podać drugą dawkę próbną.
Brak zadawalającego efektu leczniczego po drugiej dawce próbnej jest wskazaniem do przerwania podawania leku; pacjenta poddać ponownym badaniom, gdyż może to być oznaką trwałej niewydolności nerek.
W nadciśnieniu śródczaszkowym, obrzęku mózgu i nadciśnieniu śródgałkowym: 7,5-10 ml/kg m.c. we wlewie w ciągu 30-60 min. Przed zabiegiem operacyjnym, dawkę leku należy podać 1-1,5 h przed operacją, co zapewni uzyskanie maksymalnego efektu.
W przypadku diurezy forsowanej wstępna dawka może wynosić ok. 125 ml; dawkę należy dobrać tak, aby utrzymać wydalanie moczu na poziomie co najmniej 100 ml/h i dodatni bilans wodny w wysokości 1-2 litrów. Dzieci: 2,5 - 7,5 ml/kg m.c.
W razie potrzeby, taką dawkę można podać jeszcze 1-2 krotnie, zachowując 4 do 8 h przerwy między wlewami. W niewydolności nerek dawka testowa powinna wynosić 1 ml/ kg m.c. (200 mg/kg m.c.) i być podana w ciągu 3-5 min.
Przy obrzęku mózgu i zwiększeniu ciśnienia śródgałkowego, taką dawkę można podać w ciągu 30 - 60 minut, podobnie jak u dorosłych.
