Skład leku Siofor
1 tabl. powl. zawiera 500 mg, 850 mg lub 1000 mg chlorowodorku metforminy.
Reklama
Działanie leku Siofor
Doustny lek przeciwcukrzycowy z grupy pochodnych biguanidu.
Zmniejsza stężenie glukozy we krwi zarówno na czczo, jak i po posiłku. Nie pobudza wydzielania insuliny i dlatego nie powoduje hipoglikemii. Metformina ma trzy mechanizmy działania: zmniejsza wątrobowe wytwarzanie glukozy, hamując glukoneogenezę i glikogenolizę; zwiększa wrażliwość na insulinę w mięśniach, poprawia obwodowy wychwyt i zużycie glukozy; opóźnia jelitowe wchłanianie glukozy.
Metformina pobudza wewnątrzkomórkową syntezę glikogenu, działając na syntazę glikogenu. Zwiększa zdolność transportu glukozy przez wszystkie błonowe transportery glukozy. Wywiera korzystny wpływ na metabolizm lipidów - zmniejsza stężenie cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL i triglicerydów.
Po podaniu doustnym wchłanianie leku ulega wysyceniu i jest niecałkowite. Biodostępność wynosi 50-60%; niewchłonięta frakcja leku wydala się z kałem w 20-30% podanej dawki. Cmax w surowicy występuje 2,5 h po podaniu. Pokarm zmniejsza i w niewielkim stopniu opóźnia wchłanianie leku.
Metformina jest wydalana w postaci niezmienionej z moczem. T0,5 wynosi około 6,5 h. W przypadku zaburzenia czynności nerek klirens nerkowy metforminy zmniejsza się, okres półtrwania wydłuża się, prowadząc do zwiększenia stężenia leku we krwi.
Reklama
Wskazania do stosowania leku Siofor
Tabl. 500 mg i tabl. 850 mg.
Leczenie cukrzycy typu 2, zwłaszcza u pacjentów z nadwagą, w celu właściwej kontroli stężenia glukozy we krwi: u dorosłych z cukrzycą typu 2 lek można stosować w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi, w tym z insuliną; u dzieci w wieku powyżej 10 lat i młodzieży z cukrzycą typu 2 lek może być stosowany w monoterapii lub w skojarzeniu z insuliną.
U dorosłych pacjentów z cukrzycą typu 2 i nadwagą leczonych metforminą jako lekiem pierwszego rzutu w razie nieskuteczności diety wykazano zmniejszenie powikłań cukrzycy. W zapobieganiu cukrzycy typu 2 u pacjentów ze stanem przedcukrzycowym.
W czasie leczenia należy przestrzegać diety i podejmować wysiłek fizyczny.
Tabl. 1000 mg. Leczenie cukrzycy typu 2, w szczególności u pacjentów z nadwagą, gdy za pomocą ściśle przestrzeganej diety i ćwiczeń fizycznych nie można uzyskać właściwego stężenia glukozy we krwi: u dorosłych lek można stosować w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi lub z insuliną; u dzieci w wieku powyżej 10 lat i młodzieży lek może być stosowany w monoterapii lub w skojarzeniu z insuliną.
Wykazano zmniejszenie powikłań cukrzycy u dorosłych pacjentów z cukrzycą typu 2 i nadwagą, leczonych chlorowodorkiem metforminy jako lekiem pierwszego rzutu, po niepowodzeniu leczenia dietą.
Reklama
Przeciwwskazania do zażywania leku Siofor
Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Każdy rodzaj ostrej kwasicy metabolicznej (takiej jak kwasica mleczanowa, cukrzycowa kwasica ketonowa), cukrzycowy stan przedśpiączkowy.
Ciężka niewydolność nerek (GFR 30 ml/min). Jakikolwiek ostry stan, w przebiegu którego mogą wystąpić zaburzenia czynności nerek, taki jak: odwodnienie, ciężkie zakażenie, wstrząs.
Choroba, która może powodować hipoksję tkanek (szczególnie choroba o ostrym przebiegu lub zaostrzenie choroby przewlekłej), taka jak: niewyrównana niewydolność serca; niewydolność oddechowa; niedawno przebyty zawał mięśnia sercowego; wstrząs. Niewydolność wątroby, ostre zatrucie alkoholem, alkoholizm.
Reklama
Ostrzeżenia przed stosowaniem leku Siofor
W przypadkach nagłego pogorszenia czynności nerek dochodzi do kumulacji metforminy, co zwiększa ryzyko kwasicy mleczanowej. W przypadku odwodnienia (ciężka biegunka lub wymioty, gorączka lub zmniejszona podaż płynów) należy tymczasowo wstrzymać stosowanie metforminy i zalecane jest zwrócenie się do lekarza.
U pacjentów leczonych metforminą należy ostrożnie rozpoczynać leczenie preparatami, które mogą ciężko zaburzyć czynność nerek (takimi jak leki przeciwnadciśnieniowe, moczopędne lub NLPZ). Inne czynniki ryzyka kwasicy mleczanowej to nadmierne spożycie alkoholu, niewydolność wątroby, źle kontrolowana cukrzyca, ketoza, długotrwałe głodzenie i wszelkie stany związane z niedotlenieniem, jak również jednoczesne stosowanie leków mogących wywołać kwasicę mleczanową.
W razie wystąpienia objawów kwasicy mleczanowej pacjent powinien odstawić metforminę i szukać natychmiastowej pomocy medycznej.
Odchylenia od wartości prawidłowych w wynikach badań laboratoryjnych obejmują zmniejszenie wartości pH krwi (<7,35), zwiększenie stężenia mleczanów w osoczu (5 mmol/l) oraz zwiększenie luki anionowej i stosunku mleczanów do pirogronianów.
Wartość GFR powinna być oznaczona przed rozpoczęciem leczenia, a następnie w regularnych odstępach czasu: nie rzadziej niż raz do roku u pacjentów z prawidłową czynnością nerek; nie rzadziej niż 2-4 razy do roku u pacjentów z CCr w dolnej granicy normy i u pacjentów w podeszłym wieku. Metformina jest przeciwwskazana u pacjentów z GFR 30 ml/min i należy ją tymczasowo odstawić w razie występowania stanów wpływających na czynność nerek. Zaburzenia czynności nerek u pacjentów w podeszłym wieku występują często i są bezobjawowe.
Szczególną ostrożność należy zachować w sytuacjach, gdy może dojść do zaburzeń czynności nerek, na przykład przy rozpoczęciu terapii lekami hipotensyjnymi, moczopędnymi lub rozpoczęcie leczenia NLPZ. Pacjenci z niewydolnością serca są bardziej narażeni na wystąpienie niedotlenienia i niewydolności nerek. Metformina może być stosowana u pacjentów ze stabilną, przewlekłą niewydolnością serca, jeżeli regularnie kontroluje się czynność serca i funkcje nerek. Metformina jest przeciwwskazana u pacjentów z ostrą i niestabilną niewydolnością serca.
Donaczyniowe podanie środków kontrastowych zawierających jod może doprowadzić do nefropatii wywołanej środkiem kontrastowym, powodując kumulację metforminy i zwiększenie ryzyka kwasicy mleczanowej. Należy przerwać stosowanie metforminy przed badaniem lub podczas badania obrazowego i nie stosować jej przez co najmniej 48 h po badaniu, po czym można wznowić podawanie metforminy pod warunkiem ponownej oceny czynności nerek i stwierdzeniu, że jest ona stabilna.
Pacjenci z niewydolnością serca są bardziej narażeni na wystąpienie niedotlenienia i niewydolności nerek. Metfomina może być stosowana u pacjentów ze stabilną, przewlekłą niewydolnością serca, jeżeli regularnie kontroluje się czynność serca i funkcje nerek.
Metformina jest przeciwwskazana u pacjentów z ostrą i niestabilną niewydolnością serca. Podawanie metforminy musi być przerwane bezpośrednio przed zabiegiem chirurgicznym w znieczuleniu ogólnym, podpajęczynówkowym lub zewnątrzoponowym. Leczenie można wznowić nie wcześniej niż po 48 h po zabiegu chirurgicznym lub wznowieniu odżywiania doustnego oraz dopiero po ponownej ocenie czynności nerek i stwierdzeniu, że jest stabilna. U dzieci i młodzieży przed rozpoczęciem leczenia metforminą należy potwierdzić rozpoznanie cukrzycy typu 2.
W kontrolowanych badaniach klinicznych trwających rok nie stwierdzono wpływu metforminy na wzrost i dojrzewanie, ale nie ma wyników długoterminowych badań dotyczących tego zagadnienia. Dlatego zaleca się staranną obserwację dzieci leczonych metforminą, szczególnie przed okresem dojrzewania, pod kątem wpływu metforminy na powyższe parametry. U pacjentów w wieku od 10 do 12 lat skuteczność i bezpieczeństwo metforminy nie różniły się od skuteczności i bezpieczeństwa leczenia u dzieci starszych i młodzieży - zaleca się jednak szczególną ostrożność stosując lek u dzieci w wieku od 10 do 12 lat.
Reklama
Siofor a ciąża
Gdy pacjentka planuje ciążę oraz w czasie ciąży, zaleca się, aby cukrzycy i stanu przedcukrzycowego nie leczyć metforminą, a w przypadku cukrzycy typu 2 stosować insulinę w celu utrzymania stężenia glukozy w zakresie możliwie najbliższym wartości prawidłowych, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia wad płodu związanych z nieprawidłowym stężeniem glukozy we krwi.
Ograniczone dane dotyczące stosowania metforminy u kobiet w ciąży nie wskazują na zwiększone ryzyko występowania wad wrodzonych. Metformina przenika do mleka kobiecego. Nie zaleca się karmienia piersią w czasie leczenia metforminą.
Decyzję o tym, czy przerwać karmienie piersią, należy podjąć po rozważeniu korzyści wynikających z karmienia piersią i potencjalnego ryzyka występowania objawów niepożądanych u dziecka.
Nie stwierdzono wpływu metforminy na płodność samców ani samic szczurów w dawkach nawet do 600 mg/kg mc./dobę, czyli w dawkach ok. 3 razy większych od maksymalnej zalecanej dawki dobowej u człowieka, porównując dawki w przeliczeniu na pc.
Reklama
Efekty uboczne stosowania leku Siofor
- Bardzo często: nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha i utrata apetytu, występujące najczęściej na początku leczenia i w większości przypadków ustępujące samoistnie (aby im zapobiec zaleca się przyjmowanie preparatu w 2-3 dawkach na dobę, w czasie lub po posiłku; stopniowe zwiększenie dawki może spowodować wzrost tolerancji ze strony przewodu pokarmowego).
- Często: zaburzenia smaku.
- Bardzo rzadko: rumień, świąd, pokrzywka, kwasica mleczanowa, zmniejszenie wchłaniania witaminy B12 ze spadkiem jej stężenia w surowicy podczas długotrwałego stosowania metfominy (może być to brane pod uwagę jako możliwa przyczyna wystąpienia u pacjentów niedokrwistości megaloblastycznej), nieprawidłowe wyniki badań czynności wątroby, zapalenie wątroby.
Działania niepożądane w populacji dziecięcej (10-16 lat) mają podobny charakter i nasilenie jak w populacji osób dorosłych.
Interakcje leku Siofor z innymi lekami
Niezalecane jednoczesne stosowanie:
alkohol - zatrucie alkoholem związane jest ze zwiększonym ryzykiem kwasicy mleczanowej, szczególnie w przypadkach głodzenia, niedożywienia lub zaburzeń czynności wątroby; środki kontrastowe zawierające jod - stosowanie metforminy musi być przerwane przed badaniem lub podczas badania obrazowego i nie wolno wznawiać jej stosowania przez co najmniej 48 h po badaniu, po czym można wznowić podawanie metforminy pod warunkiem ponownej oceny czynności nerek i stwierdzeniu, że jest ona stabilna (donaczyniowe podanie środków kontrastowych zawierających jod może prowadzić do niewydolności nerek, prowadząc do kumulacji metforminy i zwiększenia zagrożenia wystąpieniem kwasicy mleczanowej).
Skojarzenia wymagające ostrożności podczas stosowania
Niektóre leki mogą wywierać niekorzystne działanie na czynność nerek, co może zwiększać ryzyko kwasicy mleczanowej, np. NLPZ, w tym selektywne inhibitory COX-2, inhibitory ACE, antagoniści receptora angiotensyny II i leki moczopędne, w szczególności pętlowe. W razie rozpoczynania stosowania lub stosowania tych leków skojarzeniu z metforminą, konieczne jest dokładne monitorowanie czynności nerek.
Leki o własnym działaniu hiperglikemizującym (np. glikokortykosteroidy (do podawania ogólnego i miejscowego) i sympatykomimetyki) - konieczne może być częstsze wykonywanie badania stężenia glukozy we krwi, szczególnie na początku leczenia; jeżeli jest to konieczne, w czasie leczenia tymi lekami oraz po ich odstawieniu należy zmodyfikować dawkę metforminy. Metformina jest substratem obu transporterów OCT1 i OCT2.
Jednoczesne stosowanie metforminy z: inhibitorami OCT1 (takim jak werapamil) może zmniejszyć skuteczność metforminy; induktorami OCT1 (takim jak ryfampicyna) może zwiększyć wchłanianie z przewodu pokarmowego i skuteczność metforminy; inhibitorami OCT2 (takimi jak cymetydyna, dolutegrawir, ranolazyna, trymetoprim, wandetanib, izawukonazol) może zmniejszyć wydalanie metforminy przez nerki i prowadzić do zwiększenia stężenia metforminy w osoczu; inhibitorami OCT1 i OCT2 (takimi jak kryzotynib, olaparyb) może wpłynąć na skuteczność i wydalanie metforminy przez nerki.
Zaleca się zachowanie ostrożności, szczególnie u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, ponieważ w przypadku stosowania tych preparatów jednocześnie z metforminą stężenie metforminy w osoczu może się zwiększyć. W przypadku konieczności, należy rozważyć dostosowanie dawki metforminy, ponieważ inhibitory/induktory OCT mogą wpłynąć na skuteczność metforminy.
Dawkowanie leku Siofor
Doustnie.
Dorośli z prawidłową czynnością nerek (GFR 90 ml/min)
Monoterapia i w skojarzeniu z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi (z wyjątkiem insuliny):
zazwyczaj dawka początkowa wynosi 500 mg lub 850 mg 2 lub 3 razy na dobę w czasie posiłku lub po nim. Po 10-15 dniach dawkę należy zmodyfikować na podstawie pomiaru stężenia glukozy we krwi.
Powolne zwiększanie dawki może poprawić tolerancję leku ze strony przewodu pokarmowego. Maksymalna zalecana dawka wynosi 3 g na dobę, podana w 3 dawkach podzielonych. W przypadku zamiaru zamiany innego doustnego leku przeciwcukrzycowego na metforminę, należy odstawić poprzednio stosowany lek i zastosować chlorowodorek metforminy w wyżej podanych dawkach.
Stosowanie z insuliną
Chlorowodorek metforminy stosuje się zwykle w dawce początkowej 500 mg lub 850 mg 2 lub 3 razy na dobę natomiast dawkę insuliny dostosowuje się na podstawie wyników badania stężenia glukozy we krwi.
Zaburzenie czynności nerek
Wartość GFR należy oznaczyć przed rozpoczęciem leczenia, a następnie co najmniej raz na rok. U pacjentów ze zwiększonym ryzykiem dalszego pogorszenia czynności nerek oraz u pacjentów w podeszłym wieku czynność nerek należy oceniać częściej, np. co 3-6 mies.
Pacjenci z GFR 60-89 ml/min: całkowita maksymalna dawka dobowa 3000 mg w 2-3 dawkach podzielonych - można rozważyć zmniejszenie dawki w reakcji na pogarszającą się czynność nerek; GFR 45-59 ml/min: całkowita maksymalna dawka dobowa 2000 mg w 2-3 dawkach podzielonych - przed rozważaniem rozpoczęcia leczenia metforminą, należy przeanalizować czynniki mogące zwiększyć ryzyko kwasicy mleczanowej, dawka początkowa nie jest większa niż połowa dawki maksymalnej; GFR 30-44 ml/min: całkowita maksymalna dawka dobowa 1000 mg w 2-3 dawkach podzielonych - przed rozważaniem rozpoczęcia leczenia metforminą, należy przeanalizować czynniki mogące zwiększyć ryzyko kwasicy mleczanowej, dawka początkowa nie jest większa niż połowa dawki maksymalnej; GFR 30 ml/min - metformina jest przeciwwskazana.
Z uwagi na ryzyko obniżenia czynności nerek u pacjentów w podeszłym wieku dawkę chlorowodorku metforminy należy ustalić na podstawie czynności nerek; konieczna jest regularna kontrola czynności nerek.
Młodzież i dzieci powyżej 10 lat
Monoterapia i leczenie skojarzone z insuliną
Zazwyczaj dawka początkowa wynosi 500 mg lub 850 mg raz na dobę, podawana w czasie posiłku lub po nim. Po 10-15 dniach dawkę należy zmodyfikować na podstawie pomiaru stężenia glukozy we krwi. Powolne zwiększanie dawki może poprawić tolerancję leku ze strony przewodu pokarmowego. Maksymalna zalecana dawka chlorowodorku metforminy wynosi 2 g na dobę podana w 2 lub 3 dawkach podzielonych.
Stan przedcukrzycowy - monoterapia (tabl. 500 mg i tabl. 850 mg): 1 tabl. 500 mg lub 1 tabl. 850 mg raz na dobę w czasie posiłku lub po nim. Powolne zwiększanie dawki może poprawić tolerancję ze strony przewodu pokarmowego. Lekarz ustala, czy terapię należy kontynuować na podstawie regularnej oceny poziomu glikemii oraz czynników ryzyka.
Wszyscy pacjenci powinni kontynuować stosowanie diety zapewniającej prawidłowy rozkład spożycia węglowodanów w ciągu dnia; pacjenci z nadwagą powinni kontynuować dietę z ograniczeniem kalorii. Regularnie należy wykonywać rutynowe badania laboratoryjne stosowane w kontroli cukrzycy.
Metformina stosowana w monoterapii nie wywołuje hipoglikemii i dlatego lek nie ma wpływu lub wywiera nieistotny wpływ na zdolność do prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Jednakże należy ostrzec pacjentów, że w przypadku łącznego stosowania metforminy z innymi lekami przeciwcukrzycowymi (np. pochodne sulfonylomocznika, insulina lub meglitynidy) istnieje ryzyko wystąpienia hipoglikemii.
