Metoject - skład
1 ml roztworu do wstrzykiwań w ampułko-strzykawce zawiera 10 mg metotreksatu w postaci soli dwusodowej metotreksatu.
Reklama
Metoject - działanie
Cytostatyk z grupy antymetabolitów, antagonista kwasu foliowego, inhibitor reduktazy dihydrofolianowej - enzymu katalizującego przejście dihydrofolianu w biologicznie czynny kwas tetrahydrofoliowy. Wynikiem inhibicji enzymu jest zaburzenie syntezy kwasów nukleinowych prowadzące do śmierci komórek, zwłaszcza szybko rosnących (komórki nowotworowe, szpiku, płodowe, błony śluzowej jamy ustnej, jelita cienkiego, pęcherza moczowego). Mechanizm działania w reumatoidalnym zapaleniu stawów nie jest znany, prawdopodobnie preparat wykazuje niewielkie działanie immunosupresyjne oraz przeciwzapalne. Około 50% leku wiąże się z białkami osocza. Całkowity okres półtrwania wynosi średnio 6-7 h i wykazuje znaczną zmienność (3-17 h). Około 10% podanego metotreksatu jest metabolizowane wewnątrzwątrobowo. Głównym metabolitem jest 7-hydroksymetotreksat. Lek jest wydalany (głównie w postaci niezmienionej) przede wszystkim w wyniku filtracji kłębuszkowej i czynnego wydzielania w kanaliku proksymalnym. Około 5-20% metotreksatu i 1-5% 7-hydroksymetotreksatu jest wydalanych z żółcią. Istnieje znaczny wychwyt zwrotny jelitowo-wątrobowy.
Reklama
Metoject - wskazania
Ciężkie, czynne reumatoidalne zapalenie stawów u osób dorosłych, gdy wskazane jest leczenie lekami przeciwreumatycznymi modyfikującymi przebieg choroby (ang. DMARD).
Reklama
Metoject - przeciwwskazania
Nadwrażliwość na metotreksat lub którąkolwiek substancje pomocniczą. Ciąża i okres karmienia piersią. Ciężkie zaburzenia czynności nerek (klirens kreatyniny <20 ml/min) i wątroby włącznie ze zwłóknieniem, marskością i zapaleniem wątroby. Zaburzenia czynności szpiku kostnego (leukopenia, małopłytkowość, niedokrwistość). Ciężkie ostre lub przewlekłe zakażenia, takie jak: gruźlica i zakażenie wirusem HIV. Nadużywanie alkoholu. Owrzodzenie jamy ustnej i rozpoznana czynna choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy. Równoczesne szczepienia szczepionkami bakteryjnymi. Zespół upośledzenia odporności.
Reklama
Metoject - ostrzeżenia
Lek może być podawany jedynie pod nadzorem lekarza specjalisty doświadczonego w prowadzeniu terapii cytostatykami z grupy antymetabolitów. Dawki większe niż 20 mg/tydz. mogą być związane ze znaczną toksycznością, szczególnie z zahamowaniem czynności szpiku kostnego. Przed rozpoczęciem leczenia metotreksatem lub ponownym zastosowaniem metotreksatu po okresie przerwy należy oznaczyć: pełną morfologię krwi z rozmazem, enzymy wątrobowe, bilirubinę, albuminy w surowicy, badania czynnościowe nerek oraz wykonać badanie radiologiczne klatki piersiowej. Jeśli jest to wskazane klinicznie, należy wykluczyć gruźlicę i zapalenie wątroby. Podczas leczenia (co najmniej raz w miesiącu przez pierwsze 6 miesięcy, a następnie co 3 miesiące) należy wykonać: badanie jamy ustnej i gardła w celu poszukiwania zmian śluzówkowych, pełną morfologię krwi z rozmazem, badania czynnościowe wątroby i nerek. U pacjentów z wysiękiem płucnym lub wodobrzuszem, w razie potrzeby należy przed leczeniem zastosować drenaż lub leczenie należy przerwać. Objawy toksyczności ze strony układu pokarmowego, manifestujące się początkowo zapaleniem jamy ustnej, stanowią wskazanie do przerwania leczenia. W razie kontynuacji leczenia, może wystąpić krwotoczne zapalenie jelit i śmierć z powodu ich perforacji. Metotreksat może powodować obniżenie płodności, zmniejszenie liczby plemników w nasieniu, zaburzenia miesiączkowania, brak miesiączki. Działanie to przemija po przerwaniu terapii. Ponadto metotreksat działa toksycznie na zarodek i powoduje wady płodu oraz może spowodować poronienie. Podczas leczenia metotreksatem chociaż jednego z partnerów płciowych, należy przez cały czas stosować pewne metody zapobiegania ciąży oraz co najmniej przez 6 miesięcy po zakończeniu terapii. Każde znaczące zmniejszenie liczby leukocytów lub płytek krwi jest wskazaniem do natychmiastowego odstawienia leku i wdrożenia odpowiedniego leczenia wspomagającego. W celu zapobieżenia wytrącania się metotreksatu lub jego metabolitów w kanalikach nerkowych zaleca się zapobiegawczo podawanie znacznych ilości płynów oraz alkalizację moczu do pH 6,5 - 7,0, co można uzyskać podając pacjentowi doustnie lub dożylnie dwuwęglan sodu (5 tabl. po 625 mg co 3 h) lub acetazolamid (doustnie 500 mg cztery razy na dobę). Szczególną uwagę należy zwrócić na objawy toksyczności wobec wątroby, które nie zawsze korelują z wynikami badań czynnościowych wątroby. Każdorazowe stwierdzenie zaburzeń czynności wątroby lub nieprawidłowy wynik biopsji wątroby stanowi wskazanie do przerwania leczenia lub przeciwwskazanie do jego rozpoczęcia. Ponowne podanie leku może nastąpić po dwóch tygodniach od momentu normalizacji wyników badań oceniających pracę wątroby. W trakcie terapii może wystąpić ostre lub przewlekłe śródmiąższowe zapalenie płuc, często połączone z eozynofilią. Typowe objawy obejmują: duszność, kaszel (szczególnie suchy kaszel bez wydzieliny) oraz gorączkę. Należy poinformować pacjentów o ryzyku zapalenia płuc i pouczyć ich o konieczności skontaktowania się z lekarzem natychmiast po wystąpieniu ciągłego suchego kaszlu lub duszności. U pacjentów z objawami płucnymi należy wycofać metotreksat i wykonać gruntowne badania , łącznie z prześwietleniem klatki piersiowej, aby wykluczyć zakażenie. U chorych otrzymujących małe dawki metotreksatu mogą rozwijać się chłoniaki złośliwe - w takim przypadku leczenia należy przerwać. Witaminy lub inne produkty zawierające kwas foliowy, kwas folinowy lub ich pochodne mogą zmniejszyć skuteczność metotreksatu.
Reklama
Metoject - ciąża
Nie stosować. Przed rozpoczęciem leczenia preparatem, należy wykluczyć ciążę. Pacjenci wieku rozrodczym (kobiety i mężczyźni) muszą stosować skuteczna antykoncepcję w trakcie terapii metotreksatem i przynajmniej przez 6 miesięcy po ukończeniu leczenia.
Reklama
Metoject - efekty uboczne
Bardzo często: zapalenie jamy ustnej, niestrawność, nudności, zmniejszenie apetytu, miejscowe reakcje skórne (uczucie pieczenia, zaczerwienienie) w miejscu po podaniu domięśniowym lub podskórnym, podwyższenie aktywności aminotransferaz. Często: owrzodzenia jamy ustnej, biegunka, wysypka, rumień, świąd, ból głowy, zmęczenie, senność, zapalenie płuc, śródmiąższowe zapalenie pęcherzyków płucnych, zapalenie płuc, często połączone z eozynofilią, śródmiąższowe zapalenie płuc, leukopenia, anemia, trombocytopenia. Niezbyt często: zapalenie gardła, zapalenie jelit, wymioty, uczulenie na światło, utrata włosów, powiększenie guzków reumatycznych, półpasiec, zapalenie naczyń, opryszczkopodobne wykwity na skórze, pokrzywka, cukrzyca, zawroty głowy, splątanie, depresja, zaburzenia postrzegania, marskość, atrofia wątroby, zwłóknienie okołowrotne i zwyrodnienie tłuszczowe wątroby, pancytopenia, zapalenie i owrzodzenie pęcherza moczowego lub pochwy, zaburzenia czynności nerek, zaburzenia mikcji, bóle stawów, bóle mięśni, osteoporoza. Rzadko: wrzody żołądka i dwunastnicy, zaburzenia wchłaniania, zwiększona pigmentacja, trądzik, wybroczyny, reakcje alergiczne, wstrząs anafilaktyczny, alergiczne zapalenie naczyń krwionośnych, gorączka, zapalenie spojówek, infekcja, posocznica, zaburzenie gojenia ran, hipogammaglobulinemia, zaburzenia widzenia, zapalenie worka osierdziowego, wylew do osierdzia, tamponada serca, obniżone ciśnienie krwi, przypadki powikłań zakrzepowo-zatorowych, zwłóknienie płuc, zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis carinii, duszność, astma oskrzelowa, płyn w jamie opłucnej, niewydolność nerek, oliguria, anuria, zaburzenia elektrolitowe. Bardzo rzadko: wymioty krwią, krwawa biegunka, toksyczne rozszerzenie okrężnicy, zespół Stevensa-Johnsona, toksyczna martwica naskórka (zespół Lyella), wzmożenie pigmentacji paznokci, ostra zanokcica, czyraczność, teleangiektazja, miejscowe uszkodzenia (tworzenie jałowych ropni, lipodystrofia) w miejscu wstrzyknięcia po podaniu domięśniowym lub podskórnym, zaburzenia widzenia, ból, astenia lub parestezje kończyn, zmiany odczuwania smaku (smak metaliczny), drgawki, objawy oponowe, paraliż, retinopatia, agranulocytoza, ciężkie przypadki depresji szpiku kostnego, zmniejszenie libido, impotencja, oligospermia, wadliwa oogeneza, wadliwa spermatogeneza, bezpłodność, zaburzenia miesiączkowania, upławy, rozwój chłoniaków.
Metoject - interakcje
Działanie hepatotoksyczne metotreksatu jest zwiększone podczas regularnego spożywania alkoholu oraz w przypadku równoczesnego stosowania innych leków hepatotoksycznych (np. leflunomid). Częstość występowania pancytopenii i objawów hepatotoksyczności może być zwiększona podczas jednoczesnego stosowania leflunomidu z metotreksatem. Jednoczesne stosowanie metotreksatu z retinoidami takimi jak acytretyna i etretynat, zwiększa ryzyko hepatotoksyczności. Doustne antybiotyki takie jak tetracykliny, chloramfenikol i niewchłanialne antybiotyki o szerokim spektrum działania mogą zaburzać jelitowo-wątrobowe krążenie metotreksatu. Metotreksat może być wypierany przez inne leki wiążące się z białkami osocza, takimi jak: salicylany, leki hipoglikemizujące, diuretyki, sulfonamidy, difenylohydantoiny, tetracykliny, chloramfenikol oraz kwas p-aminobenzoesowy oraz przeciwzapalne kwasowe substancje czynne, które mogą powodować podwyższoną toksyczność w przypadku jednoczesnego zastosowania. Probenecyd, słabe kwasy organiczne, pyrazole i niesteroidowe leki przeciwzapalne mogą zmniejszać wydalanie metotreksatu i zwiększać toksyczność hematologiczną. Leki powodujące supresję szpiku kostnego (np. sulfonamidy, trimetoprim-sulfametoksazol, chloramfenikol, pirimetamina) mogą zaburzać czynność krwiotwórczą. Leki powodujące niedobór kwasu foliowego (np. sulfonamidy, trimetoprim-sulfametoksazol, tlenki azotu) mogą zwiększać toksyczność metotreksatu. Witaminy lub inne produkty zawierające kwas foliowy, kwas folinowy lub ich pochodne mogą zmniejszyć skuteczność metotreksatu. Jednoczesne stosowanie metotreksatu i sulfasalazyny może zwiększać skuteczność metotreksatu, ale również powodować zwiększenie działań niepożądanych ze względu na zahamowanie syntezy kwasu foliowego przez sulfasalazynę. Jednoczesne podawanie metotreksatu i omeprazolu może opóźnić wydalanie metotreksatu przez nerki, a jednoczesne podawanie metotreksatu i pantoprazolu zahamować wydalanie przez nerki metabolitu 7-hydroksymetotreksatu z występowaniem bólu mięśni i drgawek. Podczas leczenia metotreksatem należy unikać spożywania dużych ilości napojów zawierających kofeinę lub teofilinę (kawa, herbata). W zależności od indywidualnej wrażliwości zdolność do prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu może być zaburzona.
Metoject - dawkowanie
U chorych na reumatoidalne zapalenie stawów zalecana dawka początkowa wynosi 7,5 mg metotreksatu raz w tygodniu, podana podskórnie, domięśniowo lub dożylnie. Zależnie od indywidualnego nasilenia choroby i tolerancji leku przez pacjenta, dawka może być stopniowo zwiększana o 2,5 mg na tydzień. Nie należy stosować tygodniowej dawki większej niż 25 mg. Efektów leczniczych można spodziewać się po około 4-8 tygodniach. Po uzyskaniu pożądanej skuteczności, dawkę należy stopniowo zmniejszyć do najmniejszej możliwej skutecznej dawki podtrzymującej. U chorych z zaburzeniami czynności nerek dawkę leku należy modyfikować zależnie od wartości klirensu kreatyniny: przy wartościach >50 ml/min należy podać 100% dawki, przy wartościach 20 - 50 ml/min 50% dawki, a przy wartościach <20 ml/min nie należy podawać leku. Leku nie należy podawać jeśli stężenie bilirubiny wynosi >5 mg/dl. U pacjentów w podeszłym wieku należy rozważyć zmniejszenie dawki leku ze względu na zaburzenia czynności wątroby i nerek oraz mniejszą rezerwę kwasu foliowego występującą w podeszłym wieku. W przypadku zmiany podawania leku z formy doustnej na dożylną może być konieczne zmniejszenie dawki ze względu na zmienną biodostępność metotreksatu po podaniu doustnym. Można rozważyć suplementację kwasu foliowego lub folinowego zgodnie z aktualnymi wytycznymi dotyczącymi leczenia.
Metoject - uwagi
Lek może upośledzać zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych.
