Reklama
Czy cukrzycy mogą jeść owoce?
W przypadku cukrzycy, dieta stanowi istotny czynnik terapeutyczny, mający wpływ na stan zdrowia pacjenta. Owoce - z uwagi na dość dużą zawartość cukru - stanowią grupę produktów, które mogą wywoływać kontrowersje. Ustalmy: czy można jeść owoce przy cukrzycy? Okazuje się, że tak, ale pod kilkoma warunkami. Jakimi?
Przede wszystkim, należy unikać w cukrzycy owoców, które zawierają większe ilości cukru, mogącego negatywnie wpłynąć na organizm chorego. Nic z kolei nie stoi na przeszkodzie, by wybierać owoce zawierające mniejszą ilość tego składnika.
Jeśli jednak po pewnym czasie określone owoce dla cukrzyka niekorzystnie oddziałują na jego organizm, należy je wyeliminować z diety.
Na każdego pacjenta owoce mogą wpływać inaczej, dlatego istotne jest sprawdzanie poziomu cukru po każdym owocowym posiłku i analizowanie, czy dany owoc wpłynął znacząco na ten wskaźnik. Prowadzenie dzienniczka z zapisem wpływu poszczególnych produktów, nie tylko owoców, pozwoli wypracować dietę dostosowaną do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Z jedzenia owoców na diecie cukrzycowej należy zrezygnować po godzinie 18.
Warto wspomnieć, że owoce to źródło fruktozy. Okazuje się, że niewielkie ilości tej substancji - dostarczane w owocach czy niektórych warzywach - pozytywnie wpływają na organizm osoby z cukrzycą. Potwierdza to American Diabetes Association, który w swoim raporcie wskazuje, że zastąpienie sacharozy lub skrobi fruktozą wywołuje niższy poposiłkowy wzrost glikemii.
Jednak, jako że jest powszechnie dodawana do wielu produktów spożywczych, w tym do ciast, napojów czy słodyczy, zaleca się jej wyeliminowanie z diety. Jak jednak podaje organizacja, nie ma powodu, by odradzać całkowitą rezygnację z naturalnych źródeł fruktozy, w tym z owoców. Należy jednak przyjmować ją z rozsądkiem.
Reklama
Jakie owoce może jeść cukrzyk?
Każdy organizm jest inny, dlatego warto pozyskać tabelę owoców dla cukrzyka od lekarza prowadzącego. Przede wszystkim wybieraj owoce świeże lub mrożone o niskiej zawartości węglowodanów. Wcześniej należy sprawdzić ich indeks glikemiczny i dowiedzieć się, jaka spożyta porcja i o jakiej porze będzie bezpieczna.
Najkorzystniejsze będą owoce o niskim indeksie glikemicznym, ale - co ważne - wskaźnik ten może zmienić się w zależności od tego, w jakiej formie zostanie podany konkretny produkt.
Zazwyczaj najniższy IG mają owoce świeże, niepoddane obróbce cieplnej czy nieprzerobione na przetwory. Szczególnie należy uważać na dżemy, musy owocowe, owoce w syropie, owoce z puszki, owoce w cieście, które zwykle są źródłem dodatkowego - często sztucznego - cukru.
Może to negatywnie wpłynąć na poziom cukru u cukrzyka i wiązać się ze wszystkimi zdrowotnymi konsekwencjami. Jedzenie gotowanych jabłek nie jest zabronione, ale lepiej sięgać po te surowe.
Istotny jest też jak najmniejszy stopień rozdrobnienia produktu. Tak więc zamiast wybierać jabłko starte czy pokrojone na ćwiartki, lepiej zjeść to w całości. Niższy indeks glikemiczny mają również owoce mniej dojrzałe.
Fundacja dla Dzieci z Cukrzycą opisała częstotliwość jedzenia produktów pod względem ich IG:
- IG niski równy lub mniejszy 55 - produkty jedzone codziennie, w tej grupie znajdują się m.in. takie owoce jak: awokado, wiśnie, jabłka, brzoskwinie, borówki, jagody, porzeczki, maliny, grejpfrut;
- IG 56-69 - produkty spożywane w umiarkowanych ilościach: banan, melon;
- IG równy lub większy 70 - produkty spożywane sporadycznie lub wyeliminowane z diety: daktyle, arbuzy.
Oprócz indeksu glikemicznego, istotny jest też ładunek glikemiczny, który określa wzrost stężenia glukozy we krwi po spożyciu konkretnej ilości produktu. Średni IG, ale niski ŁG mają np. arbuz, papaja czy melon.
Wybierając owoce, warto zwrócić uwagę na obecność błonnika, który zdaniem American Diabetes Association, wpływa korzystnie zarówno w przebiegu cukrzycy typu 1, jak i cukrzycy typu 2.
Według opublikowanych przez tę organizację wyników badań (2002), błonnik pozytywnie wpłynął na glikemię osób z cukrzycą typu 1 (grupa badanych była mała, a badania krótkoterminowe, co również należy wziąć tu pod uwagę).
Ponadto, specjaliści twierdzą, że u chorych na cukrzycę typu 2, duże ilości błonnika w diecie wspierają organizm w osiągnięciu korzystnych efektów metabolicznych w postaci kontroli glikemii, hiperinsulinemii oraz stężeń lipidów.
Nie jest jednak znany wpływ błonnika na przewód pokarmowy. Dlatego owoce - nawet z dużą zawartością błonnika - należy jeść ostrożnie.
Co ciekawe, jak wskazuje WHO, dieta cukrzyka nie powinna odbiegać standardami od odżywiania się osób zdrowych. Zaleca się dzienne jedzenie 400 g owoców i warzyw, a w celu obniżenia IG spożycie tych produktów po każdym posiłku.
Cukrzykom polecane są owoce jagodowe, a także owoce cytrusowe.
Reklama
Najzdrowsze owoce dla cukrzyków
Zastanawiasz się, co może jeść cukrzyk? Które owoce wybrać? A może nie wiesz, czy cukrzyk może jeść jabłka? Na podstawie informacji o indeksie i ładunku glikemicznym glikemicznym przedstawionym powyżej, można stwierdzić, że przy cukrzycy dozwolone jest jedzenie wielu owoców.
Owoce wskazane dla cukrzyków to:
- jabłka,
- truskawki - mają niski indeks glikemiczny, jednak zjedzenie ich w dużych ilościach może podnieść glikemię,
- borówki,
- granat,
- wiśnie,
- melony,
- agrest,
- pomarańcze,
- poziomki,
- pomelo,
- kokos,
- cytryna,
- rabarbar - wpływa pozytywnie na tolerancję glukozy,
- brzoskwinie,
- żurawina - to wartościowe źródło błonnika, przyczyniające się do obniżenia stężenia glukozy we krwi, ale nie można jeść jej bez limitu,
- papaja - kolejne źródło wartościowego błonnika,
- grejpfrut,
- morele - choć zdecydowanie niewskazane są te suszone, w ograniczonych ilościach najlepiej sięgać po te świeże,
- maliny,
- porzeczki białe i czerwone,
- aronia - przyczynia się do obniżenia indeksu glikemicznego,
- nektarynki,
- kiwi,
- limonka.
Przyjrzyjmy się bliżej owocom morwy białej. Okazuje się, że wpływa ona na poposiłkowe obniżenie stężenia glukozy. Dlatego może być z korzyścią dla cukrzyka włączona do jego diety. Jeżyny z kolei spowalniają podnoszenie się poziomu cukru we krwi, stąd również są polecane.
Warto zwrócić uwagę na marakuję, która choć ma niski indeks glikemiczny, ma wysoki ładunek glikemiczny, przez co należy po nią sięgać w niewielkich ilościach.
Reklama
Jakich owoców nie może jeść cukrzyk?
Cukrzycy powinni wyeliminować z diety produkty bogate w cukier lub sięgać po nie sporadycznie i w bardzo małych ilościach. Należy pamiętać, że nawet dozwolone owoce, jeżeli zostaną poddane obróbce termicznej czy przetworzeniu, np. kandyzowane, w formie owoców z puszki czy w syropie, mają znacznie więcej cukru. Dlatego powinno się z nich zrezygnować na rzecz tych świeżych.
Jakich owoców nie można jeść przy cukrzycy? Owoce niewskazane to:
- banany,
- czereśnie,
- mandarynki,
- śliwki,
- arbuz,
- winogrona,
- figi,
- pigwa,
- kaki,
- daktyle,
- gruszki,
- czarne porzeczki,
- liczi,
- ananasy,
- morele,
Pamiętaj jednak, że listę tego, jakich owoców unikać przy cukrzycy, powinien przekazać Ci Twój lekarz. To od niego ostatecznie zależy, co możesz włączyć do diety.
Co więcej, podanie owocu z odpowiednimi dodatkami może zmienić nieco jego właściwości. Przykładem jest owoc kaki, po który warto sięgnąć wraz ze źródłem zdrowego tłuszczu i białka. W ten sposób ograniczy się wpływ spożytego owocu na poziom cukru w organizmie.
Dodatkowo, nie zawsze trzeba rezygnować całkowicie z jedzenia konkretnych produktów. Ważne jest takie komponowanie posiłków, by uwzględniać potencjalne zmiany cukru po zjedzeniu wybranego, nawet niewskazanego owocu.
Reklama
Owoce dla cukrzyka typu 2
Niewłaściwa dieta przy cukrzycy typu 2 jest jednym z czynników ryzyka rozwoju choroby. W wielu przypadkach można również spowolnić chorobę, decydując się na odpowiednie odżywianie.
Według Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej, owoce w przebiegu cukrzycy typu 2 - z uwagi na większą zawartość fruktozy - powinny być jedzone rzadziej niż warzywa. Jednak pacjenci nie powinni rezygnować z nich całkowicie. Należy sięgać po te z niższym indeksem glikemicznym.
Na liście NCEŻ znajdują się także propozycje tego, jakie owoce można jeść przy cukrzycy typu 2 jak: borówki czy jabłka. Polecane są również owoce świeże, mrożone, a także te nieprzejrzane. W ograniczonej ilości można sięgać po banany, winogrona i owoce suszone, a także niskosłodzone dżemy. Dla cukrzyka typu 2 sprawdzą się też truskawki, maliny czy poziomki.
Należy wyeliminować owoce w syropach, kompoty z dodatkiem cukru, galaretki ze śmietaną, owoce kandyzowane, a także dżemy wysokosłodzone.
Istnieje też wiele produktów o średnim IG, których nie należy wykluczać, ale raczej sięgać po nie sporadycznie. Są to: kiwi, śliwki, gruszki i czereśnie.
Co ciekawe, warto dodać odrobinę soku z cytryny do wody wypijanej przed posiłkiem. To może wydłużyć czas podnoszenia się poziomu cukru we krwi.
Zasady odżywiania zwykle różnią się w cukrzycy typu 1 od cukrzycy typu 2 z uwagi na to, że wykorzystuje się inne modele insulinoterapii. W 1 typie stosuje się często insulinoterapię intensywną, a w 2 typie cukrzycy insulinoterapię konwencjonalną.
Pierwszy rodzaj uzależnia porcję podanej insuliny i częstotliwość wstrzyknięć od planowanego wysiłku fizycznego, liczby i składu posiłków, glikemii przed posiłkiem i wielu innych czynników. W tym drugim rodzaju chory je po otrzymaniu insuliny, jadłospis jest sztywno ustalony, a liczba posiłków duża.
Dzięki temu chory na cukrzycę typu 1 nie musi opierać się na narzuconym harmonogramie i dostosowywać swojego życia do posiłków.
Dieta oparta jest na wymiennikach węglowodanowych i przez to pacjent może dostosować sobie na podstawie ustalonego z lekarzem zapotrzebowania, co zje w konkretnym dniu, uwzględniając przy tym również wybrane owoce, np. cytrusy. Dieta cukrzyka powinna pokrywać się z ustaleniami zdrowej diety.
Reklama
Owoce dla kobiet z cukrzycą ciążową
Jak najbardziej można spożywać owoce w cukrzycy ciążowej. Po jakie warto sięgać? Są to np. jabłka, borówki czy porzeczki. Zrezygnować należy natomiast z winogron, bananów czy arbuzów w dużej ilości. Mają one bowiem wysoki indeks glikemiczny, co przekłada się na nagłe wzrosty poziomu cukru w organizmie.
Z tego też powodu ciężarna z cukrzycą powinna zrezygnować z owoców w syropach i puszkach, np. z brzoskwiń czy ananasów przetworzonych w takich sposób. Należy też wyeliminować czereśnie z diety, a także wszelkiego rodzaju owoce suszone, np. rodzynki czy daktyle.
Od czasu do czasu można też sięgnąć po wodę z cytryną przed posiłkiem, którą reguluje skoki cukru we krwi.
W przebiegu cukrzycy ciążowej należy dbać przede wszystkim o zdrowe odżywianie.
Reklama
Soki owocowe przy cukrzycy
Pamiętaj, że soki kupowane w sklepie mogą być równie szkodliwe dla cukrzyka, jak napoje gazowane. Co więcej, nawet takie domowe napoje mogą negatywnie wpływać na organizm, gdy ich składniki nie są odpowiednio dobrane.
Ponadto, indeks glikemiczny owocu w wyniku jego rozdrobnienia czy pokrojenia wzrasta. Dlatego, gdy masz ochotę na owoce, najlepiej sięgać po nie w postaci nieprzetworzonej. Ciekawy wyjątek stanowi ananas, który w formie płynnej ma niższy IG.
Generalnie jednak świeże owoce są znacznie lepsze niż nawet sok bez cukru. Spożycie soku powoduje bowiem szybszy wzrost glukozy we krwi.
Czy to oznacza, że cukrzyk musi całkowicie zrezygnować z picia soków? Okazuje się, że nie. Istnieją soki dla diabetyków, których warto spróbować, pamiętając o tym, by pić je w niewielkich ilościach i sporadycznie. Poza tym, lepiej sięgać po soki na bazie warzyw i owoców albo nawet samych warzyw.
Oto przepis na sok dla diabetyków: Wymieszaj ze sobą 10 dag truskawek, 2 plastry świeżego ananasa, 100 ml wody i 6 dag jogurtu naturalnego.
Możesz też tworzyć soki na bazie malin, cytryn czy jabłek. Ciekawym dodatkiem okaże się szpinak czy marchewka. Od czasu do czasu możesz pozwolić sobie na soki wyciskane, ale zdecydowanie zdrowiej postawić na mieszanki owocowo-warzywne.
Suszone owoce dla cukrzyka
W wielu daniach, np. mięsach, ciastach czy w płatkach pojawiają się owoce suszone, np. żurawina. Czy w przebiegu cukrzycy wolno po nie sięgać? Zacznijmy od tego, że suszone owoce mają znacznie większy indeks glikemiczny niż ich świeże odpowiedniki.
Tym samym, jeżeli już masz ochotę na zjedzenie tego rodzaju wyrobów, sięgaj jedynie po te, które nie mają wysokiego IG.
Wskazówką może być IG świeżego owocu, choć najrozsądniej jest porozmawiać z dietetykiem lub lekarzem na temat włączenia do diety określonych suszonych owoców. Zjadaj je sporadycznie i w niewielkiej ilości. Wówczas nie powinny zaszkodzić.
Jakie suszone owoce dla cukrzyka nie będą stanowić niebezpieczeństwa zdrowotnego? Można sięgać np. po suszone jagody goji, które nawet w tej wersji mają dość niski IG. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku suszonych owoców morwy białej. Nigdy jednak nie należy przesadzać z ilością zjedzonego przysmaku.
Od czasu do czasu można sięgnąć po niewielką ilość żurawiny suszonej. Jednak trzeba pamiętać, że ma ona znacznie większy IG niż ta świeża.
Według specjalistów ze Szpitala im. Narutowicza w Krakowie, zdecydowanie należy ograniczyć spożywanie śliwek suszonych, suszonych jabłek oraz suszonych moreli.
Z kolei, najlepiej wyeliminować z diety:
- rodzynki,
- suszone figi,
- suszone daktyle.
Pamiętaj, by w razie wątpliwości, zawsze skontaktować się ze swoim lekarzem lub dietetykiem.
