Co to jest PCT prokalcytonina?
Morfologia krwi poszerzona o PCT to badanie polegające na oznaczeniu poziomu prokalcytoniny – białka, które znajduje się w komórkach C tarczycy. Prokalcytonina jest potrzebna do powstawania biorącej udział w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej organizmu kalcytoniny.
Poziom białka potrafi gwałtownie wzrosnąć przy infekcjach i różnego rodzaju stanach zapalnych, dlatego coraz częściej bada się wskaźnik PCT. W morfologii podstawowej nie zawsze parametry zaburzone są przy infekcjach czy stanach zapalnych. Oznaczenie prokalcytoniny natomiast pomaga szybko diagnozować rozmaite nieprawidłowości – niekiedy zanim jeszcze pojawią się ich pierwsze objawy – i monitorować stan zdrowia pacjenta.
W niektórych przypadkach ma ono większą wartość diagnostyczną niż oznaczenie poziomu białka C-reaktywnego CRP, odczynnika OB lub temperatury ciała.
Badanie PCT polega na pobraniu od pacjenta próbki krwi i jej laboratoryjnej analizie pod kątem stężenia prokalcytoniny w osoczu.
Parametr określany skrótem PCT znajduje się również w ogólnej morfologii krwi obwodowej i nazywany on bywa trombokrytem lub hematokrytem płytkowym.
Określa on stosunek objętości masy płytek krwi w stosunku do całkowitej objętości krwi. Należy jednak pamiętać, że jest to zupełnie inne badanie i posiada ono inne normy, niż prokalcytonina.
Reklama
Wskazania do badania PCT
Morfologia PCT jest potrzebna przy:
- diagnozowaniu infekcji bakteryjnych,
- różnicowaniu zakażeń na bakteryjne i wirusowe (np. przy zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych, zapaleniu wsierdzia i płuc),
- monitorowaniu skuteczności leczenia,
- podejrzeniu ostrego zapalenia trzustki,
- ocenie stanu zdrowia przed i po operacjach, transplantacjach i immunosupresji,
- diagnozowaniu sepsy,
- ogólnej infekcji u dzieci z zakażeniem układu moczowego.
Co ważne, badanie PCT jest w stanie wykryć infekcję, zanim pojawią się pierwsze symptomy choroby. Morfologia PCT pełni także bardzo ważna rolę w różnicowaniu infekcji u noworodków, które mają bardzo niedojrzały system odpornościowy. Z tego względu infekcja może mieć u nich bardzo szybki i dramatyczny przebieg.
Droga od miejscowej infekcji do sepsy jest u nich bardzo krótka, dlatego tak ważne jest zdiagnozowanie przyczyn infekcji i włączenie odpowiedniego leczenia. I choć u noworodków poziom PCT jest fizjologicznie podwyższony w pierwszych dwóch dniach życia, to przyjmuje się, że im cięższa infekcja, tym poziom PCT jest wyższy.
Dzięki badaniu PCT można uniknąć nie tylko sepsy, ale także wstrząsu septycznego i uszkodzeń wielonarządowych a w konsekwencji śmierci dziecka. Czas odgrywa tu kluczową rolę, bo każda godzina opóźnienia zastosowania leczenia zwiększa ryzyko zgonu.
Reklama
Norma PCT morfologii
Niskie PCT w badaniu krwi jest dobrą wiadomością, ponieważ przyjmuje się, że norma prokalcytoniny we krwi u zdrowego człowieka mieści się w granicach 0,05 – 0,1 ng/ ml.
Warto jednak pamiętać, że laboratoria wykonujące badania mają różne odczynniki oraz jednostki, dlatego normy mogą się między sobą nieco różnić.
Każdy wynik będący odchyleniem od normy należy skonsultować z lekarzem. Najlepiej, jeśli interpretacji wyników dokonuje lekarz, który skierował pacjenta na badanie. W stanach chorobowych norma PCT może wzrosnąć ponad tysiąckrotnie.
Normy morfologii PCT są wyższe dla noworodków w pierwszych dwóch dobach życia. Od trzeciego dnia życia dziecka za prawidłowe uznaje się takie samo stężenie, jak u osób dorosłych.
Reklama
Podwyższona PCT morfologia
Co oznacza podwyższone PCT i czy jest powodem do niepokoju? Przede wszystkim wynik każdego badania należy niezwłocznie pokazać lekarzowi. Jeśli PCT podwyższone jest nieznacznie, a jego poziom nie przekracza 2 ng/ml, u pacjenta rozwija się infekcja bakteryjna lub toczy się jakiś stan zapalny.
Podwyższona morfologia PCT może wiązać się także z:
- zakażeniem bakteryjnym ograniczonym wyłącznie do określonego narządu,
- kolonizacją bakteryjną,
- stanem po zabiegach chirurgicznych,
- stanach po oparzeniach,
- niektórymi chorobami autoimmunologicznymi,
- fizjologicznym stanem noworodków (należy jednak pamiętać, że podwyższone PCT u dziecka jest stanem fizjologicznym tylko w dwóch pierwszych dobach życia, pojawiające się później należy bezwzględnie skonsultować z lekarzem).
Sytuacja staje się poważniejsza, jeśli wynik morfologii PCT przekracza 2ng/ml, bo może oznaczać:
- zespół zaburzeń wielonarządowych,
- zakażenie grzybicze,
- malarię,
- sepsę.
Samo podwyższone PCT niekiedy niewiele mówi o stanie zdrowia pacjenta i jest tylko podstawą do prowadzenia poszerzonej diagnostyki, jeśli infekcja nie jest jeszcze zlokalizowana. Jeśli na podstawie wyniku testu lekarz kieruje pacjenta na kolejne badania, należy je wykonać, by możliwe było postawienie dokładnej diagnozy i rozpoczęcie odpowiedniego leczenia.
