Czy pomidor to owoc, czy warzywo?
Pomidory należą do roślin z rodziny psiankowatych. Obejmują grupę gatunków pochodzących z zachodniej części Ameryki Południowej. Najczęściej uprawiany jest pomidor zwyczajny. Jest on rośliną gruczołowatą, lekko owłosioną. W przypadku domowej uprawy, jego łodyga dorasta do wysokości około 1,5 m. W szklarniach osiąga niekiedy nawet kilka metrów.
Posiada przerywano-pierzastodzielne liście o odcinkach w zarysie sercowatojajowych, pierzastowcinanych. Kwiaty pomidora mają barwę żółtą. Składają się z zaostrzonych płatków zebranych w jednostronne, kilkukwiatowe skrętki w kątach liści
Owocami pomidora są jadalne, duże, soczyste jagody. Ich kształt i barwa zależą jest od odmiany rośliny. W strefie międzyzwrotnikowej pomidor jest byliną. W strefie klimatu umiarkowanego ze względu na wrażliwość na niskie temperatury jest rośliną jednoroczną.
Pomidory preferują gleby przepuszczalne, ciepłe, bogate w próchnicę o odczynie od obojętnego do lekko kwaśnego. Lubią stanowiska nasłonecznione i osłonięte od wiatru. Wiele osób zastanawia się czy pomidor to owoc, czy warzywo. Otóż z botanicznego punktu widzenia jest on owocem. Jednak na potrzeby handlu określony jest zgodnie z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług, jako warzywo.
Jakie są odmiany pomidorów?
Istnieje kilkaset odmian pomidorów. Często klasyfikuje się je ze względu na wielkość owoców na pomidory drobnoowocowe (np. koktajlowe), średnioowocowe (np. podłużne, paprykowe), wielkoowocowe (np. bawole serca).
Poszczególne odmiany będą różnić się także kolorem. Na rynku dostępne są pomidory o owocach o barwie żółtej, pomarańczowej, czarnej, czekoladowej, zielonej czy w końcu czerwonej. Pomidory koktajlowe, daktylowe czy cherry będą charakteryzowany się bardziej intensywnym smakiem i aromatem. Można ich używać jako dekoracji, składnik przekąsek czy marynować w zalewie. Wykorzystuje się je do dań, w których ważne jest zachowanie kształtu i struktury pomidorów.
Owoce średnie np. pomidory San marzano używane są zarówno do świeżych jak i w przetwórstwie.
Można z nich przygotowywać sosy, przeciery czy przerabiać je na soki. Nadają się także do suszenia. Pomidory malinowe czy bawole serca również stosuje się przetwórstwie, choć oczywiście można je też jest na surowo. Nadają się do spożywania w formie deserowej. Są aromatyczne i łatwe w obróbce.
Reklama
Czy pomidory są zdrowe? Właściwości
Pomidory to warzywa zawierające liczne składniki o korzystnym działaniu na ludzki organizm. Warto wiedzieć, że w większości składają się z wody. Stanowi ona, bowiem około 95% zawartości tego owocu. Reszta pomidora to głównie węglowodany oraz błonnik pokarmowy. Za jego słodki smak odpowiadają obecne w nim glukoza i fruktoza. Włókno pokarmowe w pomidorze to w dużej mierze błonnik nierozpuszczalny w wodzie. Odgrywa on ważną rolę w regulacji rytmu wypróżnień oraz zwiększa uczucie sytości. Wpływa na obniżenie ryzyka rozwoju zaparć, a tym samym hemoroidów oraz nowotworów jelita grubego.
Mówiąc o właściwościach zdrowotnych pomidorów nie można zapominać o obecnych w nich witaminach i składnikach mineralnych. Do najważniejszych należą:
- witamina C,
- witamina K1,
- kwas foliowy,
- potas.
Mają one wielokierunkowy wpływ na zdrowie człowieka. Są ważnymi składnikami wpływającymi m.in. na ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego.
Do cennych z punktu widzenia zdrowia związków chemicznych obecnych w pomidorach zaliczamy także całą gamę biologicznie aktywnych substancji o silnych właściwościach przeciwutleniających. Najbardziej znany w tej grupie jest likopen. To czerwony barwnik należący do grupy karotenoidów o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym, przeciwwirusowym oraz przeciwnowotworowym. Jego odpowiednie spożycie obniża ryzyko chorób sercowo-naczyniowych oraz wpływa korzystnie na płodność i gęstość kości.
Kolejny związek obecny w pomidorach, o którym warto wspomnieć to prowitamina A, czyli beta karoten. Wykazuje on podobne działanie do likopenu. Nadaje owocom barwę żółtą i pomarańczową.
W pomidorach znajdziemy także kwas chlorogenowy o właściwościach przeciwutleniających, który pomaga normalizować poziom glukozy we krwi oraz ciśnienie tętnicze.
Pomidory są również źródłem naringeniny o działaniu przeciwzapalnym i przeciwmiażdżycowym. Warzywo to ze względu na bogactwo związków o działaniu prozdrowotnym oraz szerokie zastosowanie kulinarne powinno często gościć na naszych stołach. Jego obecność w codziennym menu będzie szczególnie zalecana u osób z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym, ale też w prewencji chorób nowotworowych, choroby otyłościowej czy cukrzycy.
Pomidory należą do warzyw niskokalorycznych. Średniej wielkości owoc dostarcza około 32 kcal.
Źródło: Opracowanie własne
Reklama
Potrawy z pomidorów
Do największych zalet tych warzyw należy ich szerokie zastosowanie kulinarne. Pomidory wykorzystywane są w kuchniach wielu regionów świata. Szczególnie kojarzą się jednak zazwyczaj z dietą śródziemnomorską.
Można spożywać je zarówno w formie surowej, jak i po przetworzeniu np. jako sos, sok czy zupę. Ze względu na ich aromat i smak często wykorzystuje się je w kuchni wegańskiej i wegetariańskiej. Ich niska kaloryczność czyni je doskonałym składnikiem diety redukcyjnej.
Z punktu widzenia zdrowia zaleca się spożycie potraw na bazie przetworzonych pomidorów ze względu na wyższą zawartość likopenu. Dlatego dobrym pomysłem może być danie z sosem pomidorowym np. spaghetti czy zupa krem z pomidorów. Te warzywa warto również spożywać na surowo ze względu na obecny w nich błonnik np. jako składnik sałatek czy dodatek do kanapek.
Pomidory to nie tylko element dań wytrawnych. Mogą stać się również składnikiem deserów. Doskonały tego przykładem jest ciasto piernikowe z dodatkiem pulpy z pomidorów.
Przetwory z pomidorów
Pomidory to warzywa, które doskonale nadają się do przetwarzania. Przygotowuje się z nich soki, passaty i przeciery. Można także je suszyć oraz sporządzić z nich konfitury. Innym sposobem na konserwacje i zachowanie smaku letnich pomidorów przez cały rok jest przygotowanie ich w zalewie. Tak, po pasteryzacji mogą być przechowywane przez kilka miesięcy.
Innym, równie smacznym sposobem na zakonserwowanie pomidorów jest ich kiszenie. Warto wspomnieć o tym, że kiszone pomidory będą zawierały nieco mniej węglowodanów, a także będą cennym źródłem witaminy C. Mogą stanowić bazę do różnego rodzaju dań oraz być samodzielną przekąskę.
Przepis na kiszone pomidory
Składniki:
- pomidory (odmiany mięsiste, jędrne) - 2 kg,
- koper - 4 gałązki,
- czosnek - 8 ząbków,
- chrzan świeży - 4 kawałki,
- ziele angielskie - 8 ziarenek,
- pieprz - 8 ziarenek,
- liście laurowe - 4 ziarenka,
- woda - 2 litry,
- sól - 4 łyżki.
Przygotowanie:
Pomidory umyj i nakłuj wykałaczką. Włóż na słoików wraz z przyprawami. Wodę zagotuj z solą i zalej nią pomidory ponad ich powierzchnię. Zakręć słoik i odstaw na 7 dni. Po tym czasie można cieszyć się ich smakiem. Jeśli chcesz je przechowywać dłużej, zapasteryzuj słoiki w piekarniku w temperaturze 85 stopni przez 15 minut. Następnie ustaw je do góry dnem i poczekaj aż wystygną.
Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"
Reklama
Skutki uboczne jedzenia pomidorów. Kto nie powinien ich jeść?
Pomidory to warzywa o wielu zaletach. Większość z nas może i powinna umieszczać je w codziennym menu, aby czerpać z zawartych w nich składników o działaniu prozdrowotnym. Istnieje jednak grupa osób, które powinny unikać ich spożywania.
Ze względu na wysoką zawartość potasu ostrożność w ich konsumpcji muszą zachowywać osoby z niewydolnością nerek (zazwyczaj w zaawansowanej fazie choroby, gdy poziom potasu we krwi jest podniesiony).
Warto także wiedzieć, że nadmierne spożycie przetworów pomidorowych (sosów, zup, soków, przecierów itp.) może u niektórych osób nasilać objawy refluksu.
Przeciwwskazaniem do spożywania tych warzyw będzie także stwierdzona nietolerancja histaminy oraz alergia na pomidory.
Reklama
Od czego zależy cena pomidorów?
Istnieje wiele czynników kształtujących cenę pomidorów. Kluczowym jest na pewno odmiana tego warzywa, czas zbioru oraz kraj pochodzenia. Warto skorzystać z warzyw sezonowych i lokalnych.
Pomidory można uprawiać samodzielnie, nawet nie mając dostępu do ogrodu czy działki. Wystarczy doniczka i nasłonecznione stanowisko.
Jeśli jednak nie masz czasu i ochoty na uprawę tych warzyw kupisz je w sklepach z asortymentem warzywno-owocowym.
